Małgorzata Jagusiak 
Przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na bycie podatnikami VAT muszą posiadać bardzo obszerną wiedzę na temat tego podatku. Zagadnień, z którymi należy się zapoznać jest sporo i często nie są to proste tematy. Jednym z nich jest ustalanie współczynnika proporcji w podatku VAT, ale najpierw króciutko – kiedy się go stosuje?
Współczynnik proporcji w VAT
Jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą i dokonuje czynności zarówno opodatkowanych jak i zwolnionych to bardzo często jest zmuszony do stosowania współczynnika proporcji w VAT. W jaki sposób ustalić współczynnik proporcji zostało szczegółowo opisane w artykule, zachęcamy do lektury. Mogą jednak wystąpić sytuacje, w których będzie problem z obliczeniem takiego współczynnika.
Kiedy nie będzie możliwe wyliczenie współczynnika proporcji w VAT?
Może się tak zdarzyć, że przedsiębiorca w niektórych sytuacjach nie będzie w stanie sam wyliczyć współczynnika proporcji, ma to miejsce w następujących sytuacjach:
- W poprzednim roku podatkowym przedsiębiorca nie prowadził działalności gospodarczej bądź nie miał obrotu.
- Obroty w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły 30.000 zł.
- Zmiana profilu działalności gospodarczej, proporcja z poprzedniego roku będzie nieprzystająca do realiów bieżących.
W takich sytuacjach przedsiębiorca składa wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o uzgodnienie szacunkowej proporcji sprzedaży. Wzór wniosku o ustalenie proporcji można pobrać ze strony Biznes.gov.pl. W takim piśmie przedsiębiorca przedstawia kwoty sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej na podstawie prognoz i wylicza współczynnik proporcji.
Wniosek należy złożyć albo na początku roku podatkowego, albo przed rozpoczęciem sprzedaży mieszanej.
Szacunkowe ustalenie proporcji VAT
We wniosku skierowanym do naczelnika urzędu skarbowego przedsiębiorca wpisuje prognozy kwot obejmujących sprzedaż opodatkowaną i sprzedaż zwolnioną i wyliczany proponowany wskaźnik proporcji. W składanym dokumencie nie ma zbyt wielu szczegółowych informacji na temat wyliczonego wskaźnika. Wniosek składa się do naczelnika urzędu skarbowego z prośba o akceptację. Jeżeli ustalona proporcja będzie budziła zastrzeżenia naczelnik urzędu może zaproponować przedsiębiorcy inny współczynnik lub wraz z przedsiębiorcą ustalić wskaźnik proporcji.
Przykład 1
Pani Ania w 2021 roku rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej. W CEIDG została zgłoszona działalność gospodarcza związana ze świadczeniem usług w zakresie doradztwa, które muszą być opodatkowane w VAT i usług ubezpieczeniowych, które korzystają ze zwolnienia z VAT. W takim przypadku pani Ania musi wystąpić z wnioskiem do naczelnika us o zaakceptowanie współczynnika proporcji w VAT.
Przykład 2
Pan Andrzej czynny podatnik VAT prowadzi firmę transportową. W trakcie roku rozpoczął również wykonywanie usług ubezpieczeniowych, które korzystają ze zwolnienia z podatku VAT. W takim przypadku pan Andrzej powinien zwrócić się z wnioskiem do naczelnika urzędu skarbowego o zaakceptowanie współczynnika proporcji w VAT.
Przepisy nie precyzują, w jakim terminie należy skierować wniosek do naczelnika us, ale aby dochować należytej staranności należałoby to zrobić przed pierwszym rozliczeniem faktury zakupowej, która powinna zostać rozliczona z uwzględnieniem współczynnika.
Podsumowując należy podkreślić, że ważne jest żeby przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą, jako czynny podatnik VAT i dokonuje sprzedaży opodatkowanej jak i zwolnionej zapamiętał, w jakich przypadkach nie może sam zdecydować o wysokości współczynnika proporcji w VAT, którym będzie rozliczał podatek naliczony od faktur zakupowych.
Adam Sawicki
Dorota Łesak
