Małgorzata Jagusiak
Zasady obliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne wprowadzone w ustawie o Polskim Ładzie cały czas budzą uzasadnione emocje. Nic więc dziwnego, że cyklicznie omawiamy ten temat opisując szczegółowo różnego rodzaju przypadki i sytuacje. W dzisiejszej publikacji opiszemy na przykładach jak wygląda minimalna składka zdrowotna w 2022.
Składka zdrowotna w działalności gospodarczej
Wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców od 2022 roku zależy od wybranej przez nich formy opodatkowania przychodów/dochodów i tak będzie ona różna dla rozliczających dochód według skali podatkowej czy na podatku liniowym, a także dla ryczałtowców i opłacających kartę podatkową.
Dzisiaj zajmiemy się omówieniem na przykładach minimalnej składki zdrowotnej, kto i na jakich zasadach może płacić taką składkę, weźmiemy pod uwagę następujące sytuacje:
- Wysokość składki zdrowotnej na karcie podatkowej.
- Zmiana formy opodatkowania w trakcie roku a składka zdrowotna.
- Kwota dochodu poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
- Brak dochodu lub strata a składka zdrowotna.
- Pierwszy miesiąc prowadzenia działalności gospodarczej a składka zdrowotna.
Podstawa składki zdrowotnej przy PKPiR
Zanim rozpoczniemy omawianie obliczania minimalnej składki zdrowotnej w celu przypomnienia i usystematyzowania wiadomości opiszemy poniżej ogólną zasadę ustalania miesięcznego dochodu do naliczania składki zdrowotnej stosowaną przez przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej i podatkiem liniowym:
- Dochód za pierwszy miesiąc stanowi różnicę pomiędzy osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania przychodów, w rozumieniu ustawy o PIT.
- Dochód pomniejsza się o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłacone w danym miesiącu, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
- Dochód za kolejne miesiące ustala się, jako różnicę między sumą przychodów (osiągniętych od początku roku) a sumą kosztów uzyskania tych przychodów (poniesionych od początku roku).
- Dochód ustalony w sposób opisany powyżej pomniejsza się o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe zapłacone od początku roku a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach.
Karta podatkowa – jaka składka zdrowotna?
Przy tej formie opodatkowania, o ile przedsiębiorca ma możliwość jeszcze opłacania karty podatkowej, wysokość składki zdrowotnej jest jednakowa przez cały rok podatkowy. Podstawę do naliczania składki zdrowotnej stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, na 2022 rok jest to kwota 3.010 zł.
Przykład 1
Pan Zygmunt opłaca kartę podatkową od 2010 roku. Po zmianie zasad rozliczania składki zdrowotnej począwszy od 2022 roku wysokość miesięcznej składki zdrowotnej będzie u niego wynosiła 270,90 zł, co wynika z wyliczenia: 3.010 zł x 9%.
W przypadku karty podatkowej przedsiębiorca będzie miał do zapłaty składkę zdrowotną w tej samej wysokości przez cały 2022 rok, za okres od 1 stycznia do 31 grudnia.
Zmiana formy opodatkowania w trakcie roku
W związku z kolejną zmianą ustawy o Polskim ładzie, jaka została wprowadzona od 1 lipca 2022 roku przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie ryczałtem na 2022 rok mieli możliwość zmiany formy opodatkowania w trakcie roku na zasady ogólne podatek według skali podatkowej, termin upłynął 22 sierpnia 2022 r. W takim przypadku za okres od lipca do grudnia 2022 r. składka zdrowotna będzie obliczana na zasadach obowiązujących dla skali podatkowej. Z uwagi na formułę obliczania składki od dochodu przy zapłacie składki za lipiec płatnej do 20 sierpnia 2022 r. pod uwagę brany był dochód z miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty składki, w tym przypadku będzie to czerwiec, kiedy to działalność była rozliczana jeszcze na ryczałcie, a więc nieznana była kwota dochodu.
Przykład 2
Pani Krystyna w 2022 roku wybrała opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Jednak po dogłębnej analizie wprowadzonych zmian w ustawie o Polskim Ładzie od 01.07.2022 r. uznała, że dla niej bardziej przyjazne będzie opodatkowanie na zasadach ogólnych i złożyła oświadczenie do naczelnika urzędu skarbowego o zmianie formy opodatkowania w trakcie 2022 r. W tej sytuacji przy obliczaniu składki zdrowotnej za lipiec 2022 r. w podstawie do naliczenia składki należało przyjąć kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli 3.010 zł, a więc składka wyniesie 270,90 zł. W kolejnych miesiącach znana będzie już kwota dochodu, więc składka zdrowotna będzie naliczana od faktycznie osiągniętej kwoty dochodu.
Kwota dochodu poniżej minimalnego wynagrodzenia
Może się tak zdarzyć, że w podstawie do naliczania składki zdrowotnej dochód będzie niższy od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W takim przypadku składka zdrowotna jest również liczona od kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Przykład 3
Pan Jakub wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym. Z uwagi na wysokie koszty uzyskania przychodów w miesiącu lipcu 2022 r. dochód brany pod uwagę przy obliczaniu składki zdrowotnej nie przekroczył kwoty 3.000 zł. W takim przypadku składka zdrowotna będzie również naliczana od kwoty minimalnego wynagrodzenia, przy czym nie może być ona niższa niż 270,90 zł, a to oznacza że pomimo iż przy podatku liniowym stosuje się 4,9% do składki zdrowotnej, to w takiej sytuacji będzie obliczone 9% od podstawy 3.010 zł.
Brak dochodu lub strata w trakcie roku podatkowego
Kolejny przypadek dotyczy sytuacji, w których przedsiębiorca nie osiągnie dochodu lub nawet odnotuje stratę na prowadzonej działalności gospodarczej. Będzie to dotyczyło osób, które prowadzą PKPiR, a więc wybrali zasady ogólne lub podatek liniowy. W tym przypadku również składka zdrowotna będzie naliczana od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przykład 4
Pani Anna w miesiącu lipcu 2022 r. poczyniła duże nakłady na wydatki w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, co wpłynęło na powstanie straty w prowadzonej działalności gospodarczej na koniec miesiąca lipca. W związku z powyższym obowiązuje zasada zapłaty składki zdrowotnej od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli 270,90 zł od podstawy 3.010 zł,w wysokości 9%, bez względu na to, czy będzie to podatek liniowy czy skala podatkowa.
Pierwszy miesiąc prowadzenia działalności gospodarczej a składka zdrowotna
Kolejna sytuacja, która pozwala na zapłacenie minimalnej składki zdrowotnej dotyczy sytuacji, kiedy przedsiębiorca rozpoczyna prowadzenie działalności w trakcie roku podatkowego.
Przykład 5
Pani Maria postanowiła rozpocząć działalność gospodarczą z dniem 1 sierpnia 2022 r. Jeżeli wybierze opodatkowanie swoich dochodów podatkiem według skali lub podatkiem liniowym, to za miesiąc sierpień, za który składka zdrowotna jest płatna do 20 września 2022 r. odprowadzi składkę zdrowotną w wysokości 270,90 zł. Obowiązuje ta sama zasada, która została opisana powyżej, przy braku dochodu za miesiąc brany pod uwagę przy obliczaniu składki zdrowotnej przyjmuje się kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę. W tym przypadku brany jest pod uwagę lipiec, w którym nie była jeszcze prowadzona działalność gospodarcza.
Podsumowanie
W publikacji opisane zostały najczęściej występujące przypadki, w których przedsiębiorca ma prawo do naliczenia i zapłacenia minimalnej składki zdrowotnej. W podstawie do naliczenia składki minimalnej znajdzie się kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, która jest ustalana na każdy rok, w 2022 roku mówimy o kwocie 3.010 zł, w 2023 roku będzie to już inna kwota. Przy podatku liniowym i skali podatkowej miesięczna podstawa wymiaru składki zdrowotnej nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W takich przypadkach jeżeli dochód przedsiębiorcy nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia, to i tak składkę zdrowotną nalicza się od tej kwoty. Taka sama zasada obowiązuje dla osób, które rozpoczynają prowadzenie firmy w trakcie roku podatkowego lub dokonują zmiany formy opodatkowania w trakcie roku. Na pewno niniejsza publikacja nie daje odpowiedzi na wszystkie nurtujące przedsiębiorców pytania, jest jednak kolejną pomocną informacją dla wielu z nich.
388 
Adrianna Glapiak
Wojciech Samborski
