Nowe zasady rozliczania straty od 2019 roku

Z początkiem roku 2018 rozpoczęto proces legislacyjny, zmierzający do wprowadzenia kolejnych zmian przepisów podatkowych. Jedną z nich było zmodyfikowanie zasad na jakich miało miejsce rozliczenie straty osiągniętej m.in. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Zmiana była przewidziana w projekcie z dnia 1 lutego 2018 r. Ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym. Zmianie uległo brzmienie artykułu 9 ust. 3 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Poprzednia (do końca 2018 roku) treść ustawy w zakresie sposobu rozliczenia straty, pozwalała podatnikowi na odliczenie poniesionej nadwyżki kosztów nad przychodami, w przeciągu 5 najbliższych, następujących kolejno po sobie latach podatkowych, jednak wysokość kwoty w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wartości poniesionej straty.

Nowe zasady rozliczania straty

Po zmianie przepisu od 2019 roku, ustawodawca daje podatnikowi możliwość rozliczenia straty na dwa sposoby. Pierwszy pozostawia znaną już możliwość odliczenia przysługującej kwoty jak dotychczas, czyli w przeciągu pięciu lat bez przekroczenia połowy kwoty w jednym roku, natomiast drugi sposób zakłada odliczenie całej wartości poniesionej straty w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących 5. latach podatkowych pod warunkiem, że kwota osiągniętej straty nie przekroczyła 5 000 000 zł.

W sytuacji gdy podatnik poniósł stratę, która przekroczyła 5 000 000 zł, może odliczyć w jednym roku jednorazowo 5 000 000 zł, natomiast nadwyżka może zostać rozliczona w którymkolwiek z tych 5 lat ale już stosując limit 50% odliczenia w jednym roku.

Przykład 1.

Podatnik zakończył rok 2019 stratą w wysokości 300 000 zł. Na rozliczenie straty ma 5 następnych lat, czyli kolejno lata: 2020, 2021, 2022, 2023, 2024. Podatnik chciałby jak najszybciej rozliczyć poniesioną stratę. Stosując nowe zasady – podatnik będzie mógł wybrać w którym roku chciałby odliczyć poniesioną stratę. Przewiduje on, że rok 2020, zakończy dochodem w wysokości 500 000 zł. Zatem dzięki temu, że strata nie przekracza limitu 5 000 000 zł, może w roku 2020 odliczyć całą kwotę straty czyli 300 000 zł, i tym samym obniżyć dochód do opodatkowania do 200 000 zł (500 000 zł dochodu – 300 000 zł straty). Wg obecnych przepisów, najszybciej może odliczyć 150 000 zł w roku 2020 oraz pozostałe 150 000 zł w roku 2021.

Takie rozwiązanie, w postaci jednorazowego obniżenia dochodu do opodatkowania, daje możliwość „nie zamrażania” środków pieniężnych. Oczywiście podatnik z powyższego przykładu może jednorazowo odliczyć kwotę straty w roku 2020 lub wybrać inny rok: 2021, 2022, 2023, 2024. To, w którym roku przedsiębiorca zdecyduje się na odliczenie straty, zależy tylko od jego przewidywań – w którym roku szacuje osiągnięcie dochodu, pozwalającego na odliczenie straty lub w którym roku, pomniejszenie dochodu będzie pomocne czy też bardziej odczuwalne.

Przykład 2.

Podatnik zakończył rok 2019 stratą w wysokości 7 000 000 zł z uwagi na rozległe inwestycje. Podatnik chciałby jak najszybciej odliczyć poniesioną stratę. Zgodnie z nowymi zasadami, może on w roku 2020 odliczyć 5 000 000 zł straty od uzyskanego dochodu. Pozostaje do rozliczenia strata 2 000 000 zł. Z tej kwoty może odliczyć w roku 2021 maksymalnie 1 000 000 zł a ostatnią część 1 000 000 zł może odliczyć w roku 2022. W takiej sytuacji cała strata jest odliczona w przeciągu 3 lat.

Stosując takie oszacowanie, nasuwa się wniosek, że wprowadzona zmiana daje sporą korzyść w postaci szybszego odliczenia strat, których wysokość nie przekroczyła wprowadzanego limitu 5 000 000 zł. Osiągając taką stratę, obecnie podatnik nie musi odliczyć tylko połowy w jednym roku a na odliczenie kolejnej połowy czekać do roku następnego. Wprowadzone zmiany pozwalają jednorazowo uwzględnić kwotę poniesionej straty, jeśli tylko nie przekracza limitu.

Z kolei podatnicy, których działalność zakończyła się stratą powyżej 5 000 000 zł, mają możliwość samodzielnego oszacowania, który sposób będzie dla nich korzystniejszy:

• czy odliczenie 50% w jednym roku oraz w następnym pozostałej części, wówczas odliczenie straty zamyka się w przeciągu dwóch lat,
• czy też stosując nowe zasady – odliczając 5 000 000 zł w jednym roku a pozostałą kwotę w 50% w następnym roku i 50% jeszcze w kolejnym – w efekcie mogąc rozliczyć całość nie w przeciągu dwóch lat (po 50% w każdym roku), ale zamknąć proces rozliczania straty w 3 lata (w pierwszym roku 5 000 000 zł, w kolejnym 50% pozostałej wartości, w kolejnym 50% jako dopełnia kwotę całej straty).

Na wprowadzonej zmianie mogą skorzystać firmy, którym dochód nie pozwala na odliczenie poniesionej straty, już w kolejnych latach. Czyli ich działalność zakończyła się stratą, jednak w roku następnym i jeszcze kolejnych, w firmie dochód jeszcze nie występuje lub rośnie powoli.

Przykład 3.

Podatnik zakończył rok 2019 stratą w wysokości 700 000 zł. W roku 2020 nie udało się wypracować dochodu, jest on zerowy. W roku 2021 dochód już się pojawił jednak jest na niskim poziomie – 1 000 zł. Rok 2022 zakończył się dochodem w wysokości 3 000 zł. W roku 2023 podatnik zanotował wzrost dochodu w wysokości 8 000 zł – to nadal zbyt mało aby odliczenie straty dało efekt. Dopiero w roku 2024 przychody z poniesionej w roku 2019 inwestycji zaczęły znacznie wzrastać, dzięki czemu dochód za ten piąty rok uplasował się na poziomie 900 000 zł. Dzięki proponowanej zmianie, podatnik w ostatnim możliwym do odliczenia straty roku, ma prawo odliczenia całej kwoty poniesionej straty czyli 700 000 zł (kwota nie przekracza 5 000 000 zł). Na dotychczasowych zasadach, w roku 2024 mógłby obniżyć dochód jedynie o 350 000 zł czyli połowę kwoty, ponieważ jest to już ostatni rok na odliczenie straty poniesionej w roku 2019, a dochody z poprzednich lat były zbyt niskie aby odliczenie straty było odczuwalne czy w ogóle możliwe. To powoduje utratę możliwości odliczenia 350 000 zł.

Na zmianie przepisu, mogą skorzystać przedsiębiorcy, których dochód rośnie wolniej po osiągnięciu straty – np. firmy rozpoczynające działalność wymagającą dużych inwestycji na początku lub decydujące się na takie inwestycje w trakcie prowadzenia działalności.

Przepis nie wprowadza zmian w zakresie sumowania osiągniętych strat z danego źródła uzyskania przychodów oraz pozostawia możliwość dowolnej konfiguracji w kwocie odliczanej straty, rozkładania jej na dowolne lata w obrębie pięciu następujących po sobie, z zastrzeżeniem limitów opisanych wyżej.

W związku z różnorodnością prowadzonych działalności, każda firma będzie musiała podejść indywidualnie do nowego przepisu, oceniając samodzielnie charakter działalności, strategię i plany na przyszłość, jednak niewątpliwie została wyposażona w dodatkową możliwość do wyboru.