Rejestracja znaku towarowego – procedura i przeszkody w jego rejestracji

×

Znak towarowy to oznaczenie, które pozwala odróżnić towary lub usługi jednego przedsiębiorcy od oferty konkurencji. Może to być nazwa, logo czy nawet charakterystyczny kolor lub kształt. Co istotne, po zarejestrowaniu taki znak podlega ochronie prawnej, co daje jego właścicielowi wyłączne prawo do korzystania z niego w obrocie gospodarczym. Jednakże przed rejestracją znaku towarowego warto upewnić się, że nie istnieją przeszkody prawne, które mogą uniemożliwić uzyskanie ochrony.

Czym jest znak towarowy?

Znak towarowy został zdefiniowany w rozdziale 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej, z którego wynika, że:

• Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które pozwala odróżnić towary jednego przedsiębiorcy od towarów innego. Istotne jest, aby takie oznaczenie dało się przedstawić w rejestrze znaków towarowych w sposób jednoznaczny i precyzyjny tak, aby jasno określić, czego dotyczy udzielona ochrona.
• Znakiem towarowym mogą być m.in.:
  • wyraz (również nazwisko),
  • rysunek,
  • litera lub cyfra,
  • kolor,
  • forma przestrzenna (np. kształt towaru lub jego opakowania),
  • dźwięk.
• Znaki towarowe obejmują również znaki usługowe.
• Pod pojęciem towarów mieszczą się nie tylko wyroby przemysłowe, ale także produkty rzemieślnicze, płody rolne, surowce naturalne czy wody i minerały, a także usługi (z pewnymi wyjątkami).
• Znaki towarowe podrobione to oznaczenia użyte bezprawnie, które są identyczne lub trudne do odróżnienia od zarejestrowanych znaków i dotyczą tych samych towarów lub usług.
• Znaki wcześniejsze to znaki zgłoszone lub zarejestrowane z wcześniejszym pierwszeństwem i mogą stanowić przeszkodę przy rejestracji nowych oznaczeń.

A jeśli chcesz wiedzieć:

• czym jest znak towarowy gwarancyjny, to przejdź tutaj;
• czym jest wspólny znak towarowy, to przejdź tutaj.

Rejestracja znaku towarowego – procedura

Procedura rejestracji znaku towarowego uregulowana została w rozdziale 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej.

Najważniejsze kwestie, o jakich należy pamiętać przy zgłoszeniu znaku, to:

• zgłoszenie znaku towarowego możliwe jest poprzez osobiste złożenie formularza w biurze podawczym UPRP, wysłanie go listem poleconym lub w formie elektronicznej za pomocą Platformy Usług Elektronicznych Urzędu Patentowego RP;
• zgłoszenie znaku towarowego jest odpłatne;
• zgłoszenie jest badane pod kątem formalnym przez Urząd Patentowy, w przypadku zidentyfikowania braków formalnych urząd wzywa do ich uzupełnienia;
• w przypadku uznania przez Urząd Patentowy, że znak towarowy może zostać objęty ochroną, to zgłoszenie znaku zostanie ogłoszone w Biuletynie Urzędu Patentowego;
• w przypadku braku wpłynięcia sprzeciwu co do ogłoszonego zgłoszenia znaku towarowego Urząd Patentowy wyda decyzję o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy;
• uprawomocnienie się decyzji o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy powoduje wpisania przez Urząd Patentowy znaku towarowego do jawnego rejestru znaków towarowych;
• udzielenie prawa ochronnego następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za dziesięcioletni okres ochrony;
• istnieje możliwość jej przedłużenia na kolejne okresy dziesięcioletnie.

Kolejne wymogi formalne dla zgłoszenia uregulowane zostały w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 grudnia 2016 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych.

Jak wygląda zgłoszenie znaku towarowego? Przede wszystkim zgłoszenia znaku towarowego dokonuje się w formie podania – wniosku, który jest podstawowym dokumentem, od którego zaczyna się cała procedura rejestracji znaku towarowego.

Podanie należy złożyć do Urzędu Patentowego, zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach. W jego treści powinny znaleźć się nie tylko dane identyfikacyjne zgłaszającego i sam wniosek o udzielenie prawa ochronnego, ale również inne informacje i dokumenty – w zależności od rodzaju znaku i sytuacji zgłaszającego.

Podanie powinno zawierać:

• nazwisko i imię oraz adres zamieszkania lub nazwę oraz adres siedziby zgłaszającego;
• numer identyfikacyjny REGON, w przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, o ile zgłaszający go posiada;
• nazwisko i imię oraz adres pełnomocnika, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika;
• wniosek o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy, wspólny znak towarowy, wspólny znak towarowy gwarancyjny albo o udzielenie wspólnego prawa ochronnego na znak towarowy;
• oświadczenie zgłaszającego, że zamierza skorzystać z uprzedniego pierwszeństwa, jeżeli ubiega się o przyznanie tego pierwszeństwa, wskazujące co najmniej datę i kraj dokonania pierwszego zgłoszenia lub nazwę, miejsce i kraj wystawy oraz
• datę wystawienia towaru oznaczonego znakiem towarowym na wystawie;
• wykaz towarów, dla których znak towarowy jest przeznaczony;
• wskazanie osoby upoważnionej do odbioru korespondencji, jeżeli jest kilku zgłaszających i nie działają przez wspólnego pełnomocnika;
• podpis zgłaszającego lub pełnomocnika, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika;
• spis załączonych dokumentów i oświadczeń.

Oprócz samego podania, do zgłoszenia należy dołączyć istotne dokumenty tj.:

• dowód pierwszeństwa – jeśli zgłaszający ubiega się o uznanie wcześniejszego pierwszeństwa (np. z tytułu wcześniejszego zgłoszenia za granicą lub udziału w wystawie);
• nośnik z nagraniem, gdy znak ma charakter dźwiękowy (np. melodia lub sygnał dźwiękowy);
• dokument potwierdzający uprawnienie do używania określonych oznaczeń – np. symboli chronionych lub znaków urzędowych;
• regulamin znaku – w przypadku wspólnego znaku towarowego lub znaku gwarancyjnego;
• pełnomocnictwo – jeżeli zgłoszenie składa osoba działająca przez pełnomocnika.

Rejestracja znaku towarowego – krok po kroku

MIEJSCE ZGŁOSZENIA ZNAKU TOWAROWEGO

• zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Patentowym RP, który ma swoją siedzibę w Warszawie (al. Niepodległości 188/192). Zgłoszenie możesz złożyć:
  • osobiście w biurze podawczym UPRP,
  • przez pełnomocnika (np. rzecznika patentowego, adwokata, radcę prawnego),
  • pocztą,
  • faksem (pamiętaj: oryginał dokumentu trzeba dosłać w ciągu 30 dni),
  • elektronicznie przez Platformę Usług Elektronicznych Urzędu Patentowego (PUEUP),
  • zgłoszenie uważa się za dokonane w dniu jego wpływu do urzędu.

ETAPY PROCEDURY REJESTRACJI ZNAKU TOWAROWEGO

• Sprawdzenie dostępności znaku
  • Przed złożeniem wniosku warto upewnić się, że wybrany znak towarowy nie jest już zarejestrowany ani zbliżony do już istniejących.
• Wybór rodzaju znaku i zakresu ochrony
  • rodzaj znaku,
  • klasy towarowe/usługowe,
• Złożenie zgłoszenia
  • zgłoszenia dokonuje się w formie podania (wniosku), a forma przedstawienia znaku zależy od jego rodzaju,
  • zgłoszenie musi zawierać m.in.:
    • wniosek (podanie) o udzielenie prawa ochronnego,
    • dane zgłaszającego (osoba fizyczna lub firma),
    • opis i przedstawienie znaku (np. grafika, zdjęcie, nuty),
    • wykaz towarów/usług objętych zgłoszeniem,
    • dowód pierwszeństwa – jeśli ubiegasz się o ochronę z wcześniejszą datą,
    • regulamin znaku (jeśli zgłoszenie dotyczy znaku wspólnego),
    • pełnomocnictwo – jeśli działa w imieniu zgłaszającego pełnomocnik,
    • dowód opłaty za zgłoszenie,
• Uiszczenie opłat

  RODZAJ OPŁATY	WYSOKOŚĆ
  zgłoszenie elektroniczne (1 klasa)	400 zł
  zgłoszenie papierowe (1 klasa)	450 zł
  każda dodatkowa klasa towarowa	120 zł
  oświadczenie o pierwszeństwie (za każde)	100 zł
  publikacja decyzji o ochronie	90 zł
  opłata za pełnomocnictwo (opcjonalna)	17 zł
  opłata za 10-letni okres ochrony (1 klasa)	400 zł

WERYFIKACJA ZGŁOSZENIA PRZEZ UPRP

• Urząd Patentowy sprawdza, czy dokumentacja jest kompletna.
• Jeśli podanie ma braki, to Urząd wezwie do jego uzupełnienia.
• Jeśli zgłoszenie spełnia wszystkie wymagania, zostanie opublikowane w Biuletynie UPRP (od tego momentu inne podmioty mają 3 miesiące na wniesienie sprzeciwu).
• Jeśli sprzeciw nie wpłynie – lub zostanie oddalony – UPRP wydaje decyzję o udzieleniu prawa ochronnego.

ŚWIADECTWO OCHRONNE I WPIS DO REJESTRU

• Po wydaniu pozytywnej decyzji, UPRP:
  • wpisuje znak do jawnego rejestru znaków towarowych,
  • wystawia świadectwo ochronne,
  • ogłasza rejestrację w Wiadomościach Urzędu Patentowego.

OKRES OCHRONY ZNAKU TOWAROWEGO

• Prawo ochronne na znak towarowy przysługuje przez 10 lat od daty zgłoszenia.
• Prawo ochronne można przedłużać na kolejne 10-letnie okresy, każdorazowo po uiszczeniu odpowiedniej opłaty.

Przedstawienie postaci znaku towarowego

Zgodnie z przepisami, w szczególności z § 6 rozporządzenia, znak towarowy trzeba przedstawić w zgłoszeniu w taki sposób, by dało się go jednoznacznie zidentyfikować. Oznacza to, że należy:

• zamieścić jego graficzne odwzorowanie (np. w formie rysunku, fotografii, odbitki);
• określić jego rodzaj (np. słowny, graficzny, przestrzenny, dźwiękowy);
• dodać opis, jeśli jest potrzebny do jego pełnego zrozumienia.

Tylko tak przygotowany znak może zostać skutecznie oceniony przez Urząd Patentowy i – po spełnieniu pozostałych warunków – objęty ochroną. W zależności od rodzaju znaku towarowego przedstawia się go lub wyraża w następujący sposób:

• jeżeli znak towarowy jest literą, cyfrą, napisem, rysunkiem lub kompozycją kolorystyczną, należy go w tej postaci zamieścić w podaniu;
• jeżeli znak towarowy składa się z kilku odrębnych części przeznaczonych do łącznego używania, w szczególności z etykiety, kontretykiety i krawatki, należy przedstawić te części obok siebie w sposób odpowiadający ich rzeczywistemu rozmieszczeniu na towarze; kontur znaku towarowego należy zaznaczyć linią ciągłą, a kontur towaru, na który znak ten ma być nakładany, linią przerywaną;
• jeżeli znak towarowy składa się z pojedynczego wizerunku ukazującego jego usytuowanie na towarze, należy go wyrazić w sposób odpowiadający rzeczywistemu rozmieszczeniu na towarze; kontur znaku towarowego należy zaznaczyć linią ciągłą, a kontur towaru, na którym znak ten ma być nakładany, linią przerywaną;
• jeżeli znak towarowy ma formę przestrzenną, należy go wyrazić w postaci rysunku lub fotografii obrazującej jego ogólny wygląd bądź kilku rysunków lub fotografii obok siebie – gdy jego cechy wyróżniające znajdują się na różnych płaszczyznach;
• jeżeli znak towarowy jest hologramem, należy go wyrazić w postaci jednego lub kilku wizerunków ukazujących cały jego efekt hologramowy;
• jeżeli znak towarowy, w szczególności melodia, nie nadaje się do bezpośredniego graficznego zobrazowania, należy go wyrazić w podaniu pośrednio przez zapis graficzny, pozwalający na jego odtworzenie (nuty, litery obrazujące dźwięki artykułowane).

O tym, dlaczego warto zastrzec znak towarowy, przeczytasz tutaj.

WAŻNE – każdy znak towarowy musi zostać określony i przedstawiony w zgłoszeniu, zgodnie z jego formą (słowną, graficzną, przestrzenną, dźwiękową itd.). W praktyce oznacza to, że zgłaszający nie może opisać znaku ogólnikowo – musi go konkretnie zilustrować lub zapisać tak, aby dało się go jednoznacznie zidentyfikować.

RODZAJ ZNAKU TOWAROWEGO	SPOSÓB PRZEDSTAWIENIA ZNAKU TOWAROWEGO
LITERA, CYFRA, NAPIS, RYSUNEK, KOMPOZYCJA KOLORYSTYCZNA	znak należy dosłownie zamieścić w zgłoszeniu w takiej formie, w jakiej ma być chroniony
ZNAK ZŁOŻONY Z KILKU CZĘŚCI	należy pokazać wszystkie elementy razem, w układzie zgodnym z rzeczywistym rozmieszczeniem na towarze
ZNAK PRZEDSTAWIONY NA TOWARZE	należy zaznaczyć ciągłą linią sam znak, a przerywaną kontur towaru
ZNAK PRZESTRZENNY	trzeba dołączyć zdjęcie lub rysunek (albo kilka, jeśli znak ma różne widoczne płaszczyzny)
ZNAK HOLOGRAMOWY	należy przedstawić jeden lub kilka wizerunków ilustrujących efekt holograficzny
ZNAK DŹWIĘKOWY (NP. MELODIA)	trzeba go wyrazić w formie graficznej, np. nutowego zapisu lub transkrypcji fonetycznej

Należy zapamiętać, że jeśli forma przedstawienia znaku budzi wątpliwości albo nie odpowiada wymaganiom, Urząd Patentowy może wezwać do uzupełnień lub poprawek. To częsty etap w praktyce – dlatego warto już przy zgłoszeniu zadbać o jego precyzję.Na stronie Urzędu Patentowego RP przedstawiono znajdują się wszelkie niezbędne informacje w zakresie rejestracji znaku towarowego. Poniżej przedstawiamy ilustrację graficzną autorstwa UPRP, która może okazać się pomocna w zrozumieniu procedury dokonywanej w sprawie udzielenia prawa ochronnego na krajowy znak towarowy.



Przeszkody w rejestracji znaku towarowego – kiedy nie można zarejestrować znaku towarowego?

Przeszkody w rejestracji znaku towarowego to określone w ustawie sytuacje (okoliczności), w których nie można uzyskać prawa ochronnego na dane oznaczenie, albo w ogóle, albo dlatego, że narusza cudze prawa. Chodzi o to, by nie dało się zarejestrować znaku, który mógłby wprowadzać ludzi w błąd, naruszać cudze prawa albo po prostu byłby nieuczciwy wobec innych firm.

Wyróżniamy dwa główne rodzaje przeszkód:

• przeszkody bezwzględne;
• przeszkody względne.

RODZAJ PRZESZKODY	OPIS	PODSTAWA PRAWNA I RODZAJ PRZESZKODY
nie spełnia ustawowej definicji znaku – brak zdolności do jednoznacznej identyfikacji	nie spełnia ustawowej definicji znaku – brak zdolności do jednoznacznej identyfikacji	art. 129¹ ust. 1 pkt 1 Prawa własności przemysłowej przeszkoda bezwzględna
BRAK ZDOLNOŚCI ODRÓŻNIAJĄCEJ	znak nie odróżnia towarów danego przedsiębiorcy od innych	art. 129¹ ust. 1 pkt 2 Prawa własności przemysłowej przeszkoda bezwzględna
OPISOWY CHARAKTER OZNACZENIA	znak wskazuje jedynie na rodzaj, cechy, przeznaczenie, skład, wartość itp.	art. 129¹ ust. 1 pkt 3 Prawa własności przemysłowej przeszkoda bezwzględna
OZNACZENIE ZWYCZAJOWE	znak składa się z elementów potocznych lub powszechnie stosowanych w branży	art. 129¹ ust. 1 pkt 4 Prawa własności przemysłowej przeszkoda bezwzględna
KSZTAŁT LUB WŁAŚCIWOŚĆ WYNIKAJĄCA Z NATURY TOWARU	oznaczenie odnosi się do formy technicznej lub znacznie zwiększającej wartość towaru	art. 129¹ ust. 1 pkt 5 Prawa własności przemysłowej przeszkoda bezwzględna
ZGŁOSZENIE W ZŁEJ WIERZE	próba rejestracji w celu nadużycia prawa lub przejęcia cudzego oznaczenia	art. 129¹ ust. 1 pkt 6 Prawa własności przemysłowej przeszkoda bezwzględna
NARUSZENIE PRAW OSÓB TRZECICH	rejestracja narusza prawa osobiste lub majątkowe innych (np. prawo do firmy)	art. 132¹ ust. 1 pkt 1 Prawa własności przemysłowej przeszkoda względna
IDENTYCZNOŚĆ ZE ZNAKIEM WCZEŚNIEJSZYM	znak identyczny (tożsamy) z wcześniejszym pierwszeństwem, dla identycznych towarów	art. 132¹ ust. 1 pkt 2 Prawa własności przemysłowej przeszkoda względna
PODOBIEŃSTWO DO ZNAKU WCZEŚNIEJSZEGO	może wprowadzać w błąd co do pochodzenia towaru bądź usługi (ryzyko skojarzenia)	art. 132¹ ust. 1 pkt 3 Prawa własności przemysłowej przeszkoda względna
KOLIZJA Z RENOMOWANYM ZNAKIEM	wykorzystanie znaku zgłoszonego może przynieść nienależną korzyść lub zaszkodzić renomie	art. 132¹ ust. 1 pkt 4 Prawa własności przemysłowej przeszkoda względna
KOLIZJA ZE ZNAKIEM POWSZECHNIE ZNANYM	znany, nienaruszony znak wcześniej używany w Polsce – możliwe wprowadzenie w błąd	art. 132¹ ust. 1 pkt 5 Prawa własności przemysłowej przeszkoda względna
NARUSZENIE OZNACZEŃ GEOGRAFICZNYCH	znak narusza chronione oznaczenia geograficzne lub nazwy pochodzenia	art. 132¹ ust. 1 pkt 6 Prawa własności przemysłowej przeszkoda względna
TOCZĄCE SIĘ WCZEŚNIEJSZE ZGŁOSZENIA	gdy trwa postępowanie w sprawie wcześniejszego znaku – możliwe zawieszenie sprzeciwu	art. 132¹ ust. 2 Prawa własności przemysłowej przeszkoda względna / proceduralna

Bezwzględne przeszkody w rejestracji znaku towarowego

Przepis art. 129(1) Prawa własności przemysłowej określa bezwzględne przeszkody w rejestracji znaku towarowego, co oznacza, że nie każde oznaczenie może uzyskać status znaku towarowego, a jeżeli zostanie zarejestrowane, może zostać unieważnione. Bezwzględne przeszkody nie pozwalają na rejestrację znaku towarowego oznaczenia z uwagi na jego określone cechy, co ma na celu ochronę interesu przedsiębiorców i konsumentów.

Wśród przeszkód ustawodawca wyróżnił szereg ograniczeń w rejestracji, w ramach przykładu wskazujemy, iż nie można zarejestrować znaków towarowych, które:

• nie mogą być znakiem towarowym;
• nie nadają się do odróżniania w obrocie towarów, dla których zostało zgłoszone;
• składają się wyłącznie z elementów mogących służyć w obrocie do wskazania, w szczególności rodzaju towaru, jego pochodzenia, jakości, ilości, wartości, przeznaczenia, sposobu wytwarzania, składu, funkcji lub przydatności;
• składają się wyłącznie z elementów, które weszły do języka potocznego lub są zwyczajowo używane w uczciwych i utrwalonych praktykach handlowych;
• składają się wyłącznie z kształtu lub innej właściwości towaru, wynikającej z charakteru samego towaru, niezbędnej do uzyskania efektu technicznego lub zwiększającej znacznie wartość towaru,
• zostały zgłoszone w złej wierze;
• są sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami.
WAŻNE – bezwzględne przeszkody rejestracji znaku towarowego UPRP zawsze bada z urzędu.

Przeszkody względne

Katalog względnych przeszkód udzielania prawa ochronnego zawarty jest w art. 132(1) Prawa własności przemysłowej. Mają one celu zabezpieczenie interesów indywidualnych, czyli poszczególnych przedsiębiorców, których prawa mogą zostać naruszone przez rejestrację podobnego oznaczenia.

Po rozpatrzeniu sprzeciwu, uznanego za zasadny nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy:

• którego używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich;
• identyczny ze znakiem towarowym, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla identycznych towarów;
• identyczny lub podobny do znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje, w szczególności ryzyko skojarzenia znaku zgłoszonego ze znakiem wcześniejszym;
• identyczny lub podobny do renomowanego znaku towarowego, na który udzielono prawa ochronnego z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla jakichkolwiek towarów, jeżeli używanie zgłoszonego znaku bez uzasadnionej przyczyny mogłoby przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego;
• identyczny lub podobny do znaku towarowego, który przed datą według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego był w Rzeczypospolitej Polskiej powszechnie znany i używany jako znak towarowy przeznaczony do oznaczania towarów identycznych lub podobnych pochodzących od innej osoby, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje, w szczególności ryzyko skojarzenia znaku zgłoszonego ze znakiem powszechnie znanym;
• jeżeli na podstawie przepisów prawa krajowego lub prawa Unii Europejskiej przewidujących ochronę oznaczenia geograficznego lub nazwy pochodzenia osoba uprawniona do wykonywania praw wynikających z wcześniejszego ich zgłoszenia, o ile to oznaczenie lub nazwa zostanie zarejestrowane, może zakazać używania późniejszego znaku towarowego;

Dodatkowo mogą być również zgłoszenia znaków towarowych z wcześniejszym pierwszeństwem, o ile udzielone zostanie na nie prawo ochronne – do czasu prawomocnego zakończenia wcześniejszych postępowań zgłoszeniowych, postępowanie w sprawie sprzeciwu zawiesza się.

Podsumowanie

Sama procedura rejestracji znaku towarowego nie jest skomplikowaną czynnością, albowiem wszelkie wymogi formalne dla zgłoszenia uregulowane zostały zarówno w przepisach Prawa własności przemysłowej oraz w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 grudnia 2016 r. w sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń znaków towarowych. Jednakże każdorazowo należy zweryfikować czy nie zachodzą jakiekolwiek przesłanki uniemożliwiające jego zarejestrowanie.