PPK a zmiana pracy – jak dokonać przeniesienia środków?

Pracownik, który oszczędzał w ramach PPK i zmienił pracę (lub został osobą bezrobotną) nie musi się obawiać o zgromadzone środki. One nie giną. Może je wypłacić lub poczekać z wypłatą do ukończenia 60 lat (wtedy nie przepadają np. dopłaty od państwa). Może także – jeśli zacznie pracę w innej firmie – przystąpić po raz kolejny do PPK i połączyć środki zgromadzone na poprzednim rachunku lub zacząć oszczędzać na odrębnym koncie. Przeczytaj artykuł, a dowiesz się, co można zrobić ze środkami na koncie w PPK, jeśli zmienisz pracę.

PPK – co to jest?

Pracownicze Plany Kapitałowe to program długoterminowego oszczędzania, który został uregulowany w ustawie z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (zwanej dalej ustawą). Środki gromadzone na rachunku pochodzą od pracodawcy, pracownika i z budżetu państwa.

Każdy pracodawca zatrudniający co najmniej jednego pracownika lub zleceniobiorcę musi utworzyć PPK (art. 2 ust. 1 pkt 21 ustawy), chyba że wszyscy złożą deklaracje o rezygnacji z PPK. Celem PPK jest zwiększenie bezpieczeństwa finansowego pracowników w okresie emerytury.

Wypłata z PPK – kiedy i na jakich zasadach jest możliwa?

Środki zgromadzone na rachunku PPK stanowią prywatną własność pracownika. Odgórnym założeniem programu jest wypłacenie zgromadzonych pieniędzy po ukończeniu 60 roku życia przez pracownika, co nie oznacza, że do tego czasu nie można z nimi nic zrobić. Pracownik może złożyć wniosek o wypłatę środków, ale zasady wypłat zależą od okoliczności. Pracownik ma możliwość wypłacić:

• wszystkie zgromadzone środki (nie może wypłacić np. połowy) bez konieczności wskazywania celu wypłaty, ale wypłata zostanie pomniejszona o podatek od zysków kapitałowych w wysokości 19%, 30% środków pochodzących z wpłat pracodawcy oraz o wpłatę powitalną i dopłaty roczne (art. 105 ustawy); ten rodzaj wypłaty ustawa nazywa zwrotem,
• jednorazowo lub w ratach do 25% zgromadzonych środków (bez żadnych potrąceń) w sytuacji poważnego zachorowania uczestnika programu, jego małżonka lub dziecka (art. 101 ustawy) lub stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy bądź umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności. Na liście jednostek chorobowych uprawniających do skorzystania z tej możliwości wypłaty są m.in. nowotwór złośliwy, udar mózgu. Wszystkie choroby (odrębny katalog dla dorosłego i dla dziecka) wskazane są w art. 2 ust. 2 pkt 23 ustawy. Do wniosku o ten rodzaj wypłaty trzeba dołączyć orzeczenie o stopniu niepełnosprawności lub zaświadczenie od lekarza potwierdzające chorobę,
• do 100% wszystkich środków z przeznaczeniem na pokrycie wkładu własnego przy zaciąganiu kredytu hipotecznego na zakup lub przebudowę mieszkania (domu). Wypłata na cele mieszkaniowe jest formą nieoprocentowanej pożyczki, którą trzeba spłacić. Rozpoczęcia spłat należy dokonać nie później niż w ciągu 5 lat od dnia wypłaty środków, a na zwrot całości środków uczestnik PPK ma maksymalnie 15 lat (do dnia wypłaty). Ta opcja wypłaty jest dostępna tylko dla pracowników, którzy mają 45 lat w dniu składania wniosku.

Przykład 1

Jola złożyła wniosek o wypłatę 100% środków na cele mieszkaniowe z rachunku PPK. Środki w wysokości 15 000 zł zostały wypłacone 30 maja 2022 r. Jola musi najpóźniej 30 maja 2027 r. zwrócić pierwszą ratę z wypłaty, a do 30 maja 2037 r. dokonać zwrotu całości, czyli 15 000 zł.

Co z pieniędzmi z PPK po ustaniu zatrudnienia?

W przypadku zakończenia stosunku prawnego będącego podstawą do aktywnego uczestnictwa pracownika w PPK, czyli ustaniu jego zatrudnienia, zaprzestaje się dokonywania wpłat, ale pracownik może wciąż dysponować zgromadzonymi środkami. Ma prawo w dowolnej chwili je wypłacić (na zasadach opisanych w akapicie wyżej), poczekać z wypłatą aż ukończy 60 lat lub kontynuować odkładanie pieniędzy na koncie u innego pracodawcy

Powrót do oszczędzania w PPK

Nie istnieje obowiązek przystępowania do PPK u nowego pracodawcy po zmianie pracy. To jest prawo pracownika i nie ma w tej kwestii żadnych ograniczeń czasowych. Tzn. pracownik może przystąpić do PPK od razu, po roku czy po 5 latach pracy u danego pracodawcy. Może też mieć przerwę w PPK pracując w kilku różnych zakładach pracy i dopiero w którymś z kolei miejscu pracy zdecydować się na ponowne zapisanie do PPK.

PPK a zmiana pracy – transfer środków między kontami

Pracownik, który chce przetransferować swoje dotychczas zgromadzone środki na konto u nowego pracodawcy, musi w ciągu 7 dni od zapisania się do PPK złożyć oświadczenie o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK (art. 19 ust. 1 ustawy). Wzór oświadczenia można pobrać od pracodawcy lub znaleźć w internecie.

Po przyjęciu oświadczenia pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o zleceniu wypłaty transferowej w jego imieniu, czyli o dyspozycji przekazania środków z rachunku prowadzonego przez instytucję finansową, z którą umowę o PPK miał jego poprzedni pracodawca na konto w instytucji, która prowadzi PPK obecnego pracodawcy. Pracownik ma 7 dni, aby wnieść sprzeciw. Jeśli tego nie zrobi, pracodawca przeprocesuje formalności w PPK, a wypłata transferowa zostanie dokonana w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia dyspozycji (art. 102 ust 4.)

Co, jeśli pracownik przegapi termin 7 dni na złożenie oświadczenia? Pracodawca nie ma obowiązku przyjąć oświadczenia po terminie, ale pracownik może sam przeprocesować transfer, kontaktując się z firmą, z którą współpracuje pracodawca.

Przykład 2

Kamil do 31 grudnia 2022 r. pracował w firmie, która miała podpisaną umowę o prowadzenie PPK z instytucją X i na jej rachunku gromadził środki. 1 stycznia 2023 r. zaczął pracę w innym zakładzie i 2 stycznia przystąpił do PPK prowadzonego przez instytucję Y. Zapisując się do programu, sądził, że środki zostaną automatycznie przekazane ze starego rachunku na nowy. Dopiero 12 stycznia dowiedział się, że powinien złożyć pracodawcy oświadczenie o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK. Pracodawca nie przyjął dokumentu po terminie, więc Kamil skontaktował się z instytucją Y, która pokierowała go, co powinien zrobić, aby środki zostały przetransferowane z rachunku prowadzonego przez firmę X na rachunek firmy Y.

Nowy rachunek PPK a nowy pracodawca

Pracownik ma prawo mieć jednocześnie więcej niż jeden rachunek w PPK w kilku instytucjach bądź w jednej. Tak się dzieje, gdy pracownik w nowej firmie przystąpi do PPK, ale nie złoży oświadczenia o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK i co za tym idzie – pracodawca nie zleci wypłaty transferowej. Taka sytuacja ma miejsce nawet wtedy, kiedy poprzedni pracodawca współpracował z tą samą firmą co obecny. Środki w ramach PPK będą gromadzone na oddzielnych kontach przypisanych do różnych pracodawców. Oznacza to, że jedna osoba może mieć w tej samej instytucji dwa (lub więcej) rachunki, które inwestowane są w różny sposób.

Podsumowanie

Środki zgromadzone na PPK po ustaniu zatrudnienia będą inwestowane przez instytucję finansową prowadzącą PPK do czasu ich wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu. Pracownik, który znajdzie zatrudnienie w innej firmie, może założyć drugi rachunek w ramach PPK lub przenieść środki zgromadzone podczas pracy w poprzednim przedsiębiorstwie na nowy rachunek, który na bieżąco będzie zasilany wpłatami od aktualnego pracodawcy.