Pracownik na etacie powołany do zasadniczej służby wojskowej

Zasadnicza służba wojskowa dzieli się na dobrowolną oraz obowiązkową. Dobrowolna jest uregulowana w art. 143 ustawy o obronie Ojczyzny i jest podzielona na dwa etapy:

• szkolenie podstawowe, które trwa do 28 dni,
• szkolenie specjalistyczne, które trwa do 11 miesięcy.

Dobrowolną zasadniczą służbę wojskową można przerwać w dowolnym momencie.

Obowiązkowa zasadnicza służba wojskowa jest natomiast opisana w art. 152 powyższej ustawy, czas jej trwania wynosi 9 miesięcy i odbywa się ją w nieprzerwanym okresie.

Zwolnienie od pracy na czas odbywania służby wojskowej

Na wniosek pracownika powołanego do czynnej służby wojskowej, pracodawca jest obowiązany udzielić mu zwolnienia od pracy na okres 2 dni bez prawa do wynagrodzenia (tzw. zwolnienie niepłatne, nieobecność usprawiedliwiona). Przy czym, jeśli pracodawca chce – to może takie wynagrodzenie wypłacić, jednak nie ma takiego obowiązku.

Dobrowolna służba wojskowa a urlop w pracy

Pracownikowi, który otrzyma kartę powołania na szkolenie w ramach dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, pracodawca powinien udzielić bezpłatnego urlopu na czas trwania służby.

Zakaz rozwiązania umowy o pracę

Na podstawie art. 304 ustawy o obronie Ojczyzny, pracodawca nie może rozwiązać ani wypowiedzieć umowy o pracę z pracownikiem powołanym na ćwiczenia wojskowe:

• od dnia uzyskania informacji o terminie rozpoczęcia szkolenia podstawowego do dnia jego zakończenia,
• w okresie trwania szkolenia specjalistycznego, a także przez okres 12 miesięcy od dnia jego zakończenia.

Powyższe nie ma zastosowania do:

• umów o pracę zawartych na okres próbny,
• umów zawartych na czas określony nie dłuższy niż 24 miesiące,
• w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy,
• sytuacji określonych w art. 52 Kodeks pracy (okoliczności upoważniające do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia),
• przypadków z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2018 r. poz. 1969)

Dodatkowo, zgodnie z art. 303 ustawy o obronie Ojczyzny, umowa o pracę (etat) z osobą powołaną do pełnienia zasadniczej służby wojskowej (dobrowolnej oraz obowiązkowej) może być rozwiązana tylko za zgodą pracownika”. Wyjątkiem są umowy o pracę na okres próbny lub na czas określony krótszy niż 12 miesięcy, a także jeżeli pracodawca może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika oraz w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy.

Jeżeli okres dokonanego (przez pracodawcę lub pracownika) wypowiedzenia umowy o pracę upływa po dniu powołania pracownika do dobrowolnej służby wojskowej, wypowiedzenie staje się bezskuteczne (nieważne). W tym przypadku rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić tylko na żądanie pracownika.

Ponadto, w okresie odbywania przez żołnierza obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej przed zwolnieniem chroniony jest również małżonek żołnierza – jego pracodawca nie może z nim rozwiązać umowy o pracę w tym czasie. Rozwiązanie umowy o pracę z małżonkiem żołnierza w trakcie służby wojskowej jest możliwe wyłącznie z winy pracownika oraz w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Zatrudnienie po zakończeniu służby wojskowej

Pracodawca, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej, jest obowiązany zatrudnić go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz wynagrodzenia, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby pracownik zgłosi się do tego pracodawcy w celu podjęcia (kontynuacji) pracy.

Niezachowanie tego terminu powoduje wygaśnięcie stosunku pracy, chyba że nastąpiło ono z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy.

Jeżeli pracownik podczas odbywania służby wojskowej uzyskał inne lub wyższe kwalifikacje zawodowe, pracodawca jest obowiązany – na wniosek pracownika – zatrudnić go w miarę możliwości na stanowisku, które odpowiada kwalifikacjom nabytym w Siłach Zbrojnych.