Umowa ta polega na tym, że użyczający pozwala biorącemu na używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Najistotniejszą cechą wyróżniającą ten rodzaj porozumienia jest jego nieodpłatny charakter. Nie oznacza to jednak, że taka umowa nie rodzi żadnych konsekwencji na gruncie prawa podatkowego. Jakie skutki podatkowe ma umowa użyczenia?

Umowa użyczenia – skutki podatkowe po stronie biorącego

Wskutek zawarcia umowy użyczenia osoba biorąca ma prawo do nieodpłatnego korzystania z cudzego majątku. Taka sytuacja powoduje powstanie obowiązku podatkowego z tytułu nieodpłatnego świadczenia, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT.

Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, kiedy użyczającym jest osoba zaliczana do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn (czyli np. rodzice, dzieci, czy teściowie).

Przychód taki ustala się w następujący sposób:

•  jeżeli przedmiotem użyczenia jest nieruchomość (np. budynek, lokal), wówczas wartość przychodu ustala się wg równowartości czynszu, jaki byłby płacony, gdyby nieruchomość była wynajmowana,
• w przypadku ruchomości wartość przychodu ustala się w oparciu o ceny rynkowe stosowane przy świadczeniu usług, udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Jeżeli świadczenie uzyskane przez podatnika na podstawie umowy użyczenia jest częściowo odpłatne, wówczas przychodem jest różnica pomiędzy wartością nieodpłatnego świadczenia (ustaloną według ww. zasad) a odpłatnością ponoszoną przez przedsiębiorcę.

Umowa użyczenia – skutki podatkowe po stronie użyczającego

W tym miejscu warto podkreślić, iż przedsiębiorca nie ma prawa zaliczać do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od składników majątku przekazanych w nieodpłatne używanie innemu podmiotowi.

Umowa użyczenia a VAT

Zgodnie z ustawą o VAT nieodpłatne świadczenia nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady. Kiedy umowa użyczenia może podlegać VAT? Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT będzie tak w sytuacji, gdy została zrealizowana na cele inne niż działalność gospodarcza (np. na cele prywatne biorącego w używanie), a użyczający miał wcześniej prawo do odliczenia VAT od zakupu przedmiotu danej umowy.