Zmiana przeznaczenia samochodu osobowego będącego środkiem trwałym w firmie – jak rozliczyć

Mało który przedsiębiorca wyobraża sobie prowadzenie działalności gospodarczej bez samochodu osobowego. Każdy wydatek, który ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą może zostać zaliczony do kosztów podatkowych a czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od takiego wydatku. W przepisach zostało dość szczegółowo opisane, w jaki sposób należy rozliczyć podatek VAT przy zmianie przeznaczenia samochodu osobowego będącego środkiem trwałym w firmie. Korekta podatku VAT będzie miała wpływ również na podatek dochodowy. I tym tematem zajmiemy się w dzisiejszej publikacji.

Zasada odliczania podatku VAT od samochodów osobowych

Prawo do odliczenia podatku VAT przysługuje czynnym podatnikom VAT, o ile zakup miał związek z wykonywaniem czynności opodatkowanych. W przypadku samochodów osobowych często to prawo jest ograniczone. Mianowicie, jeżeli przedsiębiorca wykorzystuje samochód również do celów prywatnych ma prawo do odliczenia 50% VAT. Dodatkowo w przypadku gdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku, kwota odliczenia powinna jeszcze dodatkowo uwzględniać proporcję.

Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się wykorzystywać samochód osobowy tylko w prowadzonej działalności gospodarczej, wówczas po złożeniu zawiadomienia VAT-26 do naczelnika urzędu skarbowego i zaprowadzeniu szczegółowej ewidencji przebiegu pojazdu ma prawo do odliczania 100% podatku VAT od samochodów osobowych.

Kiedy mówimy o zmianie przeznaczenia samochodu osobowego korekcie podatku VAT?

Ustawa o podatku VAT opisuje nam wprost kiedy dochodzi do zmiany przeznaczenia pojazdu samochodowego:

1. Jeżeli samochód osobowy był wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej i nastąpi zmiana jego wykorzystania do celów działalności i do celów innych niż działalność, a więc samochód zacznie być wykorzystywany do celów mieszanych – w działalności i prywatnie.
2. Jeżeli samochód osobowy był wykorzystywany w sposób mieszany a po zmianie będzie wykorzystywany tylko do działalności gospodarczej.

W pierwszym przypadku przedsiębiorca jest zobowiązany do dokonania korekty podatku VAT naliczonego odliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu, czyli ma obowiązek dokonać takiej korekty.

W drugim przypadku przedsiębiorca nabywa uprawnienie do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu, czyli ta korekta jest dobrowolna.

Poniżej opiszemy na przykładach, w jaki sposób należy rozumieć korygowanie podatku VAT w przypadku zmiany przeznaczenia samochodu osobowego.

Zmiana przeznaczenia samochodu osobowego – rozliczenie na gruncie ustawy o VAT

Korekty podatku VAT naliczonego przy zmianie przeznaczenia samochodu osobowego dokonuje się w tzw. okresie korekty, którego długość zależy od wartości początkowej pojazdu:

1. Jeżeli nie przekracza 15.000 zł – okres korekty wynosi 12 miesięcy.
2. Jeżeli przekracza 15.000 zł – okres korekty wynosi 60 miesięcy.

Przykład 1

Pan Ignacy zakupił samochód osobowy w lipcu 2019 roku za kwotę brutto 61.500 zł (w tym VAT 11.500 zł). Samochód był wykorzystywany do celów mieszanych, a więc odliczone zostało 50% podatku VAT. Od stycznia 2021 roku postanowił, że samochód będzie wykorzystywał tylko w działalności gospodarczej. Dokonał więc wszystkich niezbędnych formalności i zaprowadził ewidencję przebiegu pojazdu. W tym przypadku, ponieważ wartość początkowa samochodu przekracza 15.000 zł, okres korekty wynosi 60 miesięcy.

Wyliczenie korekty podatku VAT naliczonego:

• zakup – lipiec 2019 r.,
• zmiana przeznaczenia – styczeń 2021 r.,
• okres korekty 60 miesięcy,
• liczba miesięcy do końca okresu korekty – 42,
• kwota podatku VAT naliczonego, który nie został odliczony przy zakupie podlegająca korekcie – 5.750 zł,
• 5.750 zł/60 miesięcy x 42 miesięcy = 4.025 zł – kwota korekty podatku VAT naliczonego podlegająca wykazaniu w JPK_V7 w rozliczeniu za miesiąc styczeń 2021 roku w poz. P_44. Kwota 4.025 zł zwiększy podatek VAT naliczony podlegający odliczeniu.

Przykład 2

Pan Sebastian w maju 2021 roku zakupił samochód osobowy, który zaczął wykorzystywać tylko w działalności gospodarczej. Wartość początkowa pojazdu wynosiła 123.000 zł, w tym VAT 23.000 zł, który został odliczony w 100%. Od grudnia 2022 roku pan Sebastian planuje zmienić przeznaczenie samochodu i rozpocznie jego wykorzystywanie również prywatnie, a więc z prawem do 50%. W tym przypadku korekta jest obowiązkowa i rozliczenie jej będzie wyglądało następująco:

• zakup – maj 2021 r.,
• zmiana przeznaczenia – grudzień 2022 r.,
• okres korekty 60 miesięcy,
• liczba miesięcy do końca okresu korekty – 41,
• kwota podatku VAT naliczonego, który podlega korekcie – 11.500 zł ( 50% kwoty 23.000 zł),
• 11.500 zł/60 miesięcy x 41 miesięcy = – 7.858,33 zł – kwota korekty podatku VAT naliczonego podlegająca wykazaniu w JPK_V7 w rozliczeniu za miesiąc grudzień 2022 roku w poz. P_44 ze znakiem minus. Kwota -7.858,33 zł zmniejszy podatek VAT naliczony podlegający odliczeniu.

Przykład 3

Pan Krystian zakupił w maju 2021 roku samochód osobowy o wartości początkowej 13.000 zł netto plus VAT 23% w kwocie 2.990 zł. Samochód został wprowadzony do ewidencji środków trwałych w firmie i zgłoszony na VAT-26 do urzędu skarbowego, a więc pan Krystian odliczył 100% podatku VAT. Od września 2022 r. został zmieniony sposób wykorzystania samochodu, również na cele prywatne. W tym przypadku okres korekty wynosi 12 miesięcy i już minął, dlatego pan Krystian nie ma obowiązku dokonywania korekty podatku VAT naliczonego.

Zmiana przeznaczenia samochodu osobowego – rozliczenie na gruncie podatku dochodowego

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą PKPiR mają prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieodliczonego podatku VAT od samochodów osobowych. Tym samym przy zmianie przeznaczenia pojazdu kiedy dojdzie do korekty podatku VAT naliczonego należy również pamiętać, że będzie to miało wpływ na rozliczenie PIT. W zależności od tego, czy będzie to korekta na plus czy na minus, to będzie to inaczej prezentowane w PKPiR.

Po więcej szczegółów na temat rozliczenia w podatku dochodowym zmiany przeznaczenia samochodu osobowego odsyłamy do podlinkowanej publikacji.

Podsumowanie

Przedsiębiorca czynny podatnik VAT musi mieć na uwadze, że jeżeli dokona zmiany przeznaczenia samochodu osobowego, to będzie to miało określone konsekwencje zarówno na gruncie podatku VAT, jak i PIT. W zależności od tego, jaka to będzie zmiana korekta VAT może być zarówno na plus, czyli zwiększająca podatek VAT naliczony, jak i na minus, czyli zmniejszająca podatek naliczony. Ważne jest żeby przedsiębiorca pamiętał, że korekta na plus jest dobrowolna, natomiast korekta na minus jest już obowiązkowa. W przypadku osób rozliczających podatek dochodowy na PKPiR księgowania korekty VAT będą miały swoje odzwierciedlenie w zapisach w PKPiR.