Firma kontra umowa o pracę – jak potrącenia wpływają na końcowy dochód?

Obciążenia ponoszone przez pracowników a przez samozatrudnionych

Części składowe wynagrodzenia	Umowa o pracę		B2B (opłacane przez samozatrudnionego)
	finansowane przez pracownika z wynagrodzenia	finansowane przez pracodawcę
składka emerytalna	9,76%	9,76%	19,52%
składka rentowa	1,5%	6,5%	8%
składka chorobowa	2,45%	–	dobrowolne – 2,45%
składka zdrowotna naliczona	9%	–	9%
składka zdrowotna do odliczenia	7,75% podstawy wymiaru	–	7,75% podstawy wymiaru
składka wypadkowa		od 0,67 – 3,33%*	od 0,67 – 3,33%*
Fundusz Pracy	–	2,45%	2,45%**
FGŚP	–	0,10%	–
PPK***	2%	1,5% zł	–
koszty uzyskania przychodu	250-300 zł miesięcznie	–	bez limitu, ale koszty muszą mieć związek z działalnością gospodarczą
stawka podatku	17% dla dochodów nieprzekraczających 85528 zł, powyżej tej kwoty 32%	–	Dostępne są cztery formy opodatkowania: zasady ogólne: 17% dla dochodów nieprzekraczających 85528 zł, powyżej tej kwoty 32% podatek liniowy: 19% podatek ryczałtowy: stawka od 3 do 17% – w zależności od rodzaju działalności karta podatkowa – przy spełnieniu określonych warunków

* stopa procentowa jest zależna od liczby osób ubezpieczonych oraz branży, w której działa firma, ** Fundusz pracy – przedsiębiorca nie musi opłacać składki na fundusz pracy, jeśli m.in. korzysta z preferencyjnych składek ZUS. *** Pracowniczymi Planami Kapitałowymi obejmowani są pełnoletni zatrudnieni, którzy nie zrezygnowali z odprowadzania składek na PPK. Podane wskaźniki, to stawki podstawowe. PPK jest dobrowolne dla zatrudnionych. Jak widzimy, zasadniczo na samozatrudnionego przechodzą koszty pracodawcy.

Jak obciążenia wpływają na wynagrodzenie netto w przypadku umowy o pracę?

Zobaczmy na przykładach, jak kształtuje się miesięczne wynagrodzenie netto przy określonej kwocie brutto.

Dla umowy o pracę składki naliczane są od:

• wynagrodzenia brutto pracownika – dla składek społecznych,
• wynagrodzenia brutto pomniejszonego o składki społeczne – dla składki zdrowotnej.

Wynagrodzenie brutto	7 000	10 000	20 000
składka emerytalna	683,2 zł	976 zł	19,52%
składka rentowa	105 zł	150 zł	300 zł
składka chorobowa	171,5 zł	245 zł	490 zł
razem składki społeczne	959,7 zł	1371 zł	2742 zł
koszty uzyskania przychodu (250 zł)	250 zł	250 zł	250 zł
podatek (17%)	984,35 zł	1424,43 zł	2891,36 zł
kwota wolna od podatku (43,76)	43,76 zł	43,76 zł	43,76 zł
składka zdrowotna	543,63 zł	776,61 zł	1553,22 zł
składka zdrowotna do odliczenia (7,75%)	468,13 zł	668,75 zł	1337,5 zł
zaliczka na podatek	472 zł	712 zł	1510 zł
wynagrodzenie netto	5024,67 zł	7140,39 zł	14 194,78 zł

* przy miesięcznej kwocie brutto 10 000 zł, wynagrodzenie netto wynosi 7 140, 39, zaś przy 20 000 – 14 194,78 zł do momentu wejścia na drugi próg podatkowy. Po przekroczeniu tego progu, podatek wynosi 32%, a zatem wynagrodzenie netto będzie mniejsze. Uwaga! Powyższe wyliczenia pokazują miesięczne porównanie kwoty brutto oraz netto. Przy rocznych obliczeniach należy jeszcze pamiętać o ograniczeniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe do trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia. W 2021 limit ten wynosi 157 770 (30*5259). Ograniczenie to skutkuje niepobieraniem powyższych składek, a zatem nie jest o nie pomniejszane wynagrodzenie.

A jak w przypadku osoby pracującej na własny rachunek?

Dla działalności gospodarczej składki naliczane są od:

• kwoty nie mniejszej niż 60% przeciętnego wynagrodzenia (w 2021 roku, to 3155,40 zł) – dla ubezpieczeń społecznych na pełnym ZUS
• kwoty nie mniejszej niż 30% minimalnego wynagrodzenia (w 2021, to 840 zł) – dla ubezpieczeń społecznych w przypadku korzystania ze składek preferencyjnych oraz małego ZUS plus
• kwoty nie niższej niż 75% przeciętnego wynagrodzenia (w 2021 roku, to 4242,38 zł) – dla składki zdrowotnej.

W naszym przykładzie podatnik korzysta z pełnego ZUS od minimalnej podstawy wymiaru składek oraz wybrał podatek liniowy dla swojej działalności. dochód/zysk netto5024,67 zł7140,39 zł14 194,78 zł

Kwota netto na fakturze	7 000	10 000	20 000
składka emerytalna	615,93 zł	615,93 zł	615,93 zł
składka rentowa	252,43 zł	252,43 ​zł	252,43 ​zł
składka wypadkowa	52,70 zł	52,70 ​zł	52,70 ​zł
składka chorobowa	77,31 zł	77,31 zł	77,31 zł
razem składki społeczne	998,37 zł	998,37 zł	998,37 zł
Fundusz Pracy	77,31 zł	77,31 zł	77,31 zł
obsługa księgowa**	129 zł	129 zł	129 zł
składka zdrowotna naliczona	381,81 zł	381,81 zł	381,81 zł
składka zdrowotna do odliczenia (7,75%)	328,78 zł	328,78 zł	328,78 zł
podatek (liniowy)	772,33 zł	1342,33 zł	3242,33 zł
dochód/zysk netto	4641,18 zł	7071,18 zł	15171,18 zł

* liczona wg stawki 1,67% – dla przedsiębiorców zgłaszających do ubezpieczenia nie więcej niż 9 osób.

** cena za obsługę księgową prowadzoną przez Biuro Rachunkowe ifirma.

Porównując ze sobą umowę o pracę oraz samozatrudnienie, łatwo możemy zauważyć, że w przypadku etatu, składki ZUS są zależne od kwoty wynagrodzenia, a zatem im wyższe wynagrodzenie, tym wyższe składki, natomiast w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej – składki ZUS są płacone w tej samej kwocie niezależnie od wielkości przychodu. W konsekwencji im wyższe wynagrodzenie/kwota netto na fakturze, tym większa rozbieżność między wynagrodzeniem netto z pracy oraz dochodem netto z działalności.