Kiedy naliczamy FP i FGŚP

Zgodnie z polityką rządów, dąży się do ograniczenia bezrobocia i aktywizacji osób pozostających bez pracy. Na każdy cel, a więc również taki, niezbędne jest przeznaczenie określonych środków. Część z tych środków pochodzi z dotacji budżetu państwa, budżetów Unii Europejskiej, ale również od pracodawców. W dzisiejszej publikacji zajmiemy się tematem Funduszu Pracy, kiedy i na jakich zasadach powinien być opłacany.

Fundusz pracy – podstawowe informacje

Zaczniemy od zdefiniowania Funduszu Pracy (FP). Pierwszym źródłem informacji, na który się powołamy jest ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (UPZIRP). Znajdziemy tam podstawowe informacje na temat Funduszu Pracy.

Kto ma obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy?

Ustawowy obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy mają pracodawcy zatrudniający pracowników zarówno na umowy o pracę, ale również umowy cywilnoprawne i w innych szczególnych okolicznościach, które zostały opisane w ustawie UPZIRP. Poniżej wymieniono przykładowe podmioty zobowiązane do naliczania, poboru i zapłaty składek na FP. Przy czym należy pamiętać, że w przepisach zostało to opisane w jeszcze większej szczegółowości (art. 104 UPZIRP).

Fundusz Pracy – kto nie ma obowiązku zapłaty?

W tej samej ustawie, o której pisaliśmy powyżej, wymienione zostały przypadki, w których nie ma obowiązku opłacania składek na FP, są to ustawowe wyłączenia z opłacania składek.

Przykład 1

Pan Michał został skierowany do pracy przez PUP i została z nim podpisana umowa o pracę od 8 marca 2024 roku, 30 urodziny pan Michał obchodzi 15 listopada i wtedy kończy 30 lat. Jednak 12 miesięcy zwolnienia od naliczania składek na FP będzie obowiązywał przez cały okres od kwietnia 2024 r. do marca 2025 r., pomimo że w tym czasie pan Michał będzie już miał ukończone 30 lat.

Przykład 2

Pani Magdalena kończy 55 lat 20 marca, w takim przypadku pracodawca przestanie naliczać składki na FP począwszy od przychodów uzyskanych w miesiącu kwietniu.

Przykład 3

Pani Julia wróciła do pracy 10 marca 2024 r. po urlopie macierzyńskim W tym przypadku 36 miesięcy zwolnienia od składek na FP jest liczone począwszy od miesiąca kwietnia 2024 r. do marca 2027 r.

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Zagadnienia związane z wpłatami dokonywanymi na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) zostały uregulowane w kolejnej ustawie o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Jest to kolejny fundusz celowy, który tym razem ma uchronić pracownika przed niewypłacalnością pracodawcy.

FGŚP – na co przeznaczane są środki?

FGŚP ma za zadanie zabezpieczyć roszczenia pracownicze. Do niewypłacalności pracodawcy najczęściej dochodzi na skutek upadłości lub restrukturyzacji. W tej sprawie musi zapaść rozstrzygnięcie sądu, który wydaje stosowne postanowienie. Ze środków FGŚP zaspokajane są w szczególności wypłaty wynagrodzeń z następujących tytułów:

• za pracę,
• za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy (zwolnienia od pracy) i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
• za czas choroby,
• za wypadek w drodze do pracy lub z pracy,
• za chorobę przypadającą w czasie ciąży,
• za urlop wypoczynkowy,
• ekwiwalent pieniężny za urlop,
• odprawy pieniężne z tytułu rozwiązania umowy o pracę,
• odszkodowania z Kodeksu pracy.

Rozliczenia składki na FP i FGŚP w praktyce

Ustalenie czy powinna być zapłacona składka na FP i FGŚP na pewno wymaga znajomości przepisów, ale również umiejętności ich interpretowania w zależności od sytuacji, z którą akurat mamy do czynienia spróbujemy to opisać na kilku przykładach. Warto podkreślić, że to na pewno nie wyczerpuje tematu. Poza już wspomnianymi ustawami warto również korzystać z dodatkowych źródeł wiedzy, które są dostępne na stronach ZUS w postaci poradników z omówieniem na przykładach. Jednym z nich jest poradnik, w którym omówiono zagadnienia FP i FGŚP. Poniżej opiszemy na przykładach typowe sytuacje związane z rozliczanie funduszy celowych, którym poświęciliśmy dzisiejszy artykuł. Poniżej prezentujemy kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązujące w 2024 roku, które będą ważne przy ustalaniu obowiązku zapłaty FP.

Zatrudnienie na część etatu a składki na FP i FGŚP

Jednym z takich przypadków jest zatrudnienie pracownika na część etatu. Pamiętajmy, że z tytułu umowy o pracę pracownik podlega pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.

Przykład 4

Pani Gabriela jest zatrudniona na ½ etatu z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 3.000 zł, nie posiada innych źródeł przychodów ani z umowy o pracę, ani z żadnej innej umowy. Skoro kwota wynagrodzenia jest niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia oznacza to, że pracodawca nie będzie musiał naliczać składek na FP. Jednak składkę na FGŚP trzeba będzie zapłacić w wysokości 0,1%, tj. w kwocie 3 zł.

Przykład 5

Pani Ilona jest zatrudniona na ¼ etatu na kwotę 2.000 zł, ale dodatkowo pracuje również na umowę zlecenie. W miesiącu marcu 2024 roku z tytułu zlecenia otrzymała kwotę 3.000 zł, która podlega pod obowiązkowe składki emerytalne i rentowe. Suma przychodów marca przekroczyła kwotę minimalnego wynagrodzenia a to oznacza, że płatnicy zapłacą składki na FP i FGŚP z obydwu umów.

Przykład 6

Pan Piotr jest zatrudniony na umowę o pracę na ¾ etatu z wynagrodzeniem w kwocie 4.000 zł i rozpoczął od lutego 2024 r. prowadzenie działalności gospodarczej, z tytułu której opłaca ZUS preferencyjny. W podstawie wymiaru składek emerytalnych i rentowych z działalności znajduje się kwota 1.272,60 zł (4.242 zł x 30%) a to oznacza, że łączna suma podstaw do naliczania składek społecznych wynosi 5.272,60 zł, przekracza kwotę minimalnego wynagrodzenia a więc składki na FP należy zapłacić z pracy i z działalności. Składka na FGŚP będzie do zapłaty tylko od umowy o pracę.

Umowa zlecenie a FP i FGŚP

W przypadku zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych ważna będzie informacja poniżej.

Przykład 7

Pan Jan prowadzi działalność gospodarczą i zatrudnia dwóch pracowników na umowę zlecenie z wynagrodzeniem powyżej kwoty minimalnego wynagrodzenia. Nie zatrudnia nikogo na umowę o pracę. W takim przypadku nie ma obowiązku zapłaty składek na FP, będzie zobowiązany jedynie do uregulowania wpłaty na FGŚP.,/p>

Przykład 8

Pan Paweł prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i zatrudnia jednego pracownika na umowę o pracę i jednego na umowę zlecenie. Obydwaj pracownicy otrzymują wynagrodzenie powyżej kwoty minimalnej. W takim przypadku powstaje obowiązek zapłaty składek na FP i FGŚP.

Przykład 9

Spółka cywilna zatrudnia trzech pracowników na umowę zlecenia, którzy otrzymują wypłaty powyżej kwoty minimalnego wynagrodzenia, nie zatrudnia pracowników na umowę o pracę. W takim przypadku obowiązkiem spółki jest zapłata składek na FP i FGŚP.

Fundusz pracy – podsumowanie

Składki ZUS są jednym z podstawowych obowiązków, z których muszą się wywiązać pracodawcy, bez względu na to czy zatrudniają pracowników na umowę o pracę czy umowy cywilnoprawne. Takim obowiązkiem objęci są również przedsiębiorcy nawet jak nie zatrudniają pracowników. Przepisy dotyczy oskładkowania wypłat pracowniczych są niezwykle złożone, zarówno jeśli chodzi o zasadę rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ale również w przypadku obowiązkowych opłat na fundusze celowe, takie jak Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Regulacje ustawowe zostały zamieszczone w odpowiednich przepisach, jednak nie zmienia to faktu, że i tak nie wszystko jest transparentne. W praktyce jest wiele przypadków, w których nie wiadomo, w jaki sposób postąpić. Zdaje sobie z tego sprawę ZUS, który na łamach poradników tłumaczy na przykładach, jak należy rozumieć niejasne przepisy. W dzisiejszej publikacji opisaliśmy, kto ma obowiązek opłacać składki na FP i FGŚP, a kto może korzystać ze zwolnienia. W jednym i drugim przypadku jest wiele sytuacji, w których takie przesłanki występują, niektóre z nich omówiono na przykładach. W publikacji zamieszczone najważniejsze informacje o funduszach celowych, a to na pewno będą pomocne informacje dla pracodawców i ich służb kadrowo-płacowych.