Fundusz Pracy (FP) to państwowy fundusz celowy działający od 1 stycznia 1990 r. Zasady opłacania jego składek ujęte zostały w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Jego głównym celem jest łagodzenie skutków bezrobocia, aktywizacja zawodowa i promocja zatrudnienia.

Środki z FP przeznaczone są przede wszystkim na:

• zasiłki dla bezrobotnych,
• stypendia naukowe,
• dodatki aktywizacyjne,
• świadczenia integracyjne,
• programy przeciwdziałaniu bezrobociu,
• promocję i pomoc prawną zatrudnionym za granicą,
• koszty działania klubów pracy,
• refundację kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej, kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa,
• koszty przygotowania zawodowego dorosłych,
• koszty tworzenia centrów aktywizacji zawodowej, uruchamianych w ramach powiatowych urzędów pracy,
• koszty wyposażenia klubów pracy oraz prowadzenia w nich zajęć przez osoby niebędące pracownikami urzędów pracy, oraz koszty wyposażenia akademickich biur karier.

Kiedy opłacamy Fundusz Pracy

Obowiązek opłacenia składki na FP powstaje u pracodawcy wówczas, gdy wynagrodzenie brutto pracownika w danym miesiącu jest co najmniej na kwotę ustawowego wynagrodzenia minimalnego. W 2020 r. jest to 2600,00 zł brutto. Jeżeli pracownik w miesiącu ma kilka zawartych umów o pracę czy zlecenia z kilkoma pracodawcami na kwoty mniejsze niż minimalne wynagrodzenie ustawowe to te kwoty należy zsumować. I tak: jeżeli ich podstawa będzie kwotą co najmniej minimalną ustawową to wtedy płacimy składkę na FP, a jeśli będzie mniejsza to nie płacimy tej składki. Wynika to z art. 104 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.).

Czyli w razie zawarcia umowy w trakcie miesiąca, czy też w przypadku pobytu na zwolnieniu lekarskim trzeba dokonać stosownych przeliczeń i dopiero na ich podstawie ustalić czy istnieje obowiązek odprowadzenia składki na FP.

Przykład 1

Pracownik z minimalnym wynagrodzeniem 2600,00 zł brutto pracował od 13 stycznia 2020 r. i otrzymał wynagrodzenie 1857,14 zł brutto. Mimo, że otrzymał wynagrodzenie niższe od minimalnej krajowej pracodawca zgodnie z art. 104 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia musi odprowadzić składkę na FP. Kwota składki wyniesie → 1857,14 x 2,45% = 45,50 zł.

Mimo, że pracownik przepracował część miesiąca i otrzymał wynagrodzenie niższe od minimalnej krajowej, pracodawca zgodnie z art. 104 ust. 1 ww. ustawy musi odprowadzić składkę na FP.

Istotne jest to, że w umowie o pracę musi być zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie i wtedy liczymy FP od tej kwoty proporcjonalnej, jaka nam wyjdzie za część miesiąca. Taka sytuacja może wystąpić jeśli pracownik zostanie zatrudniony czy zwolniony w trakcie miesiąca, część miesiąca przebywał na urlopie macierzyńskim lub ojcowskim bądź na zwolnieniu lekarskim.

Natomiast w przypadku zatrudnienia pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy nie przelicza się przychodu osiągniętego z zatrudnienia na część etatu na przychód, jaki pracownik osiągnąłby w razie zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy.

Przykład 2

Pracownik zatrudniony jest na 1/2 etatu z wynagrodzeniem wynoszącym 1300,00 zł. Przychód ten nie jest przeliczany na pełny etat, wobec czego nie jest odprowadzana składka na FP.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą, o ile opłacają z tego tytułu obowiązkową składkę na ubezpieczenie społeczne płacą również za siebie składkę na Fundusz Pracy w wysokości 2,45 proc. Podstawa wymiaru składki jest taka sama jak w przypadku ubezpieczeń społecznych i wynosi w 2020 roku 3.136,20 zł. Obowiązek opłacania składki nie dotyczy przedsiębiorców opłacających dobrowolne ubezpieczenie społeczne.

Przedsiębiorcy korzystający w pierwszych dwóch latach działalności z tzw. „ZUS-u preferencyjnego” są zwolnieni ze składki na Fundusz Pracy, ponieważ podstawa naliczania składek u tych przedsiębiorców jest mniejsza niż minimalne wynagrodzenie. Podobnie będzie u korzystających z Małego ZUS (Mały ZUS Plus), czyli zależnego od przychodu, jeśli wyliczona podstawa również nie przekroczy kwoty odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu na dany rok.

Ważne!

Skomplikowane? Nadal nie wszystko jest jasne? Klienci biura rachunkowego mogą liczyć na wsparcie dedykowanej księgowej. Zarejestruj się i sprawdź sam.  

Fundusz gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP)

Według definicji Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) jest instytucją gwarancyjną, która ma chronić wszelkie roszczenia pracownicze, w przypadku kiedy dany pracodawca staje się niewypłacalny. Jest to państwowy fundusz celowy, który posiada osobowość prawną. Obecnie jego dysponentem jest Minister Pracy i Polityki Społecznej. Został on utworzony na mocy ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.

W przypadku gdyby nastąpiła niewypłacalność pracodawcy, z funduszu tego zostają zaspokojone roszczenia pracowników, byłych pracowników oraz członków rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika, którzy są uprawnieni do renty rodzinnej.

Na co przeznacza się środki z FGŚP

• na wypłatę wynagrodzeń za pracę,
• wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
• wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego,
• odprawy pieniężne,
• ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy,
• składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawców.

Kiedy opłacamy składki na FGŚP

Zasady i tryb opłacania składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych reguluje ustawa z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2014 r. poz. 272 ze zm.).

A pracodawcą – w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy – jest:

• przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym – w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• oddział banku zagranicznego,
• oddział instytucji kredytowej lub oddział zagranicznego zakładu ubezpieczeń,
• oddział lub przedstawicielstwo przedsiębiorcy zagranicznego,

spełniający warunki, o których mowa w art. 2 ust. 1 wymienionej wyżej ustawy.

Zgodnie z tą ustawą składkę na Fundusz ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 roczna podstawa wymiaru składek – zasady, skutek przekroczenia ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Czyli nie ma żadnego minimum, wystarczy jak jest się przedsiębiorcą. Tak więc składkę tę nalicza się nawet od przychodu równego 1 zł. Aktualnie wynosi ona – 0,10 proc. podstawy wymiaru składek. Może wystąpić sytuacja, że opłacamy FGŚP a nie opłacamy FP, a zdarzyć się to może jak zatrudnimy pracownika na podstawie umowy o pracę na część etatu (jest to jedyne zatrudnienie tej osoby i nie korzysta ze zwolnień) to wtedy nie opłacamy FP a opłacamy FGŚP.

Za kogo należy opłacać Fundusz Pracy i FGŚP

Aby ustalić czy należy opłacać składkę na Fundusz Pracy czy nie, należy wziąć pod uwagę czy zatrudniamy pracowników:

• tylko na umowę o pracę,
• tylko na umowę zlecenie,
• jednocześnie i na umowę o pracę i umowę zlecenie.

W przypadku FGŚP nie ma znaczenia rodzaj umowy ani kwota wynagrodzenia, obowiązek opłacania składek emerytalnych i rentowych, determinuje opłacenie tej składki. Zatem może wystąpić sytuacja, że będzie opłacany tylko FGŚP.

Należy pamiętać, że opłaca się składki na FGŚP i FP za osoby spokrewnione lub spowinowacone z przedsiębiorcą, takie jak:

• małżonka pracodawcy,
• dzieci (własnych, drugiego małżonka i przysposobionych),
• rodziców, macochy i ojczyma
• osób przysposabiających,
• rodzeństwa,
• wnuków,
• dziadków,
• zięciów, synowych, bratowych, szwagierek i szwagrów
• oraz osób wykonujących pracę zarobkową w gospodarstwie domowym.

W niektórych przypadkach pracodawca jest zwolniony z opłacania składki na FP i FGŚP.

Zwolnienie to przysługuje w takich przypadkach jak:

1. zatrudnimy kobietę powyżej 55 roku życia oraz mężczyznę powyżej 60 roku życia to takie osoby są zwolnione z opłacania tych składek. Zwolnienie to obowiązuje niezależnie od tytułu ubezpieczenia, czyli w przypadku umowy o pracę, umowy zlecenie, jak i w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej. Jest to zwolnienie bezterminowe i przysługuje od pierwszego dnia miesiąca po ukończeniu 55 lub 60 lat.
2. zatrudnimy pracownika powyżej 50 roku życia na podstawie umowy o pracę w przypadku gdy przed zatrudnieniem, osoba taka widniała w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy przez okres co najmniej 30 dni. Jest to zwolnienie, które dotyczy wyłącznie umowy o pracę i przysługuje jedynie przez 12 miesięcy od pierwszego dnia miesiąca po zawarciu umowy o pracę.
3. zatrudnimy pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego. Zwolnienie to dotyczy wyłącznie umowy o pracę i przysługuje przez 36 miesięcy od pierwszego dnia następującego po tym, w którym pracownik wrócił z urlopu.

Nie dotyczy zleceniodawców będących jednostkami organizacyjnymi (np. spółek cywilnych). Czyli składki na ten Fundusz opłaca pracodawca, który zatrudnia chociaż jednego pracownika na podstawie umowy o pracę. Natomiast, jeśli zatrudnia tylko zleceniobiorców na podstawie umowy zlecenia, to wtedy nie ma obowiązku za nich opłacać tej składki, niezależnie od wysokości wynagrodzenia.

Taki zleceniodawca powinien jednak opłacać za zleceniobiorców składki na FGŚP, jeśli podlegają oni z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (chyba że korzysta ze zwolnienia z tego obowiązku na innej podstawie). Obowiązek opłacania składek na FGŚP nie dotyczy jednak tych pracodawców i zleceniodawców, którzy nie są przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (m.in. jednostek budżetowych).