Małgorzata Jagusiak
Podatek liniowy cieszy się dużą popularnością wśród przedsiębiorców, którzy osiągają wysokie dochody i jednocześnie chcą rozliczać koszty uzyskania przychodów. Przy skali podatkowej, jeśli nasze dochody przekroczą 120.000 zł musimy zapłacić 32% podatek. Natomiast wybierając podatek liniowy, bez względu na osiągane dochody zawsze zapłacimy podatek 19%. W dzisiejszej publikacji opiszemy, kiedy przedsiębiorca utraci prawo do rozliczania podatkiem liniowym.
Opodatkowanie podatkiem liniowym – kto może je wybrać?
Opodatkowanie podatkiem liniowym może wybrać każda osoba, która:
- prowadzi działalność gospodarczą,
- uzyskuje dochody z działów specjalnych produkcji rolnej,
- jest wspólnikiem spółki, w której wspólnikami są osoby fizyczne.
Wybierając podatek liniowy przedsiębiorca ma prawo do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, które mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest prowadzenie podatkowej książki przychodów i rozchodów (PKPiR), w której dokonuje zapisów w porządku chronologicznym. Przedsiębiorcy na liniówce obowiązkowo sporządzają remanent, który określany jest również, jako spis z natury, na koniec każdego roku podatkowego. Przy ustalaniu dochodu rocznego uwzględniane są różnice remanentowe, które wylicza się jako różnicę pomiędzy remanentem początkowym a końcowym. Po zakończeniu roku podatkowego przedsiębiorca dokonuje rozliczenia dochodu rocznego się w zeznaniu PIT-36L. Od wszystkich dochodów osiągniętych w prowadzonej działalności osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zapłaci 19% podatek dochodowy.
Kiedy możliwe jest wybranie podatku liniowego?
Przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednoosobową działalność mogą zmieniać formę opodatkowania co roku. Zobaczmy, kiedy dokonać wyboru podatku liniowego.
| Podatek liniowy można wybrać: |
|---|
W momencie rejestracji działalności gospodarczej w CEIDG |
Po zakończeniu roku podatkowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca uzyskał pierwszy przychód. Jeśli pierwszy przychód uzyskał w grudniu to zmiany można dokonać najpóźniej do 31 grudnia |
Począwszy od 2022 roku wybór formy opodatkowania ma również wpływ na zasadę rozliczania składki zdrowotnej. Pomimo braku przychodu przedsiębiorca ma obowiązek comiesięcznej wpłaty składek do ZUS. Przeciąganie decyzji o zmianie formy opodatkowania w czasie może skutkować obowiązkiem składania korekt deklaracji do ZUS |
Oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym składa się do naczelnika urzędu skarbowego lub za pośrednictwem CEIDG. Wybór tej formy opodatkowania dotyczy również lat przyszłych, chyba że przedsiębiorca w kolejnym roku podatkowym zrezygnuje i zawiadomi o tym fakcie urząd skarbowy.
Kiedy przedsiębiorca nie będzie mógł wybrać opodatkowania podatkiem liniowym?
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w dość precyzyjny sposób wskazuje, kiedy przedsiębiorca nie może wybrać opodatkowania podatkiem liniowym.
| Wybór podatku liniowego nie jest możliwy jeżeli: |
Przedsiębiorca uzyska w działalności gospodarczej przychody ze świadczenia usług na
rzecz byłego lub obecnego pracodawcy |
Czynności te będą takie same, jak te wykonywane w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy |
Czynności będą wykonywane w ciągu jednego roku podatkowego, pod pojęciem roku podatkowego należy rozumieć rok kalendarzowy |
To wyłączenie dotyczy również wspólników spółek osobowych, jeżeli chociażby jeden ze wspólników w tym samym roku podatkowym wykonywał czynności w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy |
Dla lepszego zrozumienia tych przepisów zobrazujemy to na przykładach.
Przykład 1
Pan Michał jest informatykiem zatrudnionym w firmie na umowę o pracę. W 2023 roku podjął decyzję o założeniu własnej działalności gospodarczej, w której również będzie świadczył takie usługi. Podjął decyzję o wybraniu opodatkowania podatkiem liniowym. W tej sytuacji musi pamiętać, że do końca 2023 roku nie będzie mógł świadczyć usług informatycznych na rzecz byłego pracodawcy.
Przykład 2
Pani Ilona jest zatrudniona na umowę o pracę ale chce również otworzyć własną działalność gospodarczą i wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym. W obecnej firmie świadczy usługi reklamowe i działalność gospodarcza też będzie oznaczona takim kodem PKD. W tym przypadku, jeżeli pani Ilona otworzy działalność w 2023 roku, to musi pamiętać, że do końca tego roku nie może przyjmować zleceń na usługi reklamowe od firmy, w której jest zatrudniona.
Przykład 3
Pan Piotr został wspólnikiem trzyosobowej spółki, z której dochody chciałby opodatkować podatkiem liniowym. Spółka będzie świadczyła usługi stolarskie. Jednym z przyszłych kontrahentów jest firma, w której wspólnik pana Piotra jest zatrudniony w 2023 roku na umowę o pracę. Jeżeli w 2023 roku byłyby wystawiane faktury na usługi stolarskie dla firmy, w której pracuje jeden ze wspólników, to pan Piotr i pozostali wspólnicy nie mogliby wybrać podatku liniowego. Taki wybór byłby możliwy dopiero począwszy od 2024 roku.
Przykład 4
Pan Jakub jest zatrudniony na umowę o pracę w ramach, której świadczy usługi projektowe. Pozostając w zatrudnieniu chce otworzyć własną firmę, w której będzie wykonywał roboty budowlane. W takim przypadku jeśli zdecyduje się na wybór podatku liniowego i będzie wykonywał czynności na rzecz obecnego pracodawcy, to nie będzie to kolidowało z przepisami, ponieważ charakter wykonywanych czynności w ramach prowadzonej działalności i pracy na etacie jest inny.
Przykład 5
Pani Helena jest zatrudniona na umowę zlecenia w firmie jako księgowa. W 2023 roku chce otworzyć własne biuro rachunkowe, w którym będzie również świadczyła usługi na rzecz firmy, w której wcześniej była zatrudniona na zlecenie. Jeśli pani Helena będzie chciała wybrać podatek liniowy w działalności gospodarczej, to nie ma ku temu przeciwwskazań, ponieważ w firmie była zatrudniona na zlecenie a nie umowę o pracę.
Utrata prawa do rozliczenia podatkiem liniowym
Jeśli z jakiś powodów dojdzie do utraty prawa do rozliczania podatkiem liniowym, to przedsiębiorca w tym roku podatkowym traci prawo do opodatkowania w tej formie. Zgodnie z ustawą o PIT będzie obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych według zasad, jakie obowiązują na skali podatkowej.
Przykład 6
Pan Szymon wybrał na 2022 rok opodatkowanie podatkiem liniowym, w prowadzonej działalności świadczy usługi projektowe. W październiku 2022 roku zatrudnił się na umowę o pracę i wykonywał takie same czynności, jak w prowadzonej działalności gospodarczej. W listopadzie 2022 r. zawarł ze swoim pracodawcą umowę na wykonanie projektu w ramach działalności gospodarczej, a przychód z tego tytułu uzyskał w grudniu. W tej sytuacji pan Szymon utracił prawo do podatku liniowego i musi cały 2022 rok rozliczyć na skali podatkowej.
Utrata prawa do podatku liniowego w trakcie roku podatkowego oznacza dla przedsiębiorcy konieczność rozliczenia dochodu za cały rok podatkowy według skali podatkowej |
Podatek będzie naliczany według stawki 12% do kwoty dochodu 120.000 zł i 32% powyżej tej kwoty |
Przedsiębiorca w takim przypadku musi jeszcze pamiętać, że zmieni się zasada obliczenia rocznej składki zdrowotnej, którą trzeba będzie zapłacić w wysokości 9% od uzyskanej kwoty dochodu a nie 4,9%, tak jak to ma miejsce na podatku liniowym |
Przedsiębiorca nie odliczy zapłaconej składki zdrowotnej na skali podatkowej. W przypadku podatku liniowego można w 2023 roku odliczyć maksymalnie 10.200 zł zapłaconej składki zdrowotnej |
Świadczenie usług na rzecz byłego pracodawcy w nowym roku podatkowym
Tak jak sobie to powiedzieliśmy wcześniej utrata prawa do podatku liniowego dotyczy tylko jednego roku podatkowego. A to oznacza, że jeżeli przedsiębiorca będzie wykonywał takie same usługi jak w prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w kolejnym roku podatkowym, to może być opodatkowany podatkiem liniowym.
Przykład 7
Pan Roman był zatrudniony na umowę o pracę, jako mechanik samochodowy. W 2022 roku postanowił otworzyć swój warsztat samochodowy i w tym samym roku zwolnił się z pracy. W działalności wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym. W 2023 roku otrzymał zlecenie od byłego pracodawcy na naprawę samochodu. W takim przypadku pan Roman nie utraci prawa do podatku liniowego, ponieważ przyjął zlecenie już w kolejnym roku podatkowym.
Utrata prawa do rozliczenia podatkiem liniowym – podsumowanie
Osoby, które planują rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, w której wybiorą opodatkowanie podatkiem liniowym muszą zwrócić szczególną uwagę, czy przypadkiem nie będą wykonywały na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, takich samych czynności w jednym roku podatkowym. Dość często słyszy się o praktyce zachęcania pracowników do otwierania własnej firmy, w której wykonywane są takie same usługi, również dla byłego pracodawcy. W niektórych przypadkach może to się okazać pułapką dla przyszłego przedsiębiorcy, który nie będzie mógł w dowolny sposób opodatkować swojej działalności. Bez znaczenia pozostaje fakt, czy takie czynności będą wykonywane cyklicznie, czy będzie to jednorazowa usługa, przepisy w tym zakresie są bezwzględne. Ważne jest, że dotyczy to tylko osób, które pozostają lub pozostawały w zatrudnieniu na umowę o pracę. W praktyce oznacza to, że nawiązanie współpracy na podstawie umowy cywilnoprawnej nie rodzi już takich konsekwencji na gruncie rozliczeń w podatku dochodowym.
779 
Dorota Łesak
Marta Matylda Kania
Zespół IFIRMA
