Zespół IFIRMA 
Decydując się na wykorzystanie cudzej muzyki we własnym filmie na YouTube, trzeba mieć na względzie regulacje chroniące cudze prawa autorskie. Szczególne znaczenie w tym zakresie mają te o dozwolonym użytku oraz w przedmiocie licencji obejmujących poszczególne utwory. Na czym polegają te instytucje? Jak zapewnić legalną muzykę do filmów na YT? Z jakich baz z muzyką warto korzystać? Odpowiedzi na te pytania znaleźć można poniżej.
Legalna muzyka do filmów na YouTube
Na YouTube czynienie użytku z cudzych praw autorskich podlega ograniczeniom wynikającym z ich ochrony. Platforma ta dysponuje szeregiem narzędzi, z których pomocą na bieżąco monitoruje pojawiające się na niej treści – również pod względem legalności działań jej użytkowników. Ewentualne naruszenia skutkują blokadą możliwości zarabiania na sprzecznych z prawem treściach, a w ostateczności nawet utratą możliwości monetyzowania wszelkich dostępnych na kanale treści.
To tylko działania, jakie może podjąć ze swojej strony platforma. Ewentualne naruszenia praw autorskich skutkują bowiem powstaniem po stronie uprawnionego podmiotu szeregu roszczeń – w tym o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Dlatego też warto być świadomym obowiązujących zasad. Jak legalnie użyć muzyki w filmie YouTube?
Muzyka do filmów na YT – dozwolony użytek
Dozwolony użytek stanowi instytucję prawa autorskiego, której regulacja kształtuje się odmiennie w zależności od danego kraju. Jej istotą jest jednak znalezienie „złotego środka” między prawami podmiotów prawa autorskiego a dobrem całego społeczeństwa, które dzięki dostępowi do dzieł różnych autorów może się rozwijać i zgłębiać własną kulturę.
Jeśli chodzi o polską regulację, szczególne znaczenie z punktu widzenia działalności na YouTube ma tzw. prawo cytatu, uregulowane w art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zgodnie z którym:
W sytuacji, gdy określony film ma ograniczone grono odbiorców, pozostających ze sobą w osobistych relacjach, zastosowanie znaleźć może również dozwolony użytek osobisty z art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zgodnie z którym bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego.
Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworów przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.
Zarówno w pierwszej, jak i w drugiej sytuacji pozostaje jednak aktualny obowiązek z art. 34 ustawy, nakładający na korzystającego z utworu w ramach dozwolonego użytku wymóg wskazania autora i źródła, z uwzględnieniem istniejących możliwości.
Ostatecznie jednak, w sytuacji ewentualnego konfliktu interesów, o wypełnieniu przesłanek dozwolonego użytku orzeka sąd. Spoglądając na ponadnarodowe tendencje w zakresie jego regulacji, można wskazać pewne okoliczności, które brane są pod uwagę w takich sytuacjach. Są to:
- „transformatywność” użytych treści – a więc stopień ich twórczego przekształcenia,
- charakter wykorzystanego utworu – łatwiej o legalne czynienie użytku z dzieł faktograficznych, aniżeli fikcyjnych,
- znaczenie wykorzystanego utworu względem całości filmu – objętościowo i jakościowo,
- wpływ na finanse autora wykorzystanego utworu wskutek podjętych działań inkorporacyjnych.
Licencje
Stanowią kolejny sposób na legalne korzystanie z cudzych utworów na YouTube, wedle warunków i zasad określonych przez strony umowy. Przyjmują one różny zakres terytorialny, czasowy i obejmują zróżnicowaną ilość pól eksploatacji. Z punktu widzenia twórców filmów na YouTube kluczowa jest znajomość następujących rodzajów licencji:
- CC-0 – dla oznaczenia utworów znajdujących się w domenie publicznej, nieograniczonych co do sposobu wykorzystywania i wskazywania autorstwa,
- CC BY – dla oznaczenia utworów bez ograniczeń co do sposobu korzystania, z jednoczesnym wymogiem wskazania autorstwa,
- CC BY-SA – umożliwiająca kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie, z jednoczesnym wymogiem wskazania autorstwa i publikacji na tej samej licencji,
- CC BY-NC – umożliwiająca kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie wyłącznie w celach niekomercyjnych,
- CC BY-NC-SA – dla utworów niekomercyjnych oraz publikowanych na tej samej licencji,
- CC BY-NC-ND – dla utworów niekomercyjnych i bez możliwości tworzenia dzieł zależnych,
- CC BY-ND – umożliwiająca kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie kopii utworu w niezmienionej postaci,
- Royalty free – dostępna za jednorazową opłatą i dająca swobodę w zakresie korzystania z utworu co do formy i czasu.
Popularne źródła muzyki na YouTube
W internecie znaleźć można wiele baz z muzyką – darmowych i odpłatnych. Poniżej znajdują się wybrane z nich. W każdym wypadku są one legalnym źródłem, z którego pomocą można stworzyć atrakcyjne treści audiowizualne.
Wśród odpłatnych źródeł warto wspomnieć o:
- Audiojungle.net,
- Jamendo.com,
- Pond5.com,
- Musicbed.com,
- Audionetwork.com,
- Stockmusic.net,
- Artlist.io.
Darmowe utwory znaleźć można w bazach:
- Audionautix.com,
- Bensound.com,
- Incompetech.com,
- Joshwoodward.com,
- Newgrounds.com,
- Dig.ccmixter.org,
- Mobygratis.com.
Jeśli istnieje taka możliwość, warto też rozważyć podpisanie umów licencyjnych z lokalnymi twórcami. Pozwoli to pozyskać dla swoich filmów unikatowe dźwięki, jednocześnie umożliwiając popularyzowanie powszechnienie nieznanych, a zasługujących na uwagę artystów.
Małgorzata Jagusiak
