A co w przypadku, gdy obywatel nie ma własnościowego mieszkania tylko wynajmuje od innej osoby ? Czy można dokonać meldunku w wynajmowanym mieszkaniu oraz czy potrzebna jest zgoda właściciela do dokonania tejże czynności?

Na powyższe pytania odpowiemy w niniejszym artykule.

Obowiązek meldunkowy w Polsce

Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności Obywatel polski przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany wykonywać obowiązek meldunkowy określony w ustawie.

Z kolei z ustępu 2 analizowanego przepisu wynika, że obowiązek meldunkowy polega na:

• zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego;
• wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego;
• zgłoszeniu wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej, z uwzględnieniem art. 36.

Przedmiotem rejestru jest jedynie „przebywanie” w lokalu, a nie „uprawnienie” do lokalu, zaś ewidencja ludności służy zbieraniu informacji w zakresie danych o miejscu zamieszkania i pobytu osób, a więc rejestracji stanu faktycznego, a nie stanu prawnego. Nie jest ona formą kontroli legalności zamieszkania i pobytu [por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 23 października 2017 r., sygn. akt II SA/Gl 493/17].

Na kim spoczywa obowiązek meldunkowy?

Obowiązek meldunkowy ciąży na obywatelach polskich przebywających na terytorium RP. Przepisy art. 24 ust. 3-7 ustawy o ewidencji ludności zawierają katalog osób, które mogą wypełnić obowiązek meldunkowy. Przykładowo ustęp 3 stanowi, że za osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych lub posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych obowiązek meldunkowy wykonuje jej przedstawiciel ustawowy, opiekun prawny lub inna osoba sprawująca nad nią faktyczną opiekę w miejscu ich wspólnego pobytu.

Tym samym osoby pozbawione zdolności do czynności prawnych (lub posiadające ograniczoną taką zdolność) mają również obowiązek meldunkowy, jednak z uwagi, iż nie mogą skutecznie dokonywać wszystkich czynności prawnych, konieczne stało się, by obowiązku tego dopełniły za nie inne osoby działające w jej imieniu.

Co ważniejsze obowiązku tego można dopełnić także przez pełnomocnika, który musi legitymować się pełnomocnictwem udzielonym w formie przewidzianej przez przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.

Zgodnie zatem z art. 33 § 1 KPA pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone do protokołu. Nie można natomiast domniemywać istnienia pełnomocnictwa.

Z kolei w przepisie art. 24 ust. 6–7 ustawy o ewidencji ludności zawarto regulację prawną dotyczącą wykonania obowiązku meldunkowego w przypadku żołnierzy w służbie czynnej. Dotyczy to więc obowiązku zameldowania się w miejscu pobytu czasowego lub wymeldowaniu się z takiego miejsca, a także o zgłoszenie wyjazdu poza granice RP oraz powrotu z tego wyjazdu.

Pobyt stały a pobyt czasowy

Przepis art. 25 ustawy o ewidencji ludności stanowi, że:

• Pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania [por. ust. 1];
• Pobytem czasowym jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem [por. ust. 2];
• Miejscem pobytu stałego lub czasowego osoby zatrudnionej na statku żeglugi śródlądowej lub morskiej albo zamieszkującej w związku z wykonywaniem pracy w ruchomym urządzeniu mieszkalnym, jest siedziba pracodawcy zatrudniającego tę osobę [por. ust. 3];
• Ilekroć w ustawie jest mowa o pobycie czasowym obywatela polskiego należy przez to rozumieć przebywanie poza miejscem pobytu stałego przez okres ponad 3 miesięcy [por. ust. 4]

Pobyt stały

Aby móc uznać, iż przebywanie w danym miejscu wypełnia cechy stałości, to muszą zostać spełnione następujące elementy, tj.:

• zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem;
• zamiar stałego przebywania w tej miejscowości pod oznaczonym adresem.

Z kolei miejsce stałego pobytu danej osoby to miejsce, w którym osoba ta stale realizuje swoje podstawowe funkcje życiowe, tj. w szczególności mieszka, nocuje, spożywa posiłki, wypoczywa, przechowuje rzeczy niezbędne do codziennego funkcjonowania (odzież, żywność), przyjmuje wizyty członków rodziny lub znajomych, utrzymuje chociażby okazjonalne kontakty z sąsiadami [tak wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 14 sierpnia 2019 r., sygn. akt IV SA/Po 366/19].

Pobyt czasowy

Aby móc stwierdzić, iż mamy do czynienia z pobytem czasowym, to muszą wystąpić dwa elementy:

• przebywanie oraz
• zamiar.

Z tym, że chodzi tu o przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem. W przypadku pobytu stałego chodzi o zamiar stałego przebywania, zaś w przypadku pobytu czasowego o brak zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego.

W doktrynie wskazuje się, że jeżeli przepisy ustawy o ewidencji ludności posługują się określeniem „pobyt czasowy obywatela polskiego”, to należy przez to rozumieć przebywanie poza miejscem pobytu stałego przez okres ponad 3 miesięcy.

Zameldowanie nie przyznaje jakichkolwiek praw, np. prawa do lokalu czy prawa do przebywania w danym lokalu; nie nakłada też żadnego obowiązku. Zameldowanie „jest czynnością wtórną wobec faktu zamieszkiwania w danym lokalu. Natomiast sam zamiar przebywania w danym lokalu w żaden sposób nie może stanowić przesłanki do dokonania zameldowania na pobyt stały” [por. wyrok WSA w Łodzi z dnia 4 września 2019 r., sygn. akt III SA/Łd 232/19].

Miejsce zameldowania a miejsce zamieszkania

Zameldowanie na pobyt stały lub czasowy służy wyłącznie celom ewidencyjnym i potwierdzeniu faktu pobytu osoby w miejscu, w którym się zameldowała. Jest to kategoria prawa administracyjnego. Fakt zameldowania pod oznaczonym adresem nie oznacza automatycznie stałego zamieszkiwania czy gospodarowania. Miejsce zamieszkania to miejscowość, a w przypadku pobytu stałego chodzi o zamieszkanie pod oznaczonym adresem.

Meldunek w wynajmowanym mieszkaniu

Najemca jest zobowiązany do dokonania meldunku w miejscu, w którym przebywa, tj. na pobyt stały albo czasowy, niezależnie od decyzji wynajmującego. Obowiązek meldunkowy wynika wprost z ustawy o ewidencji ludności i nie ma żadnych przepisów czyniących wyjątek temu obowiązkowi. Co więcej najemca w wynajmowanym mieszkaniu może zameldować nie tylko siebie, ale również i osoby, które z nim zamieszkują.

Warto również pamiętać, że podstawą dokonania meldunku w wynajmowanym mieszkaniu jest tytuł prawny, w takim przypadku umowa najmu. Jednakże należy mieć na uwadze, że meldunek w wynajmowanym mieszkaniu nie daje najemcy dodatkowych uprawnień do lokalu.

Jeśli chcesz wiedzieć czym jest:

• najem okazjonalny, to przejdź tutaj;
• najem instytucjonalny, to przejdź tutaj.

Formy zameldowania

Przepis art. 28 ustawy o ewidencji ludności wskazuje na formy dokonania zameldowania na pobyt stały lub czasowy. Można wyróżnić dwie formy zameldowania na pobyt stały lub czasowy:

• formę papierową;
• formę dokumentu elektronicznego.

Obowiązku meldunkowego w formie papierowej dokonuje się na formularzu, którego wzór jest określony przez przepis art. 30 analizowanej ustawy. Do wglądu przedstawić należy urzędnikowi dowód osobisty lub paszport, a samej czynności zameldowania obywatel winien dokonać w organie gminy właściwym ze względu na położenie nieruchomości, w której zamieszkuje.

W przepisie art. 28 ust. 2d ustawy o ewidencji ludności ustawodawca wymienił również przykładowe dokumenty potwierdzające tytuł prawny do lokalu, tj.:

• umowa cywilnoprawna;
• odpis z księgi wieczystej albo wyciąg z działów I i II księgi wieczystej;
• decyzja administracyjna lub orzeczenie sądu (np. wyrok sądowy ustalający wstąpienie w stosunek najmu).

Podsumowanie

Obowiązek meldunkowy jest uregulowany przez przepisy prawa, co oznacza, iż obowiązek ten każdy obywatel polski winien być zameldowany. Niezależnie od tego czy obywatel przebywa w mieszkaniu stanowiącym jego własność, w miejscu z zamiarem stałego pobytu czy tymczasowego, bądź w wynajmowanym lokalu – obowiązek meldunkowy należy wypełnić. Jeśli chodzi o zgodę wynajmującego lokal (mieszkanie), w którym przebywa obywatel-najemca, to do dokonania czynności meldunku nie jest potrzebna jego zgoda.

Zastanawiasz się, w jaki sposób może być opodatkowany najem w 2022 roku? Przeczytaj ten artykuł, z którego dowiesz się wszystkiego na ten temat.

Źródła:

1. M. Kępa, G. Krawiec, A. Nodżak, Ustawa o ewidencji ludności. Komentarz, Warszawa 2020.