Małgorzata Jagusiak
Działalność gospodarcza zarejestrowana w CEIDG daje przywilej wyboru odpowiedniej dla profilu prowadzenia działalności formy opodatkowania przychodu/dochodu. Decyzja nigdy nie jest prosta, ale na szczęście co roku można ją zmienić i wybrać nową formę opodatkowania. W dzisiejszej publikacji opiszemy na przykładach, jak wygląda rozliczenie podatku w zależności od wybranej formy opodatkowania.
Formy opodatkowania w jednoosobowej działalności gospodarczej
Przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą lub są wspólnikami spółek osobowych, takich jak: spółka cywilna, jawna czy partnerska mają do wyboru trzy formy opodatkowania:
- Zasady ogólne – skala podatkowa.
- Zasady ogólne – podatek liniowy.
- Zryczałtowany podatek dochodowy.
Wybór zależy od wielu czynników, które należy uwzględnić, poniżej zaprezentujemy, na co zwrócić szczególną uwagę przy wyborze konkretnej formy opodatkowania.
| W pierwszej kolejności przedsiębiorca powinien zdecydować czy chce rozliczać koszty podatkowe czy nie. Wybierając rozliczenie kosztów ma do wyboru skalę podatkową i podatek liniowy. Wówczas musi obowiązkowo prowadzić PKPiR |
| Jeśli koszty w prowadzonej działalności gospodarczej nie są dominujące, to można rozważyć wybór ryczałtu. Tylko w tym przypadku należy pamiętać, że podatek jest płacony od kwoty osiągniętego przychodu a nie dochodu. W przypadku ryczałtu kluczową rolę będzie odgrywała wysokość stawki, która jest przyporządkowana do profilu naszej działalności |
| Dodatkowo sprawę komplikuje nowa formuła rozliczania składki zdrowotnej, która stanowi znaczące obciążenie. Przy kalkulacji bezwzględnie należy ją uwzględnić |
Każdy przedsiębiorca powinien znać pojęcia:
|
Podstawowe pojęcia w działalności gospodarczej
Zanim omówimy formy opodatkowania na przykładach warto przypomnieć, które pojęcia warto sobie przyswoić, żeby lepiej zrozumieć różnice pomiędzy dostępnymi formami opodatkowania. Taki krótki słowniczek pojęć prezentujemy poniżej.
| Przychód podatkowy Przychodem w działalności gospodarczej są kwoty należne choćby nie zostały otrzymane po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zapłata za transakcję nie wpływa na obowiązek wykazania przychodu |
| Koszty uzyskania przychodów Wybór opodatkowania na zasadach ogólnych pozwala na rozliczanie kosztów uzyskania przychodów, które muszą spełniać pewne założenia:
|
| Dochód Jeśli kwota przychodu jest wyższa od kwoty kosztów uzyskania przychodów mówi się, że został osiągnięty dochód, czyli jest to nadwyżka przychodów nad kosztami |
| Strata W przypadku straty mamy odwrotną sytuację, a więc to kwota kosztów uzyskania przychodów przewyższa kwotę przychodu. Strata może być rozliczana w ciągu 5 lat podatkowych od jej poniesienia, pod warunkiem, że w tych kolejnych latach przedsiębiorca uzyska wystarczający dochód/przychód, od którego może odjąć stratę |
Skoro już znamy podstawowe pojęcia związane z wyborem formy opodatkowania zobaczmy na przykładach, jak się będą kształtowały obciążenia podatkowo-składkowe.
Wysokość składki zdrowotnej w zależności od wybranej formy opodatkowania została omówiona w podlinkowanej publikacji.
Skala podatkowa
Wybór opodatkowania na skali podatkowej oznacza obowiązek rozliczania dochodu w dwóch progach podatkowych:
- 12% podatku – dochód do 120.000 zł,
- 32% podatku – dochód powyżej 120.000 zł.
Wybierając skalę podatkową przedsiębiorca skorzysta jeszcze z kwoty wolnej od podatku w wysokości 30.000 zł. Ma prawo również do wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko, co bardzo często determinuje wybór tej formy opodatkowania. Zobaczmy na prostym przykładzie, jak będą wyglądały obciążenia podatkowe i składkowe.
Przykład 1
Pan Michał wybrał opodatkowanie na skali podatkowej. Za 2023 rok osiągnął dochód w wysokości 110.000 zł. Zobaczmy ile zapłaci podatku i składki zdrowotnej.
110.000 zł x 12% = 13.200 zł – 3.600 zł (kwota zmniejszająca podatek) = 9.600 zł | |
|---|---|
110.000 zł x 9% = 9.900 zł | |
Przykład 2
Pan Jakub osiągnął za 2023 rok dochód na skali podatkowej w wysokości 200.000 zł. Zobaczmy, ile w jego przypadku będzie do zapłaty podatku i składki zdrowotnej.
120.000 zł x 12% = 14.400 zł – 3.600 zł = 10.800 zł 80.000 zł x 32% = 25.600 zł 10.800 zł + 25.600 zł = 36.400 zł | |
|---|---|
200.000 zł x 9% = 18.000 zł | |
Przykład 3
W tym przykładzie pokażemy jeszcze, jaki podatek i składkę zdrowotną zapłaci pan Jakub w sytuacji, gdy rozliczy się wspólnie z żoną, która nie osiągnęła żadnych dochodów w trakcie roku podatkowego. Poniżej prezentujemy wyliczenie podatku i składki zdrowotnej do zapłaty.
200.000 zł : 2 = 100.000 zł x 12% = 12.000 zł – 3.600 zł = 8.400 zł x 2 = 16.800 zł | |
|---|---|
200.000 zł x 9% = 18.000 zł | |
Podatek liniowy
Wybierając podatek liniowy od całości dochodu zapłacimy podatek w wysokości 19%, nie ma tutaj progów podatkowych. natomiast składkę zdrowotną liczy się w wysokości 4,9% od kwoty dochodu. Jednak w tym przypadku nie ma możliwości złożenia wspólnego rozliczenia z małżonkiem. W założeniach do zadania przyjmiemy taką samą kwotę dochodu, co pozwoli na lepsze porównanie skali i podatku liniowego.
Przykład 4
Pan Jakub wybrał na 2023 rok opodatkowanie podatkiem liniowym. Zgodnie z wyliczeniami przy dochodzie 200.000 zł zapłaci podatek i składkę zdrowotną w kwotach zaprezentowanych poniżej.
Na podatku liniowym dochód można pomniejszyć o kwotę limitu składki zdrowotnej, który na 2024 rok wynosi 11.600 zł. Przy dochodzie 200.000 zł składka zdrowotna wynosi 9.800 zł, a więc o całą kwotę można pomniejszyć dochód do opodatkowania: 200.000 zł – 9.800 zł = 190.200 x 19% = 36.138 zł | |
|---|---|
200.000 zł x 4.9% = 9.800 zł | |
Zryczałtowany podatek dochodowy
Na ryczałcie przedsiębiorca nie odliczy kosztów uzyskania przychodów, a podatek zapłaci od kwoty osiągniętego przychodu. Jeśli nasz wybór padnie jednak na ryczałt, to kluczowe będzie ustalenie właściwej stawki ryczałtu. Trudno opisać wysokość podatku przy wszystkich stawkach.
Przykład 5
Pani Lucyna w 2023 roku osiągnęła przychód na ryczałcie w wysokości 200.000 zł. Przedmiotem działalności gospodarczej jest świadczenie usług budowlanych. Zgodnie z ustawą takie usługi są opodatkowane stawką ryczałtu 5,5%. Poniżej prezentujemy, jaki podatek i składkę zdrowotną pani Lucyna będzie miała do uregulowania za cały 2023 rok. Przychód pomniejszymy o 50% zapłaconej składki zdrowotnej.
626,93 zł x 12 m-cy = 7.523,16 zł | |
|---|---|
7.523,16 zł x 50% = 3.761,58 zł – do odliczenia od przychodu 200.000 zł – 3.761,58 zł = 196.238 zł x 5,5% = 10.793 zł | |
W kolejnym przykładzie opiszemy ile podatku i składki zdrowotnej zapłaci przedsiębiorca, który świadczy usługi według stawki 8,5%.
Przykład 6
Pan Michał w 2023 roku opłacał ryczałt według stawki 8,5%, a jego przychody za cały rok wyniosły 400.000 zł. Zobaczmy ile zapłacił podatku i składki zdrowotnej. W przypadku ryczałtu ma prawo do pomniejszenia przychodu o 50% zapłaconej składki zdrowotnej.
1.128,48 zł x 12 m-cy = 13.541,76 zł | |
|---|---|
13.541,76 zł x 50% = 6.770,88 zł – do odliczenia od przychodu 400.000 zł – 6.770,88 zł = 393.229 zł x 8,5% = 33.424 zł | |
W podlinkowanej publikacji można przeczytać, jakie są do wyboru stawki ryczałtu w zależności od przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej.
Wybór formy opodatkowania – podsumowanie
Wbrew pozorom wybór formy opodatkowania nie jest łatwy. W dzisiejszej publikacji omówiliśmy ogólne założenia do każdej z trzech dostępnych form opodatkowania. Począwszy od 2022 roku obciążenia podatkowe dodatkowo znacząco wzrosły z uwagi na inne zasady naliczania składki zdrowotnej, co pokazano na przykładach. Każdy przedsiębiorca musi sam zdecydować, która forma opodatkowania będzie dla niego optymalna. Jeśli ma wysokie koszty, to właściwa wydaje się skala podatkowa lub podatek liniowy przy wyższych dochodach. Jeśli koszty nie są aż tak znacząco, to warto przyjrzeć się, czy nie lepiej wybrać opodatkowanie ryczałtem. Na 2025 rok projektowana jest kolejna zmiana zasad naliczania składki zdrowotnej, a to może rzutować na wybór formy opodatkowania, dlatego warto to odpowiednio wcześnie przeanalizować.
stan prawny na dzień: 25-04-2024
450 
Adrianna Glapiak
