Małgorzata Jagusiak 
Towary i usługi objęte są kodami z Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Obecny system stawek VAT oparty jest na PKWiU z 2008 roku. O zmianie klasyfikacji towarów i usług i uproszczeniu systemu stawek VAT mówiło się już od jakiegoś czasu. Towary i usługi przez długi okres czasu były klasyfikowane według PKWiU 2008 i PKWiU 2015.
Zmiana przepisów nastąpiła od 1 listopada 2019.
Zmiana klasyfikacji co przyniesie
Po zmianie nie będzie już obowiązywało PKWiU 2008 a do klasyfikacji wyrobów i usług będzie stosowane PKWiU 2015 i nomenklatura scalona (CN). System stawek VAT funkcjonujący w oparciu o PKWiU 2008 był rozbudowany i mało przejrzysty, przez co był często krytykowany.
Po zmianie od 1 kwietnia 2020 roku kody PKWiU 2015 będą stosowane w odniesieniu do usług a nomenklatura scalona do towarów.
Uwaga!
Nowe stawki VAT miały obowiązywać od dnia 1 kwietnia 2020 roku, ale ich wprowadzenie zostało przesunięte w czasie na dzień 1 lipca 2020 roku z uwagi na sytuację związaną z epidemią COVID-19 w Polsce.
Co oznacza nomenklatura scalona?
Nazwa pochodzi od angielskich słów Combined Nomenclature (CN). Wprowadzany wykaz towarów porządkuje towary na potrzeby handlu międzynarodowego, zarówno w ramach Unii Europejskiej jak również poza nią. Nadzór nad CN sprawuje Komisja Europejska. Nomenklatura scalona została opracowana przez Światową Organizację Celną. Więcej informacji na temat nomenklatury scalonej można uzyskać w Przeglądarce Taryfowej na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.
Na czym polega uproszczenie stawek podatku VAT?
Z założenia wprowadzenie nowej matrycy stawek VAT ma na celu zapewnić przejrzystość i uproszczenie w stosowaniu przepisów. Dzięki zmianom można zauważyć, że w nowych załącznikach nr 3 i nr 10 do ustawy o VAT znajduje się obecnie o wiele mniejsza ilość towarów i usług.
Stało się to możliwe dzięki grupowaniu towarów objętych taką samą stawką podatku VAT.
Porządkowanie obniżonych stawek VAT odbywało się według założeń na zasadzie tzw. “równania w dół”, a więc obniżania stawek VAT. Tylko nieliczne towary zostały objęte podwyższonymi stawkami VAT.
Przykłady obniżonych stawek VAT
W efekcie wprowadzanych zmian obniżone stawki podatku VAT objęły następujące grupy towarów:
- wyroby ciastkarskie z 8% lub 23% na 5%,
- owoce tropikalne i cytrusowe z 8% na 5%,
- pieczywo o wydłużonej przydatności do spożycia z 8% na 5%,
- zupy, buliony, żywność homogenizowana z 8% do 5%,
- musztarda, niektóre przyprawy przetworzone (np. pieprz, gałka muszkatołowa, tymianek) – z 23% do 8%,
- produkty dla niemowląt i dzieci z 8% do 5%,
- artykuły higieniczne z 8% do 5%.
Przykłady podwyższonych stawek VAT
Dla zachowania równowagi budżetowej wprowadzono na niektóre towary podwyższone stawki VAT:
- drewno opałowe z 8% do 23%,
- lód do celów spożywczych z 8% do 23%,
- skorupiaki, mięczaki, bezkręgowce (np. małże, ośmiornice, homary, ślimaki, ostrygi) z 5%, z 8% na 23%.
Nowa matryca stawek VAT – podwyższone i obniżone stawki VAT od 2020.
Obowiązki przedsiębiorcy
W świetle tych wszystkich zmian i tak w efekcie końcowym za właściwe przyporządkowanie obniżonej stawki podatku VAT na oferowane towary czy usługi leży po stronie przedsiębiorcy. Jednakże do tej pory przedsiębiorca nie mógł uzyskać od żadnej instytucji informacji wiążącej co do słuszności podjętej decyzji odnośnie przyjętej określonej stawki podatku VAT.
Wraz z wprowadzanymi zmianami powstała nowa formuła skierowania zapytania do organów podatkowych o wydanie Wiążącej Informacji Stawkowej (WIS).
Kilka słów o WIS
WIS to nic innego jak ochrona prawna dla przedsiębiorcy w formie decyzji administracyjnej. Wydana decyzja będzie wiązała organ podatkowy wobec podatnika, który wystąpił o jej wydanie. Do WIS będą stosowane takie same przepisy ustawy Ordynacja podatkowa jak do indywidualnych interpretacji podatkowych. Wnioski o wydanie Wiążącej Informacji Stawkowej można składać już od 1 listopada 2019 roku.
Najważniejsze zmiany – PIT i VAT w roku 2020
Dorota Łesak
