Małgorzata Jagusiak 
Osoby, które posiadają lub planują mieć dzieci żywo interesują się tematyką związaną między innymi z urlopami rodzicielskimi. Z takiego urlopu od pewnego czasu mogą korzystać zarówno matki, jak i ojcowie. W dzisiejszej publikacji przybliżymy sobie nieco tę tematykę w kontekście planowanych zmian od 2022 roku.
Urlop rodzicielski kiedy i komu przysługuje?
Urlop rodzicielski przysługuje obojgu rodzicom lub opiekunom. Warunkiem przyznania jest wcześniejsze wykorzystanie urlopu macierzyńskiego lub zakończenie pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Podstawa zmian przepisów w urlopie rodzicielskim
W 2019 roku Unia Europejska przyjęła Dyrektywę Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. I to właśnie z tego aktu prawnego wynika, że wszystkie państwa UE, w tym również Polska, mają obowiązek wprowadzenia w życie przepisów dyrektywy do dnia 2 sierpnia 2022 r. Z założenia dyrektywy nowe regulacje powinny się przyczyniać do wspierania kobiet poprzez zwiększenie ich uczestnictwa w rynku pracy. Jednocześnie te działania mają przyczyniać się do zrównywania podziału obowiązków związanych z opieka nad dziećmi pomiędzy mężczyzn i kobiety oraz zmniejszać różnice w wynagradzaniu kobiet i mężczyzn.
Jakie zmiany mają być wprowadzone w urlopach rodzicielskich od 2022 roku?
Podstawowe założenia dyrektywy obejmują następujące zagadnienia:
- Przyznanie urlopu ojcowskiego w okresie narodzin dziecka w wymiarze dziesięciu dni roboczych, co odpowiada dwóm tygodniom kalendarzowym. Urlop ten będzie mógł być wykorzystywany na elastycznych zasadach, w całości lub dzielony. Urlop ojcowski powinien przysługiwać bez względu na stan cywilny lub rodzinny określony w prawie krajowym. Prawo do urlopu nie będzie uzależnione od wcześniejszego okresu pracy ani stażu pracy.
- Urlop rodzicielski w minimalnym wymiarze czterech miesięcy dla każdego z rodziców. Przedłużony zostanie z jednego do dwóch miesięcy minimalny okres urlopu rodzicielskiego, który nie podlega przeniesieniu na drugiego rodzica co oznacza, że nie będzie można przenieść urlopu z ojca na matkę i odwrotnie. Urlop będzie płatny na zasadach ustalonych w danym kraju UE.
Pozostałe zmiany wynikające z dyrektywy
Poza regulacjami dotyczącymi urlopów rodzicielskich w dyrektywie wprowadzone zostały również zapisy dotyczące m.in.:
- Wprowadzenie urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni. Urlop będzie przysługiwał zarówno kobietom, jak i mężczyznom z tytułu opieki sprawowanej w stosunku do krewnych potrzebujących wsparcia. Skorzystanie z tego prawa może być uzależnione od odpowiedniego uzasadnienia, zgodnie z prawem krajowym.
- Elastyczny czas pracy dla rodziców i opiekunów. Obecnie z takimi wnioskami mogą występować jedynie rodzice, po zmianie takie prawo będzie przysługiwało również opiekunom.
Szczegółowe informacje na temat nowych regulacji powinny się znaleźć w krajowych przepisach ustawodawczych, wykonawczych i administracyjnych do dnia 2 sierpnia 2022 r.
Adrianna Glapiak
