Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej – jak go rozliczyć w działalności gospodarczej?

W tym roku po raz pierwszy dokonaliśmy rozliczenia rocznego składki zdrowotnej, z którego może wynikać dopłata lub nadpłata składki zdrowotnej. Dopłata składki powoduje obowiązek jej zapłaty w ustawowym terminie wskazanym w przepisach dotyczących opłacania składek społecznych natomiast zwrot składki zdrowotnej może oznaczać obowiązek jej rozliczenia w działalności. Od 1 stycznia 2022 roku osoby prowadzące działalność gospodarczą obowiązują nowe zasady ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej. Obecnie wysokość składki zdrowotnej dla przedsiębiorców uzależniona jest od dochodu gdy działalność opodatkowana jest według skali podatkowej lub podatku liniowego i od przychodu przy opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Przedsiębiorcy opodatkowani na podatku liniowym i zryczałtowanym podatku dochodowym mają prawo odliczania w trakcie roku podatkowego zapłaconej składki zdrowotnej i u nich zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej powoduje konsekwencje podatkowe, które przedstawiamy poniżej.

Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej w podatku liniowym

Przedsiębiorcy, którzy rozliczają się na podatku liniowym mają prawo do zaliczenia w koszty kwoty zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne lub odliczenia od podstawy opodatkowania. Limit odliczenia jest co roku zmieniany i w 2023 roku wynosi 10 200 zł, w roku 2022 wynosił 8700 zł.

Jeżeli opłacone składki zdrowotne były księgowane w koszty to otrzymany zwrot powoduje korektę kosztów. Korekty kosztów zgodnie z art. 22 ust. 7c ustawy o PIT dokonuje się na bieżąco czyli w dacie otrzymania zwrotu składki na rachunek bankowy.

Jeżeli składka zdrowotna była odliczana od podstawy opodatkowania to wystąpi obowiązek doliczenia do dochodu zwróconych kwot w zeznaniu rocznym za rok 2023 a wynika to z art. 45 ust. 3a ustawy o PIT.

Doliczenia zwracanej składki zdrowotnej do dochodu lub korekty kosztów dokonuje się w części, w jakiej kwota składek zdrowotnych odliczonych od podstawy obliczenia podatku lub zaliczonych w koszty mieści się w tej nadpłacie.

Przykład

Pani Jola w roku 2022 wykonywała działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym i od uzyskanych dochodów zapłaciła w trakcie roku składkę zdrowotną w kwocie 7200,00 zł. Opłaconą składkę zdrowotną księgowała do kosztów uzyskania przychodów. W dniu 05 czerwca 2023 roku otrzymała zwrot z ZUS-u nadpłaconej składki zdrowotnej w kwocie 500,00 zł.

W przypadku gdy zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej następuje po likwidacji działalności niezbędne jest złożenie korekty zeznania Pit-36L za rok 2022 r. Korekta zeznania konieczna jest także w przypadku zmiany formy opodatkowania na zryczałtowany podatek dochodowy.
Przy zmianie formy opodatkowania z podatku liniowego na zasady ogólne korygujemy koszty w dacie otrzymania zwrotu gdy składka zdrowotna była zaksięgowana w koszty. W przypadku odliczania składki od podstawy opodatkowania otrzymany zwrot należy doliczyć do dochodu w zeznaniu za rok 2023.

Zryczałtowany podatek dochodowy – rozliczenie nadpłaconej składki zdrowotnej

Przedsiębiorcy rozliczający się na zryczałtowanym podatku dochodowym mają prawo do pomniejszenia przychodu o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym na podstawie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Jeżeli podatnik, obliczając podatek należny, dokonał odliczeń od przychodu lub ryczałtu, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot w całości lub w części, w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone. Dlatego też otrzymany zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej za rok 2022 przedsiębiorcy opodatkowani na ryczałcie ewidencjonowanym doliczą do przychodów w zeznaniu rocznym składanym za rok 2023. Doliczenia dokonuje się w części, w jakiej kwota składek zdrowotnych odliczonych od przychodów mieści się w tej nadpłacie. W przypadku zmiany formy opodatkowania z ryczałtu ewidencjonowanego na zasady ogólne lub podatek liniowy otrzymany zwrot składki zdrowotnej w 50% wykazujemy w zeznaniu rocznym PIT-36 lub PIT-36L. Kwota zwrotu zwiększa podstawę opodatkowania.

Jak wygląda rozliczenie zwrotu na zasadach ogólnych

Przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych nie mają prawa do zaksięgowania w koszty ani odliczenia od dochodu lub podatku zapłaconej składki zdrowotnej dlatego też otrzymany zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej nie rozliczają w działalności gospodarczej. W zakresie rozliczenia zwrotu nadpłaconej składki zdrowotnej stanowisko zajęło również Ministerstwo Finansów i można zapoznać się z nim tutaj.