Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron – WZÓR porozumienia do pobrania

O tym, kiedy można rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem i co takie oświadczenie powinno zawierać, przeczytasz w poniższym artykule.

Porozumienie stron jako jedna z możliwości rozwiązania umowy o pracę

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy zawiera zamknięty katalog sposobów rozwiązania umowy o pracę. Zgodnie z przepisem art. 30 § 1 Kodeksu pracy umowę o pracę można rozwiązać:

• na mocy porozumienia stron;
• przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);
• przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia);
• z upływem czasu, na który została zawarta.

Tym samym, jedną z możliwości rozwiązania umowy o pracę jest zawarcie porozumienia stron, którego zasadniczą istotą jest swobodne określenie warunków rozwiązania (zakończenia) łączącego strony stosunku pracy, np. terminu zakończenia umowy o pracę, warunków finansowych, kwestii związanej z wykorzystaniem urlopu itp.

Z propozycją rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron może wystąpić zarówno pracownik, jak i pracodawca. Najważniejsze jednak jest to, aby porozumienie to zawierało w swej treści tzw. oświadczenie woli, które następnie może być zaakceptowane albo odrzucone przez jego adresata. Zgodnie zatem z przepisem art. 61 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny:

Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.

Oświadczenie woli uważa się za dokonane z chwilą uzyskania takiej możliwości w zwykłym toku czynności, tj. przy uwzględnieniu w szczególności godzin pracy adresata, czasu potrzebnego na zapoznanie się z treścią adresowanego do niego oświadczenia, szczególnych, znanych składającemu oświadczenie okoliczności, mających wpływ na możliwość zapoznania się adresata z treścią oświadczenia. Z tą też chwilą wywiera ono skutki, chyba że składający oświadczenie określił inny termin jego skuteczności. Tym samych, jeśli jedna ze stron, planuje rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem, to taki też dokument (najlepiej w formie pisemnej, co jest istotne dla ewentualnych celów dowodowych w razie zaistnienia sporu pomiędzy stronami) powinna przedłożyć drugiej stronie, tak aby mogła się ona z nim zapoznać. Należy zapamiętać, że wystąpienie z samą propozycją zawarcia porozumienia, jeszcze nie przesądza o tym, że dojdzie do rozwiązania takiej umowy, strony bowiem muszą zgodnie złożyć oświadczenie woli w tym zakresie, czyli je podpisać.

W powyższym zakresie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 listopada 2002 r., sygn. akt I PKN 659/00 wskazując, że

Rozwiązanie stosunku pracy na mocy porozumienia stron może nastąpić wtedy, gdy strony złożą zgodne oświadczenia woli w tym przedmiocie bądź w sposób wyraźny, bądź dorozumiany, ale nie budzący wątpliwości co do tego, że obie dążą do rozwiązania stosunku pracy w określony sposób i w określonej dacie.

W zakresie porozumienia stron co do rozwiązania umowy o pracę należy zapamiętać, że:

• porozumienie dotyczące rozwiązania umowy o pracę może być złożone w każdej chwili i takim dokumentem może być rozwiązana każda umowa o pracę, tj. umowa na czas nieokreślony, określony czy na okres próby;
• możliwość wystąpienia z propozycją zawarcia porozumienia przysługuje zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy;
• zawarcie porozumienia jest dobrowolne, co oznacza, iż strona występująca z propozycją jego zawarcia nie może wymusić na drugiej stronie jego podpisania;
• istnieje możliwość cofnięcia złożonego oświadczenia woli, jednakże, aby wywarło ono pozytywny skutek, to druga strona musi wyrazić na to zgodę. Przykładowo, jeśli pracodawca złożył pracownikowi propozycję rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem i oświadczenie woli w postaci chęci polubownego rozwiązania stosunku pracy dotarło do pracownika, który się już z nim zapoznał, a następnie podpisał, to w momencie, gdy pracodawca zechce cofnąć swoją „ofertę”, pracownik będzie musiał wyrazić na nią zgodę, co wynika wprost z przepisu art. 61 § 1 Kodeksu cywilnego. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w literaturze przedmiotu, gdzie wskazano, iż

Do porozumienia w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę dochodzi wówczas, gdy strony złożą stosowne oświadczenia woli w tej sprawie. Samo wystąpienie przez pracownika lub pracodawcę z propozycją rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron stanowi jedynie ofertę zgodnego rozwiązania stosunku pracy [por. K. Walczak (red.), Kodeks pracy. Komentarz. 2023];

• zawarcie porozumienia co do polubownego rozwiązania umowy o pracę nie wyklucza możliwości skorzystania przez pracownika z przysługującego mu urlopu wypoczynkowego w czasie oczekiwania na rozwiązanie umowy, co zostało potwierdzone przykładowo przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 października 2017 r., sygn. akt II PK 287/16, w którym wskazano, że

Nie ma przeszkód prawnych, aby w porozumieniu rozwiązującym stosunek pracy jego strony dobrowolnie uzgodniły obowiązek pracownika wykorzystania zarówno należnego, jak i zaległego urlopu wypoczynkowego do ustalonego dnia rozwiązania umowy o pracę (art. 30 § 1 pkt 1 KP i art. 353[1] KC w zw. z art. 300 KP);

• aby doszło do rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron, to musi dojść do złożenia zgodnych oświadczeń woli;
• w porozumieniu dotyczącym rozwiązania umowy o pracę nie trzeba wskazywać przyczyny chęci polubownego rozwiązania umowy o pracę;
• przepisy prawa nie regulują formy złożenia porozumienia dotyczącego rozwiązania umowy o pracę, jednakże rekomendowane jest zawarcie go w formie pisemnej.

Jeśli zastanawiasz się, czy można zwolnić pracownika online, to przeczytaj ten artykuł.

Ciąża a rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

Kobiety – pracownicy – w ciąży na mocy przepisów prawa, a w szczególności przepisów prawa pracy, podlegają szczególnej ochronie. Zgodnie przykładowo z przepisem art. 177 §1 Kodeksu pracy

W okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego, a także od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części, do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może:

1. prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tą pracownicą, lub tym pracownikiem;
2. wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z ich winy i reprezentująca pracownicę lub pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Tym samym osoby w ciąży są szczególnie chronione przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę w okresie ciąży.

Jednakże co w przypadku dobrowolnego rozwiązania umowy o pracę, tj. za porozumieniem stron? Czy pracodawca albo pracownica będąca w ciąży może wystąpić z propozycją polubownego zakończenia współpracy? Odpowiedź brzmi tak! Przepisy prawa pracy nie zakazują rozwiązania umowy pracę z pracownikiem albo z inicjatywy pracownika, który jest chroniony ustawą. Co oznacza, że nawet kobieta w ciąży może w drodze porozumienia stron zakończyć wiążącą ją z pracodawcą umowę o pracę.

Warto zatem zwrócić uwagę na stanowisko przedstawione w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2020 roku, sygn. akt II PK 78/19:

• Ochrona pracy kobiet w ciąży wynikająca z art. 177 k.p. nie rozciąga się ani na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, ani na zmianę warunków pracy i płacy w drodze takiego porozumienia, ale dotyczy zakazu wypowiadania/rozwiązania umowy o pracę oraz zakazu dokonywania wypowiedzenia zmieniającego (przez pracodawcę). Nie ma więc mowy o wykładni rozszerzającej tego przepisu w kierunku objęcia zakazem rozwiązywania umowy o pracę czy modyfikowania jej warunków na podstawie porozumienia stron;
• pracownica, która w drodze porozumienia stron zgodziła się na pogorszenie warunków pracy lub płacy, nie wiedząc, że jest w ciąży, może się uchylić od skutków oświadczenia woli (art. 84 § 1 k.c.);
• z ochrony pracy kobiet w ciąży (art. 177 k.p.) wynika zakaz wypowiadania przez pracodawcę umowy o pracę albo warunków pracy i płacy w okresie ciąży. Z zasady tej nie wynika zakaz rozwiązywania umowy o pracę za porozumieniem stron albo zmiany warunków pracy i płacy w drodze takiego porozumienia.

Wzór porozumienia stron dotyczącego rozwiązania umowy o pracę

Podsumowanie

Porozumienie stron w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę ma na celu, co do zasady, uzyskanie dla strony występującej z taką propozycją jak najkorzystniejszych dla siebie warunków zakończenia współpracy. Jednakże warto wskazać, że takie porozumienie powinno przynieść korzyść każdej ze stron, dlatego zawarcie porozumienia wymaga zgodnego oświadczenia woli obu stron stosunku pracy.