Z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że do ustalenia obowiązku podatkowego w PIT potrzebna jest wiedza na temat czy podatnik podlega pod nieograniczony czy pod ograniczony obowiązek podatkowy. Mówimy wówczas odpowiednio o rezydentach i nierezydentach. Rezydentem jest osoba, która mieszka w Polsce, ma centrum interesów życiowych lub gospodarczych na terenie Polski lub przebywa tu dłużej niż 183 dni w roku. Nierezydentem jest natomiast osoba, która nie ma miejsca zamieszkania na terenie Polski. Jak to się ma w stosunku do pracowników z Ukrainy?
Jak powinna być rozumiana definicja “centrum interesów życiowych lub gospodarczych”?
Oczywiście nie znajdziemy takiej definicji w ustawie PIT dlatego trzeba posiłkować się informacjami w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych. W jednej z nich z dnia 9 października 2018 r. nr 0112-KDIL3-2.4011.320.2018.1.JK możemy przeczytać, że za centrum interesów życiowych i gospodarczych można uznać:
“… Przez „centrum interesów osobistych” należy rozumieć wszelkie powiązania rodzinne, tzn. ognisko domowe, aktywność społeczna, polityczna, kulturalna, obywatelska, przynależność do organizacji/klubów, uprawiane hobby itp. Z kolei „centrum interesów gospodarczych” to przede wszystkim miejsce prowadzenia działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, polisy ubezpieczeniowe, zaciągnięte kredyty, konta bankowe itd….”
Jakie przepisy powinny być brane pod uwagę przy zatrudnianiu pracownika z Ukrainy?
Pomiędzy rządami Polski i Ukrainy została podpisana konwencja o unikaniu podwójnego opodatkowania dochodów i majątku. W tej konwencji można przeczytać, że jeżeli taka osoba ma miejsce zamieszkania w obu państwach wówczas przyjmuje się to miejsce zamieszkania, w którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze.
Miejsce zamieszkania ma bezpośredni wpływ na ustalenie obowiązku podatkowego w podatku dochodowym.
Przy problemach z uzyskaniem certyfikatu rezydencji można spotkać takie stanowisko organu podatkowego, jak w interpretacji z dnia 28 marca 2019 r. nr 0112-KDIL3-1.4011.57.2019.2.AGR, w której czytamy:
“…Złożenie przez Zleceniobiorców ww. oświadczenia jest więc wystarczającym dokumentem aby rozliczyć ich jako osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zatem certyfikat rezydencji wydany przez właściwy organ podatkowy w Polsce nie jest dokumentem niezbędnym w przedmiotowej sytuacji…”
Należy jednak pamiętać, że to są interpretacje wydawane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące w odniesieniu do innego stanu faktycznego.
Rozliczenie dochodów z umowy o pracę w przypadku rezydenta
Osoba, którą będzie można określić jako rezydenta, powinna podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terenie Polski. Pracodawca z Polski powinien w trakcie roku pobierać zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzeń pracownika z Ukrainy i odprowadzać je do urzędu skarbowego. Po zakończonym roku powinien przygotować informację roczną PIT-11 o wysokości uzyskanych dochodów i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy. Pracownik z Ukrainy będzie miał obowiązek złożyć do końca kwietnia zeznanie roczne według przepisów obowiązujących w Polsce. Powinien opodatkować w Polsce zarówno dochody osiągnięte w naszym kraju jak również te, które osiągnął na Ukrainie.
▲ wróć na początek
Rozliczanie dochodów z umowy o pracę przez nierezydenta
Jeżeli nierezydent będzie osiągał dochody z tytułu zawartej umowy o pracę wówczas takie dochody opodatkowuje się na zasadach ogólnych. Pracodawca jest zobowiązany do pobierania zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku i odprowadzać do urzędu skarbowego. Po zakończonym roku podatkowym dochody wykazuje się w informacji PIT-11 i PIT-4R i składa w ustawowych terminach do urzędu skarbowego. Na formularzu PIT-11 należy zwrócić uwagę na właściwe zaznaczenie rodzaju obowiązku podatkowego: ograniczony.
Jeden egzemplarz PIT-11 otrzymuje pracownik z Ukrainy i ma obowiązek dokonać rozliczenia dochodów osiągniętych w Polsce w zeznaniu rocznym składanym do końca kwietnia na formularzu PIT-37.
Rozliczanie dochodów od umowy zlecenie
W sytuacji, gdy pracownik z Ukrainy przedstawi certyfikat rezydencji wydany przez organ podatkowy Ukrainy wówczas w trakcie roku podatkowe zleceniodawca nie jest zobowiązany do pobierania zaliczek na podatek dochodowy. Po zakończonym roku podatkowym będzie natomiast zobowiązany do wystawienia informacji IFT-1/IFT-1R. Jest to informacja o wysokości przychodu/dochodu opodatkowanego w sposób zryczałtowany, między innymi umowa zlecenie, uzyskanego przez osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania na terenie Polski. W takiej sytuacji dochody będą podlegały opodatkowaniu na Ukrainie. Informacja IFT-1/IFT-1R musi być przesłana do naczelnika właściwego urzędu skarbowego.
W sytuacji, gdy pracownik z Ukrainy nie przedstawi certyfikatu rezydencji występują 2 sytuacje:
- Pobyt do 183 dni w roku – wówczas zleceniodawca jest zobowiązany do pobrania 20% zryczałtowanego podatku dochodowego (art. 29 ust. 1 ustawy o PIT). Pobrana zaliczkę podatku należy przekazać do urzędu skarbowego. Po zakończonym roku podatkowym płatnik składa deklarację roczną PIT-8AR, informację IFT-1R.
- Pobyt powyżej 183 dni – wówczas po przekroczeniu 183 dni zleceniodawca pobiera zaliczki na podatek dochodowy zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 1a ustawy o PIT. Po zakończonym roku podatkowym płatnik jest zobowiązany do złożenia PIT-11 i IFT-1R. Informacje z PIT-11 powinny być wykazane przez pracownika z Ukrainy w zeznaniu rocznym do 30 kwietnia.
Przy opodatkowaniu dochodów pracownika z Ukrainy decydujące znaczenie będzie miało prawidłowe określenie czy jest on rezydentem czy nierezydentem.
Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce przez cudzoziemca – przeczytaj.
Małgorzata Jagusiak 
KRUS o zaliczkach na podatek od emerytur i rent
Kiedy wykazać przychód sprzedając przez Internet?
Rozliczenie czasu pracy w podróży służbowej a przemieszczanie się pracownika
Program “Laptop dla ucznia” – czy rodzice nie zapłacą podatku od sprzętu, który otrzymało dziecko?
Dorota Łesak
