Zatrudnienie pracownika spoza Unii Europejskiej przysparza sporo problemów. Wymagane jest wiele pozwoleń, przygotowanie wielu druków i dokonanie różnego rodzaju zgłoszeń. Rynek pracownika z Ukrainy jest jednak na tyle popularny, że wiele firm decyduje się na podjęcie tych działań. Oprócz formalności związanych z zawarciem stosownych umów na wykonywanie pracy ważna jest również znajomość zasad rozliczania podatków i składek ZUS. W jaki sposób powinny być rozliczane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w zależności od charakteru zawartej umowy?

Zatrudnienie na umowę o pracę a zgłoszenie w ZUS

Pracownik z Ukrainy, którego zatrudniamy na umowę o pracę właściwie podlega pod takie same zasady rozliczania składek ZUS jak pracownik polski. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie odnosi się w sposób szczególny do takich pracowników. Zgłoszenia należy dokonać na formularzu ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10. Zgłoszenie obejmuje wszystkie ryzyka, a więc ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jak również ubezpieczenie zdrowotne.

W zgłoszeniu powinien być podany identyfikator osoby zgłaszanej do ubezpieczeń. Takim numerem powinien być numer PESEL, a gdy się tak zdarzy, że pracownik nie posiada takiego numeru może to być albo numer dowodu osobistego lub paszportu.

Zatrudnienie na umowę zlecenie a zgłoszenie do ZUS

W przypadku podpisania umowy zlecenie z pracownikiem z Ukrainy procedura postępowania jest prawie taka sama jak przy umowie o pracę. Obowiązują te same zasady jak przy zgłaszaniu pracowników krajowych. Obowiązkowe więc będzie zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, wypadkowego i zdrowotnego. Ubezpieczenie chorobowe będzie dobrowolne. Zgłoszenia należy dokonać na formularzu ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11. Termin na zgłoszenie wynosi 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania umowy zlecenie. Opisany tryb postępowania dotyczy sytuacji, gdy umowa zlecenie stanowi jedyny tytuł do ubezpieczeń. Przy zbiegu tytułów do ubezpieczeń zasada postępowania będzie analogiczna jak w przypadku umów zlecenie zawieranych z polskimi pracownikami.

Zatrudnienie studenta z Ukrainy na umowę zlecenie

Pracownik z Ukrainy, jako osoba nieposiadająca obywatelstwa państwa członkowskiego UE, bez względu na formę zawartej umowy będzie podlegał pod ubezpieczenie zdrowotne w ZUS, ale przy tym ubezpieczeniu będą brane pod uwagę pewne warunki dodatkowe, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, a mianowicie:

• posiadanie wizy w celu wykonywania pracy,
• zezwolenia na pobyt czasowy lub stały,
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Wówczas bez względu na formę zatrudnienia pracownik z Ukrainy musi być zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego.

Dokumenty rozliczeniowe składane do ZUS

Jeżeli chodzi o raporty miesięczne typu: ZUS RCA, ZUS RSA, ZUS RZA, czy też deklarację miesięczną ZUS DRA składane są na zasadach i w terminach takich samych jak w przypadku rozliczania pozostałych pracowników krajowych. Co do zasady przedsiębiorcy zatrudniający pracowników zobowiązani są w terminie do 15-tego następnego miesiąca przesyłać raporty i deklaracje do ZUS.