Kodeks dobrych praktyk jako narzędzie w przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom

Obowiązująca ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom określa nieuczciwe praktyki rynkowe w działalności gospodarczej i zawodowej oraz zasady przeciwdziałania tym praktykom w interesie konsumentów i w interesie publicznym.

Wśród pojęć, które pojawiają się w przedmiotowej ustawie wyróżnia się tzw. kodeks dobrych praktyk. O tym czym jest i jaką rolę odgrywa w przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym przeczytasz w niniejszym artykule.

Czym jest kodeks dobrych praktyk?

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom poprzez kodeks dobrych praktyk rozumie się zbiór zasad postępowania, a w szczególności norm etycznych i zawodowych, przedsiębiorców, którzy zobowiązali się do ich przestrzegania w odniesieniu do jednej lub większej liczby praktyk rynkowych.

Dodatkowo zgodnie z art. 2 lit. f dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. przez kodeks postępowania rozumie się umowę lub zbiór zasad, które nie są wymagane na mocy przepisów państwa członkowskiego i które definiują postępowanie przedsiębiorców, którzy zobowiązali się do przestrzegania kodeksu w odniesieniu do jednej lub większej liczby określonych praktyk handlowych lub sektorów działalności gospodarczej.

Wobec powyższego, omawiany kodeks dobrych praktyk, jest niczym innym jak zespołem norm postępowania o charakterze etycznym bądź zawodowym, które zostały dobrowolnie przyjęte przez przedsiębiorców w celu ich przestrzegania. Kodeksy dobrych praktyk znajdują zastosowanie w odniesieniu do jednej lub kilku praktyk.

Główną cechą kodeksów dobrych praktyk jest dobrowolność tworzenia i przestrzegania określonych norm postępowania. Inaczej mówiąc, kodeksy te stanowią instrumenty o charakterze samoregulacyjnym określane jako tzw. miękkie prawo. Co więcej, są one normami postępowania o charakterze pozaprawnym, ponieważ ich źródłem nie są przepisy prawne, ale którym jednak przyznano pewne znaczenie prawne.

W doktrynie w zakresie analizy znaczenia kodeksów dobrych praktyk podkreśla się, że:

  • Ustawodawca uznał, że z uwagi na znaczenie dla prawa konsumenckiego kodeksów dobrych praktyk niezbędne staje się stworzenie legalnej definicji tego pojęcia;
  • Istota samodyscypliny polega z jednej strony na dobrowolnym przyjęciu określonych zasad postępowania (samoregulacja), z drugiej zaś – na zbudowaniu odpowiedniego systemu zapewniającego ich przestrzeganie (samokontrola);
  • Kodeksy dobrych praktyk stają się coraz częściej narzędziem realizacji społecznej odpowiedzialności ich członków za prowadzoną działalność.

Twórca kodeksu dobrych praktyk

Za twórcę kodeksu dobrych praktyk w świetle omawianej ustawy można uznać:

  • pojedynczego przedsiębiorcę;
  • związek przedsiębiorców (por. art 11 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom).

Z kolei zgodnie z przepisem art. 2 lit. g dyrektywy 2005/29/WE za twórcę kodeksu uznaje się każdy podmiot, w tym przedsiębiorcę lub grupę przedsiębiorców, odpowiedzialny za redagowanie kodeksu postępowania, wprowadzanie do niego zmian i/lub nadzór nad jego przestrzeganiem przez wszystkich, którzy zobowiązali się do jego przestrzegania.

Twórcy kodeksów dobrych praktyk mogą dokonywać kontroli nieuczciwych praktyk rynkowych, jeżeli postępowanie takie ma charakter dodatkowy w stosunku do postępowań sądowych lub administracyjnych (por. art. 10 dyrektywy 2005/29/WE).

Nieuczciwe praktyki rynkowe – sprzeczność z kodeksem

Przepis art. 11 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom stanowi odpowiednio, iż:

  • Nieuczciwą praktyką rynkową jest stosowanie kodeksu dobrych praktyk, którego postanowienia są sprzeczne z prawem.
  • Nieuczciwej praktyki rynkowej dopuszcza się twórca kodeksu dobrych praktyk, którego postanowienia są sprzeczne z prawem.

Przytoczone regulacje niewątpliwie sankcjonują zarówno stosowanie kodeksu dobrych praktyk, którego postanowienia są sprzeczne z prawem, jak i działanie twórcy takiego kodeksu.

Z kolei za przesłankę stwierdzenia nieuczciwej praktyki rynkowej jest niezgodność postanowień kodeksu dobrych praktyk z obowiązującym prawem, a odpowiedzialność ponosi zarówno przedsiębiorca, który stosuje taki kodeks jak i jego twórca.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 r., sygn. akt III SK 47/14, który uznał, że Z treści przepisów ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym wynika jednoznacznie, iż wolą ustawodawcy krajowego było objęcie twórców kodeksów dobrych praktyk zakresem zastosowania ustawy. Stwierdzenie niezgodności art. 11 ust. 1 tej ustawy z art. 5 ust. 5 zd. 2 dyrektywy 2005/29 nie stoi zatem na przeszkodzie zastosowaniu tego przepisu do oceny zachowania przedsiębiorcy w związku z klauzulą generalną z ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.

Źródła:

  1. Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady („Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych”).
  2. M. Sieradzka [w:] Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz, Warszawa 2008, art. 2.
  3. I. Oleksiewicz [w:] Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz, Warszawa 2013, art. 2.
  4. R. Stefanicki [w:] Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Komentarz, Warszawa 2009, art. 2.
Klauzula/ zastrzeżenie prawne na ifirma.pl

Zachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników ifirma.pl odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami.

Administratorem Twoich danych osobowych jest IFIRMA S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane w celu opublikowania komentarza na blogu, jak również w celu obrony lub dochodzenia roszczeń. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga. O szczegółach przetwarzania danych przez IFIRMA S.A dowiesz się ze strony polityki prywatności serwisu ifirma.pl.

księgowość biuro rachunkowe online księgowość biuro rachunkowe online
Darmowy program do faktur online Darmowy program do faktur online Darmowy program do faktur online

O księgowości wiemy wszystko,
żebyś Ty nie musiał

Daj się zaskoczyć profesjonalnej wiedzy naszych księgowych i oddaj swoje rozliczenia w dobre ręce. A może wolisz samodzielną księgowość? Nasz program do księgowania online jest wyjątkowo prosty i intuicyjny w obsłudze, podobnie jak narzędzie do wystawiania faktur. Wybierz to, co najlepiej odpowiada Twoim potrzebom - ręczymy za każdą z usług ifirma.pl.

Romek

z ifirma.pl

Masz pytania?
Skontaktuj się z nami

Załóż darmowe konto i testuj ifirmę bez zobowiązań

Nowoczesna

Rzetelna

Księgowość