Czy powinienem być płatnikiem VAT?

Podatkiem VAT opodatkowana jest dostawa towarów i usług, nawet nieodpłatna. Przedsiębiorcy, szczególnie ci, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej zastanawiają się, czy mają obowiązek dokonania rejestracji do podatku VAT od samego początku. W dzisiejszym artykule odpowiemy na pytanie kto może, a kto musi być płatnikiem podatku VAT.

Kto jest płatnikiem VAT?

Podatnikami/płatnikami podatku VAT są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Podatek jest pobierany na każdej fazie obrotu towarami lub usługami.

Co jest opodatkowane podatkiem VAT?

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowane są:

• sprzedaż towarów i usług w Polsce,
• eksport towarów,
• import towarów na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Szczegółowe informacje na temat rozliczania transakcji w podatku VAT zostały uregulowane w ustawie i w przepisach wykonawczych.

Zwolnienie podmiotowe w VAT

Zwolnienie podmiotowe dotyczy drobnych przedsiębiorców, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Do wspomnianego limitu nie zalicza się również:

• wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju,
• sprzedaży towarów i usług, zwolnionych przedmiotowo z VAT, z wyjątkiem m.in. transakcji związanych z nieruchomościami, usług ubezpieczeniowych i finansowych (art. 43 ust 1 pkt 7, 12 38-41), jeżeli nie mają charakteru czynności pomocniczych,
• sprzedaży towarów, które są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego nie mają obowiązku rejestracji do podatku VAT dopóki wartość sprzedaży nie przekroczy w proporcji do okresu sprzedaży równowartości 200.000 zł.

Przykład
Pan Andrzej rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej 5 maja 2021 r. Do końca roku pozostało 241 dni, limit uprawniający do zwolnienia z podatku VAT w 2021 roku wynosi 132.054,79 zł. Jeżeli pan Andrzej przekroczy ten limit w 2021 roku będzie musiał dokonać rejestracji do podatku VAT.

Kiedy nie przysługuje zwolnienie podmiotowe w VAT – wyłączenia

Nie zawsze jednak przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego w VAT, co zostało uregulowane w ustawie. Takie zwolnienie nie przysługuje, jeżeli podmiot prowadzący działalność gospodarczą dokonuje dostawy towarów i usług wymienionych poniżej:

Płatnikiem VAT muszą zostać również podatnicy, którzy nie posiadają siedziby działalności gospodarczej w Polsce. Pełen katalog został wymieniony w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT. Jeżeli w tym przepisie jest wymieniona działalność przedsiębiorcy, to staje się on płatnikiem VAT od pierwszego dnia prowadzenia działalności gospodarczej bez względu na limit sprzedaży.

Zwolnienie przedmiotowe w VAT

Jest to rodzaj zwolnienia, który nie zależy od limitu sprzedaży a od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej, czyli przedmiotu działalności. Jest to zwolnienie, któremu ustawa o podatku VAT poświęciła art. 43, a znalazły się tam m.in.:

• usługi w zakresie opieki medycznej, pod warunkiem, że służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia – dotyczy lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych lub psychologów,
• usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym – dotyczy nauczycieli,
• usługi nauczania języków obcych,
• usługi finansowe, m.in.: zarządzania funduszami inwestycyjnymi, ubezpieczeniowe, udzielanie kredytów i pożyczek, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

Jeżeli przedsiębiorca świadczy usługi wymienione w ustawie w art. 43 nie ma obowiązku rejestracji do podatku VAT, składania JPK_V7 i prowadzenia ewidencji VAT. Ma natomiast obowiązek wystawiania faktur bez naliczania podatku VAT i prowadzenia ewidencji uproszczonej.

Dobrowolne zgłoszenie do podatku VAT

Istnieje jeszcze jedna możliwość, a mianowicie osoba prowadząca działalność gospodarczą dobrowolnie wybiera rejestrację do podatku VAT i staje się czynnym podatnikiem VAT, pomimo że nie przekroczyła limitu obrotu w wysokości 200.000 zł. Taka decyzja może zapaść zarówno na początku prowadzenia działalności gospodarczej, ale również w trakcie jej prowadzenia. Zgłoszenia dokonuje się na formularzu VAT-R, który należy złożyć do naczelnika urzędu skarbowego właściwego miejscowo dla przedsiębiorcy.

Obowiązki płatnika VAT

Przedsiębiorca, który staje się czynnym płatnikiem VAT ma określone prawa i obowiązki:

• obowiązki:
  • wystawianie faktur VAT,
  • comiesięczne składanie JPK_V7,
  • prowadzenie ewidencji VAT zakupu i sprzedaży,
  • odprowadzanie podatku VAT należnego do urzędu skarbowego,
  • stosowanie obowiązujących przepisów podatkowych.
• prawa:
  • pomniejszanie podatku VAT należnego od sprzedaży o podatek VAT naliczony od zakupów.

Podsumowanie

Każdy przedsiębiorca, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej, jeżeli ma możliwość wyboru, powinien skrupulatnie rozważyć decyzję o tym czy będzie czynnym podatnikiem VAT, czy też nie. Nasza publikacja rzuca światło na zagadnienie i powinna być pomocna w podjęciu decyzji. Kluczowe na pewno będzie, jaki jest profil prowadzonej działalności gospodarczej, czy to będzie handel, produkcja czy usługi. Na pewno czynny podatnik będzie miał sporo dodatkowych obowiązków, ale nie należy zapominać o przywileju odliczania VAT od faktur zakupowych. Decyzja jak zawsze należy do przedsiębiorcy.

Stan prawny na dzień: 03.06.2024 r.