Jaką formę opodatkowania powinien wybrać programista? Zasady ogólne skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt

Obecnie przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą, mają do wyboru trzy formy opodatkowania: skalę podatkową, podatek liniowy i zryczałtowany podatek dochodowy. Od kiedy wprowadzono ustawę Polski Ład przy wyborze formy opodatkowania nie można zapominać o zasadach zapłaty składki zdrowotnej. W dzisiejszej publikacji opiszemy, jak będzie wyglądało rozliczenie dochodów programisty, w zależności od tego, którą z tych form opodatkowania wybierze.

Zasady ogólne skala podatkowa – opodatkowanie dochodów

Opodatkowanie według skali podatkowej jest podstawową formą opodatkowania dochodów. Ta forma rozliczania jest obowiązkowa przy obliczaniu zaliczek od wynagrodzeń pracowników. Natomiast przedsiębiorca najczęściej sam może wybrać tę formę w prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiście z tej opcji mogą również skorzystać programiści, tylko przed podjęciem takiej decyzji powinni się zapoznać z głównymi założeniami co do jej stosowania.

Programista, który wybierze opodatkowanie dochodów według skali podatkowej ma obowiązek prowadzenia PKPiR, w której ujmuje wszystkie przychody i koszty. Na tej podstawie obliczane są zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku a po jego zakończeniu składa się zeznanie PIT-36.

Zasady ogólne podatek liniowy – opodatkowanie dochodów

Nieco inaczej będzie wyglądało rozliczenie na zasadach ogólnych podatkiem liniowym. Poniżej opiszemy podstawowe założenia, o których należy pamiętaj wybierając tę formę opodatkowania dochodów.

Rozliczanie podatku liniowego wiąże się z obowiązkiem prowadzenia PKPiR i wpisywaniem kwot przychodów i kosztów podatkowych. W trakcie roku są wpłacane zaliczki na podatek dochodowy, a po zakończeniu roku programista składa zeznanie roczne PIT-36L. Wybierając tę formę opodatkowania dochodów należy pamiętać, że nie mogą wybrać podatku liniowego osoby, które będą wykonywały usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, u którego były zatrudnione na umowę o pracę, w bieżącym lub poprzednim roku podatkowym.

Zryczałtowany podatek dochodowy – opodatkowanie przychodów

W przypadku ryczałtu programista zapłaci podatek od przychodów a nie dochodów. Najczęściej dla programisty będzie to stawka ryczałtu w wysokości 12%, jednak niektóre usługi mogą być również opodatkowane stawką 8,5%. Zobaczmy, jakie są podstawowe założenia do zryczałtowanego podatku dochodowego.

Wybierając ryczałt mamy obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów, w której wpisywane są nasze przychody i na tej podstawie obliczana jest zaliczka na ryczałt. Po zakończonym roku podatkowym programista składa zeznanie roczne PIT-28. W przypadku ryczałtu również obowiązuje taka sama zasada, jak na podatku liniowym, że osoby, które będą wykonywały usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, u którego były zatrudnione na umowę o pracę, w bieżącym lub poprzednim roku podatkowym, nie mogą opłacać ryczałtu.

Porównanie opodatkowania w poszczególnych formach opodatkowania

Poniżej na przykładach opiszemy, w jaki sposób będzie wyglądało wyliczenie podatku w skali całego roku w zależności od tego, którą formę opodatkowania wybierzemy. Dla uproszczenia w wyliczeniach przyjęto, że podstawa opodatkowania nie będzie pomniejszana o zapłacone składki społeczne.

Przykład 1

Przyjmijmy, że programista za cały 2024 rok uzyska następujące kwoty w działalności gospodarczej:

• 250.000 zł – przychody,
• 50.000 zł – koszty uzyskania przychodów,
• 200.000 zł – dochód.

Zobaczmy jakie będą wyglądały jego obciążenia fiskalne, w zależności od tego, którą formę opodatkowania wybierze.

Podatek według skali

Wyliczenie podatku według skali podatkowej:
10.800 zł – podatek według stawki 12% – 120.000 zł x 12% = 14.400 – 3.600 zł
25.600 zł – podatek według stawki 32% – (200.000 zł – 120.000 zł = 80.000 zł) x 32%
36.400 zł – łączny podatek dochodowy (10.800 zł + 25.600 zł)

Podatek liniowy

W podatku liniowym programista odliczy od dochodu 11.600 zł zapłaconej składki zdrowotnej. Przy dochodach 200.000 zł składka zdrowotna wyniosła 9.800 zł i została zapłacona, a więc można odliczyć pełną kwotę 9.800 zł. Podstawa opodatkowania podatkiem liniowym wyniesie 190.200 zł (200.000 zł – 9.800 zł).

190.200 zł x 19% = 36.138 zł

Zryczałtowany podatek dochodowy

Założenia do wyliczenia ryczałtu:

• 12% – stawka ryczałtu wynosi,
• 8.389,32 zł – roczna wysokość składki zdrowotnej przy przychodach pomiędzy 60.000 zł a 300.000 zł (699, 11 zł x 12),
• 4.194,66 zł – kwota zmniejszająca przychody do opodatkowania (8.389,32 zł x 50%), wynika to z faktu, że na ryczałcie można zmniejszyć przychód o 50% zapłaconej składki zdrowotnej,
• 245.805,34 zł – podstawa do opodatkowania ryczałtem (250.000 zł – 4.194,66 zł),
• 29.497 zł – kwota ryczałtu za 2024 rok

Łączna wysokość podatku dochodowego i składki zdrowotnej w poszczególnych formach opodatkowania dochodów:

Przy tak przyjętych założeniach do wyliczeń ryczałt wypada najbardziej obiecująco. W nawiasach podano, jaki jest stosunek procentowy obciążeń fiskalnych z tytułu ryczałtu w porównaniu do innych form opodatkowania.

Zobaczmy jeszcze jedno wyliczenie, w którym do obliczeń przyjmiemy wyższe koszty uzyskania przychodów.

Przykład 2

Przyjmijmy, że programista za cały 2024 rok uzyska następujące kwoty w działalności gospodarczej:

Podatek według skali

Wyliczenie podatku według skali podatkowej:

• 10.800 zł – podatek według stawki 12% – 120.000 zł x 12% = 14.400 – 3.600 zł
• 41.600 zł – podatek według stawki 32% – (250.000 zł – 120.000 zł = 130.000 zł) x 32%
• 52.400 zł – łączny podatek dochodowy (10.800 zł + 41.600 zł)

Podatek liniowy

Pamiętamy, że programista odliczy od dochodu 11.600 zł zapłaconej składki zdrowotnej. Przy dochodach 250.000 zł składka zdrowotna wyniosła 12.250 zł i została zapłacona a więc można odliczyć pełną kwotę 11.600 zł. Podstawa opodatkowania podatkiem liniowym wyniesie 238.400 zł (250.000 zł – 11.600 zł).

238.400 zł x 19% = 45.296zł

Zryczałtowany podatek dochodowy

Założenia do wyliczenia ryczałtu:

• 12% – stawka ryczałtu wynosi,
• 15.100,68 zł – roczna wysokość składki zdrowotnej (1.258,39 zł x 12), przy przychodach powyżej 300.000 zł,
• 7.550,34 zł – kwota zmniejszająca przychody do opodatkowania (15.100,68 zł x 50%), prawo do odliczenia 50% zapłaconej składki zdrowotnej,
• 342.449,66 zł – podstawa do opodatkowania ryczałtem (350.000 zł – 7.550,34 zł),
• 41.094 zł – kwota ryczałtu za 2024 rok.

Łączna kwota podatku dochodowego i składki zdrowotnej w poszczególnych formach opodatkowania dochodów wynosi:

Widzimy, że im wyższa kwota przychodów, ale i kosztów uzyskania przychodów, to proporcja pomiędzy ryczałtem a pozostałymi formami opodatkowania zaczyna się zmniejszać, szczególnie w relacji do podatku liniowego. Jednak często kluczowa do wyboru formy opodatkowania będzie możliwość skorzystania z ulg na podatku według skali podatkowej, w szczególności chodzi o wspólne rozliczenie z małżonkiem czy jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Forma opodatkowania programisty – podsumowanie

W naszych rozważaniach i wyliczeniach nie uwzględniono ulg, z których może skorzystać programista opłacający podatek według skali podatkowej. Chodzi przede wszystkim o możliwość złożenia wspólnego rozliczenia rocznego ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Wówczas może się okazać, że całość podatku będzie rozliczana tylko według stawki 12% i dodatkowo można skorzystać z 2 kwot wolnych od podatku. Takich konfiguracji może być znacznie więcej, nie da się wszystkiego zamknąć w jednej publikacji. Jak widać od początku 2022 roku, od kiedy została wprowadzona nowa danina w postaci składki zdrowotnej, często obciążenia fiskalne z tego tytułu determinują wybór takiej a nie innej formy opodatkowania. Naszym zadaniem nie jest przekonywanie programistów do wyboru konkretnej formy opodatkowania. Zawsze przy liczeniu podatku finalnie mamy do czynienia z czystą matematyką i liczbami, które najlepiej przemawiają do naszej wyobraźni. Wydaje się, że zakres informacji zawartych w niniejszej publikacji pozwoli na przeprowadzenie spokojnej analizy na własnym przykładzie. Punktem wyjścia dla każdego może być jego obecna sytuacja w prowadzonej działalności gospodarczej. Na tej podstawie programista może sobie wyliczyć wysokość swoich łącznych obciążeń fiskalnych.