Obecnie przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą, mają do wyboru trzy formy opodatkowania: skalę podatkową, podatek liniowy i zryczałtowany podatek dochodowy. Od kiedy wprowadzono ustawę Polski Ład przy wyborze formy opodatkowania nie można zapominać o zasadach zapłaty składki zdrowotnej. W dzisiejszej publikacji opiszemy, jak będzie wyglądało rozliczenie dochodów programisty, w zależności od tego, którą z tych form opodatkowania wybierze.
Zasady ogólne skala podatkowa – opodatkowanie dochodów
Opodatkowanie według skali podatkowej jest podstawową formą opodatkowania dochodów. Ta forma rozliczania jest obowiązkowa przy obliczaniu zaliczek od wynagrodzeń pracowników. Natomiast przedsiębiorca najczęściej sam może wybrać tę formę w prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiście z tej opcji mogą również skorzystać programiści, tylko przed podjęciem takiej decyzji powinni się zapoznać z głównymi założeniami co do jej stosowania.
O czym powinien pamiętać programista
wybierając podatek według skali podatkowej:
|
1. Dwa progi podatkowe:
- 12% podatku do 120.000 zł,
- 32% podatku powyżej 120.000 zł
|
2. Kwota wolna od podatku – 30.000 zł, możliwość odliczenia od podatku kwoty 3.600 zł (30.000 zł x 12%) bez względu na kwotę osiągniętych dochodów
|
3. Opodatkowany jest dochód, a więc przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów, czynny podatnik VAT uwzględnia kwotę netto w przychodach
|
4. Składka zdrowotna jest opłacana w wysokości 9% od faktycznie osiągniętego dochodu, nie ma możliwości odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej ani od dochodu ani od podatku
|
5. Możliwość złożenia wspólnego rozliczenia rocznego przez małżonków lub osoby samotnie wychowujące dzieci
|
6. Możliwość odliczenia m.in. ulgi na dzieci i całego szeregu ulg, w szczególności ulgi IP BOX
|
Programista, który wybierze opodatkowanie dochodów według skali podatkowej ma obowiązek prowadzenia PKPiR, w której ujmuje wszystkie przychody i koszty. Na tej podstawie obliczane są zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku a po jego zakończeniu składa się zeznanie PIT-36.
Zasady ogólne podatek liniowy – opodatkowanie dochodów
Nieco inaczej będzie wyglądało rozliczenie na zasadach ogólnych podatkiem liniowym. Poniżej opiszemy podstawowe założenia, o których należy pamiętaj wybierając tę formę opodatkowania dochodów.
O czym powinien pamiętać programista
wybierając podatek liniowy:
|
1. Bez względu na wysokość osiągniętego dochodu podatek wynosi 19% podstawy opodatkowania, nie ma progów podatkowych
|
2. Nie ma kwoty wolnej od podatku
|
3. Opodatkowany jest dochód, a więc przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów, czynny podatnik VAT uwzględnia kwotę netto w przychodach
|
4. Składka zdrowotna jest opłacana w wysokości 4,9% od faktycznie osiągniętego dochodu. Programista może odliczyć od dochodu maksymalnie kwotę 8.700 zł zapłaconej składki zdrowotnej w skali roku
|
5. Brak możliwości złożenia wspólnego rozliczenia rocznego przez małżonków lub osoby samotnie wychowujące dzieci
|
6. Brak możliwość odliczenia m.in. ulgi na dzieci.
|
7. Można odliczać szereg ulg dedykowanych dla przedsiębiorców, m.in. ulgę IP BOX
|
Rozliczanie podatku liniowego wiąże się z obowiązkiem prowadzenia PKPiR i wpisywaniem kwot przychodów i kosztów podatkowych. W trakcie roku są wpłacane zaliczki na podatek dochodowy, a po zakończeniu roku programista składa zeznanie roczne PIT-36L. Wybierając tę formę opodatkowania dochodów należy pamiętać, że nie mogą wybrać podatku liniowego osoby, które będą wykonywały usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, u którego były zatrudnione na umowę o pracę, w bieżącym lub poprzednim roku podatkowym.
Zryczałtowany podatek dochodowy – opodatkowanie przychodów
W przypadku ryczałtu programista zapłaci podatek od przychodów a nie dochodów. Najczęściej dla programisty będzie to stawka ryczałtu w wysokości 12%, jednak niektóre usługi mogą być również opodatkowane stawką 8,5%. Zobaczmy, jakie są podstawowe założenia do zryczałtowanego podatku dochodowego.
O czym powinien pamiętać programista
wybierając ryczałt:
|
1. Podatek płaci się od kwoty przychodu, mamy 2 stawki ryczałtu:
|
2. Nie ma kwoty wolnej od podatku |
3. Opodatkowany jest przychód, czynny podatnik VAT uwzględnia kwotę netto w przychodach, nie ma kosztów uzyskania przychodów
|
4. Składka zdrowotna jest opłacana w progach osiąganych przychodów, wysokość składki w 2022 roku:
- do 60.000 zł – 335,94 zł,
- od 60.000 zł do 300.000 zł – 559,89 zł,
- powyżej 300.000 zł – 1.007,81 zł
Na ryczałcie programista będzie mógł pomniejszyć przychód o 50% zapłaconej składki zdrowotnej, dzięki czemu obniży podstawę do opodatkowania ryczałtem.
|
Brak możliwości złożenia wspólnego rozliczenia rocznego przez małżonków lub osoby samotnie wychowujące dzieci |
5. Brak możliwości złożenia wspólnego rozliczenia rocznego przez małżonków lub osoby samotnie wychowujące dzieci |
6. Brak możliwość odliczenia m.in. ulgi na dzieci. |
7. Można odliczać niektóre ulgi dedykowane dla przedsiębiorców, nie można odliczyć ulgi IP BOX
|
Wybierając ryczałt mamy obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów, w której wpisywane są nasze przychody i na tej podstawie obliczana jest zaliczka na ryczałt. Po zakończonym roku podatkowym programista składa zeznanie roczne PIT-28. W przypadku ryczałtu również obowiązuje taka sama zasada, jak na podatku liniowym, że osoby, które będą wykonywały usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, u którego były zatrudnione na umowę o pracę, w bieżącym lub poprzednim roku podatkowym, nie mogą opłacać ryczałtu.
Poniżej na przykładach opiszemy, w jaki sposób będzie wyglądało wyliczenie podatku w skali całego roku w zależności od tego, którą formę opodatkowania wybierzemy. Dla uproszczenia w wyliczeniach przyjęto, że podstawa opodatkowania nie będzie pomniejszana o zapłacone składki społeczne.
Przykład 1
Przyjmijmy, że programista za cały 2022 rok uzyska następujące kwoty w działalności gospodarczej:
- 250.000 zł – przychody,
- 50.000 zł – koszty uzyskania przychodów,
- 200.000 zł – dochód.
Zobaczmy jakie będą wyglądały jego obciążenia fiskalne, w zależności od tego, którą formę opodatkowania wybierze.
Podatek według skali
Wyliczenie podatku według skali podatkowej:
10.800 zł – podatek według stawki 12% – 120.000 zł x 12% = 14.400 – 3.600 zł
25.600 zł – podatek według stawki 32% – (200.000 zł – 120.000 zł = 80.000 zł) x 32%
36.400 zł – łączny podatek dochodowy (10.800 zł + 25.600 zł)
Kwota dochodu
|
Podatek za rok 2022
|
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9%
|
Podatek dochodowy i składka zdrowotna
|
200.000 zł
|
36.400 zł – łączny podatek dochodowy
|
18.000 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne |
54.400 zł
|
Podatek liniowy
W podatku liniowym programista odliczy sobie od dochodu 8.700 zł zapłaconej składki zdrowotnej. Przy dochodach 200.000 zł składka zdrowotna wyniosła 9.800 zł i została zapłacona a więc można odliczyć pełną kwotę 8.700 zł. Podstawa opodatkowania podatkiem liniowym wyniesie 191.300 zł (200.000 zł – 8.700 zł).
191.300 zł x 19% = 36.347 zł
Kwota dochodu
|
Podatek za rok 2022
|
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4,9%
|
Podatek dochodowy i składka zdrowotna
|
200.000 zł
|
36.347 zł – łączny podatek dochodowy
|
9.800 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne
|
46.147 zł
|
Zryczałtowany podatek dochodowy
Założenia do wyliczenia ryczałtu:
- 12% – stawka ryczałtu wynosi,
- 6.718,68 zł – roczna wysokość składki zdrowotnej przy przychodach pomiędzy 60.000 zł a 300.000 zł (559,89 zł x 12),
- 3.359,34 zł – kwota zmniejszająca przychody do opodatkowania (6.718,68 zł x 50%), wynika to z faktu, że na ryczałcie można zmniejszyć przychód o 50% zapłaconej składki zdrowotnej,
- 246.640,66 zł – podstawa do opodatkowania ryczałtem (250.000 zł – 3.359,34 zł),
- 29.596,88 zł – kwota ryczałtu za 2022 rok
Kwota przychodu
|
Podatek za rok 2022
|
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości
|
Podatek dochodowy i składka zdrowotna
|
250.000 zł
|
29.597 zł – łączny podatek dochodowy
|
6.718,68 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne
|
36.315,68 zł
|
Łączna wysokość podatku dochodowego i składki zdrowotnej w poszczególnych formach opodatkowania dochodów:
Podatek według skali podatkowej
|
Podatek liniowy
|
Zryczałtowany podatek dochodowy
|
54.400 zł
(66,76% ryczałt)
|
46.147 zł
(78,69% ryczałt)
|
36.315,68 zł
|
Przy tak przyjętych założeniach do wyliczeń ryczałt wypada najbardziej obiecująco. W nawiasach podano, jaki jest stosunek procentowy obciążeń fiskalnych z tytułu ryczałtu w porównaniu do innych form opodatkowania.
Zobaczmy jeszcze jedno wyliczenie, w którym do obliczeń przyjmiemy wyższe koszty uzyskania przychodów.
Przykład 2
Przyjmijmy, że programista za cały 2022 rok uzyska następujące kwoty w działalności gospodarczej:
- 350.000 zł – przychody,
- 100.000 zł – koszty uzyskania przychodów,
- 250.000 zł – dochód.
Podatek według skali
Wyliczenie podatku według skali podatkowej:
- 10.800 zł – podatek według stawki 12% – 120.000 zł x 12% = 14.400 – 3.600 zł
- 41.600 zł – podatek według stawki 32% – (250.000 zł – 120.000 zł = 130.000 zł) x 32%
- 52.400 zł – łączny podatek dochodowy (10.800 zł + 41.600 zł)
Kwota dochodu
|
Podatek za rok 2022
|
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9%
|
Podatek dochodowy i składka zdrowotna
|
250.000 zł
|
52.400 zł – łączny podatek dochodowy
|
22.500 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne
|
74.900 zł
|
Podatek liniowy
Pamiętamy, że programista odliczy sobie od dochodu 8.700 zł zapłaconej składki zdrowotnej. Przy dochodach 250.000 zł składka zdrowotna wyniosła 12.250 zł i została zapłacona a więc można odliczyć pełną kwotę 8.700 zł. Podstawa opodatkowania podatkiem liniowym wyniesie 241.300 zł (250.000 zł – 8.700 zł).
241.300 zł x 19% = 45.847 zł
Kwota dochodu
|
Podatek za rok 2022
|
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4,9%
|
Podatek dochodowy i składka zdrowotna
|
250.000 zł
|
45.847 zł – łączny podatek dochodowy
|
12.250 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne
|
58.097 zł
|
Zryczałtowany podatek dochodowy
Założenia do wyliczenia ryczałtu:
- 12% – stawka ryczałtu wynosi,
- 12.093,72 zł – roczna wysokość składki zdrowotnej (1.007,81 zł x 12), przy przychodach powyżej 300.000 zł,
- 6.046,86 zł – kwota zmniejszająca przychody do opodatkowania (12.093,72 zł x 50%), prawo do odliczenia 50% zapłaconej składki zdrowotnej,
- 343.953,14 zł – podstawa do opodatkowania ryczałtem (350.000 zł – 6.046,86 zł),
- 41.274,38 zł – kwota ryczałtu za 2022 rok.
Kwota przychodu
|
Podatek za rok 2022
|
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości
|
Podatek dochodowy i składka zdrowotna
|
350.000 zł
|
41.274 zł – łączny podatek dochodowy
|
12.093,72 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne
|
53.367,72 zł
|
Łączna kwota podatku dochodowego i składki zdrowotnej w poszczególnych formach opodatkowania dochodów wynosi:
Podatek według skali podatkowej
|
Podatek liniowy
|
Zryczałtowany podatek dochodowy
|
74.900 zł
(71,25% ryczałt)
|
58.097 zł
(91,85% ryczałt)
|
53.367,72 zł
|
Widzimy, że im wyższa kwota przychodów, ale i kosztów uzyskania przychodów, to proporcja pomiędzy ryczałtem a pozostałymi formami opodatkowania zaczyna się zmniejszać, szczególnie w relacji do podatku liniowego. Jednak często kluczowa do wyboru formy opodatkowania będzie możliwość skorzystania z ulg na podatku według skali podatkowej, w szczególności chodzi o wspólne rozliczenie z małżonkiem czy jako osoba samotnie wychowująca dziecko.
Zachęcamy do zapoznania się z publikacjami na temat rozliczania podatku w działalności gospodarczej według skali podatkowej
w trakcie roku i
po jego zakończeniu. Dowiemy się z nich, jak się zmienia wysokość podatku, jeżeli skorzystamy z ulg podatkowych czy też ze wspólnego rozliczenia rocznego.
W naszych rozważaniach i wyliczeniach nie uwzględniono ulg, z których może skorzystać programista opłacający podatek według skali podatkowej. Chodzi przede wszystkim o możliwość złożenia wspólnego rozliczenia rocznego ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Wówczas może się okazać, że całość podatku będzie rozliczana tylko według stawki 12% i dodatkowo można skorzystać z 2 kwot wolnych od podatku. Takich konfiguracji może być znacznie więcej, nie da się wszystkiego zamknąć w jednej publikacji. Jak widać od początku 2022 roku, od kiedy została wprowadzona nowa danina w postaci składki zdrowotnej, często obciążenia fiskalne z tego tytułu determinują wybór takiej a nie innej formy opodatkowania. Naszym zadaniem nie jest przekonywanie programistów do wyboru konkretnej formy opodatkowania. Zawsze przy liczeniu podatku finalnie mamy do czynienia z czystą matematyką i liczbami, które najlepiej przemawiają do naszej wyobraźni. Wydaje się, że zakres informacji zawartych w niniejszej publikacji pozwoli na przeprowadzenie spokojnej analizy na własnym przykładzie. Punktem wyjścia dla każdego może być jego obecna sytuacja w prowadzonej działalności gospodarczej. Na tej podstawie programista może sobie wyliczyć wysokość swoich łącznych obciążeń fiskalnych.