Przekroczenie pierwszego progu podatkowego w trakcie roku

Przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą ma możliwość wyboru różnych form opodatkowania swoich przychodów/dochodów. Jedną z nich jest opłacanie podatku na zasadach ogólnych według skali podatkowej. W dzisiejszej publikacji przyjrzymy się, w jaki sposób należy obliczać zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku po przekroczeniu pierwszego progu podatkowego.

Ogólnie o skali podatkowej

Przed dokonaniem ostatecznego wyboru opodatkowania w działalności gospodarczej powinno się przeprowadzić symulacje obliczania wysokości podatku z uwzględnieniem wszystkich dostępnych form opodatkowania. Dodatkowo nie można też zapomnieć o nowych zasadach płatności składki zdrowotnej od 2022 roku co, w niektórych przypadkach, może determinować wybór takiej a nie innej formy. Każda z dostępnych opcji ma swoje zalety i ograniczenia, jest to bardzo indywidualna decyzja. To co dla jednego przedsiębiorcy będzie dobre nie zawsze będzie wskazane dla innego. Jeżeli już jednak ktoś zdecyduje się na skalę podatkową, to musi pamiętać, że wysokość podatku będzie zależała od kwoty dochodu przyjętej do obliczenia, ogólnie można założyć, że:

• do 120.000 zł – zapłacimy podatek 12%,
• powyżej 120.000 zł – zapłacimy podatek 32%.

Dodatkowo przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie według skali podatkowej mogą skorzystać z szerokiego wachlarza ulg przy składaniu zeznania rocznego.

Jak obliczać zaliczki na podatek dochodowy według skali podatkowej?

Przy obliczaniu zaliczek na zasadach ogólnych według skali podatkowej brane są pod uwagę przychody i koszty przedsiębiorcy w rachunku narastającym, a więc sumujemy je od początku roku podatkowego.

Przykład 1

Pani Lucyna wybrała opodatkowanie według skali podatkowej i zaprowadziła PKPiR, w której księguje chronologicznie wszystkie przychody i koszty. W okresie od stycznia do marca 2022 roku osiągnęła następujące przychody i koszty:

W omawianym przykładzie dochód będący podstawą opodatkowania w PIT na koniec miesiąca marca wynosi 45.000 zł. Od tego dochodu będzie naliczona zaliczka na podatek dochodowy w pierwszym progu podatkowym i wyniesie ona:

• 45.000 zł x 17% = 7.650 zł

• 2.550 zł (7.650 zł – 5.100 zł) – zaliczka podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego.

Jeżeli we wcześniejszych okresach rozliczeniowych przedsiębiorca zapłacił już jakieś zaliczki do urzędu, to pomniejsza należną zaliczkę narastająco od początku roku o zaliczki zapłacone za wcześniejsze okresy.

Przykład 2

Pan Stanisław opodatkował swoje dochody według skali podatkowej. W 2022 roku osiągnął następujące przychody i koszty na koniec miesiąca września 2022 r., składki na ubezpieczenia społeczne zostały zaksięgowane w kosztach podatkowych:

• przychody 150.000 zł,
• koszty 80.000 zł,
• zaliczki na podatek dochodowy należne za miesiące od stycznia do sierpnia 2022 r. wyniosły 3.000 zł.

Obliczenie zaliczki na koniec miesiąca września będzie wyglądało następująco:

• 150.000 zł – 80.000 zł = 70.000 zł – dochód do opodatkowania,
• 70.000 zł x 12% = 8.400 zł – 3.600 zł (kwota wolna od podatku od 01.07.2022 r.),
• 4.800 zł – należna zaliczka na koniec miesiąca września 2022 r.,
• 1.800 zł (4.800 zł – 3.000 zł) – należna zaliczka do zapłaty za miesiąc wrzesień 2022 r.

Przekroczenie pierwszego progu podatkowego w trakcie roku

Do tej pory opisywaliśmy przykłady, w których dochód nie przekroczył kwoty 120.000 zł i w takim przypadku do tego limitu będzie liczony podatek w wysokości 12%. Co się jednak wydarzy, kiedy przedsiębiorca wejdzie w ten drugi próg podatkowy? W takim przypadku będzie miał obowiązek zapłaty podatku od nadwyżki w wysokości 32%. Zobaczmy na przykładzie, jak to wyliczenie będzie wyglądało.

Przykład 3

Pani Michalina, która opłaca podatek dochodowy według skali podatkowej, w okresie styczeń – wrzesień 2022 r. osiągnęła następujące przychody i koszty, składki na ubezpieczenia społeczne zostały zaksięgowane w kosztach podatkowych:

• przychody 250.000 zł,
• koszty 100.000 zł,
• zaliczki na podatek dochodowy należne za miesiące od stycznia do sierpnia 2022 r. wyniosły 16.000 zł.

Dochód do opodatkowania na koniec miesiąca września wyniesie:
250.000 zł – 100.000 zł = 150.000 zł

Widzimy już, że pani Michalina weszła w drugi próg podatkowy i wyliczenie należnej zaliczki od początku roku będzie wyglądało następująco:

• 120.000 zł x 12% = 14.400 zł – 3.600 zł (kwota wolna od podatku) = 10.800 zł,
• 150.000 zł – 120.000 zł = 30.000 zł x 32% = 9.600 zł,
• 20.400 zł (10.800 zł + 9.600 zł) – łączna zaliczka na podatek dochodowy na koniec września 2022 r.,
• 4.400 zł (20.400 zł – 16.000 zł) – należna zaliczka za miesiąc wrzesień 2022 r.

Wspólne rozliczenie małżonków a drugi próg podatkowy

Bardzo często przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą wybierają skalę podatkową z uwagi na to, że jest to jeden z warunków, który musi zostać spełniony, aby można było złożyć wspólne zeznanie roczne.

W bardzo wielu przypadkach może to być atrakcyjna opcja, szczególnie gdy:

• jeden z małżonków pozostaje bez zatrudnienia,
• dochody jednego z małżonków są stosunkowo niskie.

Przykład 4

Pan Michał i pani Ola są małżeństwem od 5 lat, pan Michał prowadzi działalność gospodarczą, a pani Ola wychowuje dzieci i nie pracuje. Jeżeli za 2022 rok w działalności gospodarczej zostanie osiągnięty dochód w wysokości 200.000 zł, to należny podatek w zeznaniu za 2022 rok wyniesie:

• 200.000 zł : 2 = 100.000 zł – podstawa do naliczenia podatku,
• 100.000 zł x 12% = 12.000 zł x 2 = 24.000 zł – należny podatek,

Każdemu z małżonków przysługuje kwota wolna od podatku, która za 2022 rok wynosi 3.600 zł a więc należny podatek można pomniejszyć o 2 kwoty wolne od podatku:

• 24.000 zł – 7.200 zł (3.600 zł x 2) = 16.800 zł,
• 16.800 zł – należny podatek do zapłaty ze wspólnego zeznania rocznego.

Zobaczmy, jaki podatek zapłaciłby pan Michał, gdyby nie rozliczył się wspólnie z żoną:

• 120.000 zł x 12% = 14.400 zł – 3.600 zł (kwota wolna od podatku) = 10.800 zł,
• 200.000 zł – 120.000 zł = 80.000 zł x 32% = 25.600 zł,
• 36.400 zł (10.800 zł + 25.600 zł) – łączny podatek do zapłaty, gdyby pan Michał rozliczał się indywidualnie.

W tym konkretnym przypadku, w którym jeden z małżonków nie osiąga żadnych dochodów widać, jaka będzie różnica w wysokości podatku należnego w rozliczeniu rocznym. Dla porównania zobaczmy jeszcze, ile wyniósłby podatek należny przedsiębiorcy, który wybrał opodatkowanie na podatku liniowym:

• na potrzeby wyliczenia założono, że przedsiębiorca zapłacił składkę na ubezpieczenie zdrowotne, która od kwoty dochodu 200.000 zł wyniosła 9.800 zł (200.000 zł x 4,9%), ma możliwość odjęcia od dochodu całej kwoty 8.700 zł, nowe założenia od 1 lipca 2022 r.,
• 191.300 zł – podstawa opodatkowania (200.000 zł – 8.700 zł),
• 191.300 zł x 19 % = 36.347 zł

Przy dochodach rocznych 200.000 zł przy rozliczeniu indywidualnym wybierając podatek liniowy zapłacimy 53 zł podatku mniej, ale biorąc pod uwagę rozliczenie małżeńskie różnica wyniesie 19.547 zł (36.347 zł – 16.800 zł), o tyle więcej zapłacimy podatku dochodowego.

Kiedy można złożyć wniosek o ograniczenie poboru zaliczek do urzędu skarbowego?

Jeżeli przedsiębiorca oceni, że płacone przez niego zaliczki w prowadzonej działalności gospodarczej są niewspółmiernie wysokie w stosunku do podatku należnego od dochodu na dany rok podatkowy, to może wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy. Oczywiście w składanym wniosku przedsiębiorca musi w sposób wyczerpujący uzasadnić swoje stanowisko w sprawie. W tym przypadku mówi się także o uznaniowości wydawanej decyzji, a więc urząd może ale nie ma obowiązku wydania decyzji, w której pozwoli przedsiębiorcy na ograniczenie wpłacanych zaliczek w trakcie roku podatkowego. Taki wniosek można złożyć kiedy przykładowo planujemy w prowadzonej działalności poważne zakupy środków trwałych, które wpłyną na kwotę dochodu w rozliczeniu rocznym. Może to być również przykład związany ze wspólnym rozliczeniem rocznym małżonków, kiedy to po zakończonym roku podatkowym w zeznaniu rocznym wystąpi nadpłata podatku. Jednak rodzi się pytanie, czy warto składać taki wniosek? Można odpowiedzieć na nie przewrotnie i tak, i nie. Tak naprawdę trudno przewidzieć, z jakim podejściem organu podatkowego się spotkamy. Praktyka pokazuje jednak, że wnioski o ograniczenie poboru zaliczek są załatwiane całkiem sprawnie, pomimo że czas ustawowy na załatwienie sprawy wynosi 1 miesiąc, w sprawach szczególnie skomplikowanych 2 miesiące. Jeśli dodatkowo zeznanie za poprzedni rok podatkowy będzie potwierdzało, że jeden z małżonków osiągał duże dochody a drugi małe lub w ogóle nie miał dochodów, to będzie argument przemawiający za wydaniem decyzji pozytywnej. Trzeba jednak zwrócić uwagę na termin złożenia takiego wniosku, powinno to nastąpić nie wcześniej niż w miesiącu, w którym dojdzie do przekroczenia pierwszego progu podatkowego.

Podsumowanie

Jeżeli przedsiębiorca wybrał opodatkowanie według skali podatkowej, to bardzo często musi się liczyć z koniecznością zapłaty podatku 32% od nadwyżki ponad 120.000 zł. Po zmianach wprowadzonych przez Polski Ład kwota wolna od podatku 30.000 zł może być odliczana bez względu na wysokość osiągniętych dochodów. Przy tej formie opodatkowania można ograniczyć wysokość podatku do zapłaty, o ile możemy rozliczyć się wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Dzięki temu podatek będzie obliczany od sumy dochodów podzielonych przez dwa i skorzystamy z dwóch kwot wolnych od podatku. Oczywiście opłacalność takiego rozwiązania będzie w każdym przypadku miała inny wymiar finansowy. Kwestia składania wniosku o ograniczenie poboru zaliczek w trakcie roku z tego powodu pozostaje otwarta i każdy musi sam sobie odpowiedzieć na pytanie czy warto, na co zwrócono uwagę w publikacji.