Konsekwencje świadczenia usług doradztwa a podatek VAT

Przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej rejestrując firmę w CEIDG muszą podać między innymi kod PKD prowadzonej działalności gospodarczej. Ma to często swoje dalsze konsekwencje na gruncie rozliczeń podatkowych. W dzisiejszej publikacji zajmiemy się tematem konsekwencji świadczenia usług doradztwa na gruncie rozliczania podatku VAT.

Usługi doradztwa – jak należy je rozumieć?

W przepisach podatkowych nie zostały zdefiniowane usługi doradcze, chociaż ustawodawca odnosi się do nich w konstruowanych przepisach. Usługi doradcze mogą być wykonywane w różnych dziedzinach, może to być m.in. doradztwo:

• podatkowe,
• prawne,
• informatyczne,
• finansowe,
• biznesowe,
• zarządcze,
• zawodowe,
• gospodarcze.

W zależności od rodzaju świadczonej usługi doradztwa ich charakter będzie się nieco różnił, jednak uniwersalne będzie chyba określenie, które opisujemy poniżej.

Kody PKWiU i PKD dla usług doradztwa

Kluczowe dla naszych rozważań będzie ustalenie, jak na kwalifikowanie usług doradztwa mogą i wpływają kody PKD i PKWiU. W pierwszej kolejności odniesiemy się do Rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług. W jednej ze zmian do tego Rozporządzenia wymienione zostały wraz z kodami PKWiU usługi doradcze, które mają charakter usług niematerialnych, mieści się tutaj doradztwo prawne, podatkowe i związane z zarządzaniem. Poniżej zaprezentujemy, o jakich kodach PKWiU jest mowa w Rozporządzeniu, co potraktujemy, jako punkt wyjścia do naszych dzisiejszych rozważań.

Zarówno do kodów PKD jak i PKWiU obowiązują szczegółowe opisy, które nie zostały zamieszczone w opisie. Wszystkie kody PKD i PKWiU można znaleźć na stronie Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Należy pamiętać, że do każdego kodu PKD można przyporządkować kod PKWiU i często do jednego kodu PKD może być przyporządkowanych kilka kodów PKWiU, co najlepiej widać na powyższym zestawieniu. W przypadku wątpliwości z prawidłowym przyporządkowaniem kodów PKD do PKWiU można wystąpić z wnioskiem do GUS o wydanie interpretacji w tym zakresie.

Założenie działalności gospodarczej – czy kod PKD decyduje o obowiązku rejestracji do VAT?

Osoby, które rejestrują działalność gospodarczą często stoją przed trudnym wyborem, muszą zdecydować czy rejestrować się do podatku VAT czy też nie. Wielu spośród nich nie chce od razu zostać czynnym podatnikiem VAT ze wszystkimi tego konsekwencjami. Warto pamiętać, że informacja zgłoszenia w CEIDG automatycznie jest przekazywana do urzędu skarbowego, który widzi z jakim kodem PKD została założona działalność gospodarcza. Jeśli kod PKD będzie wskazywał, że przedsiębiorca powinien dokonać rejestracji do VAT, bo przykładowo w opisie znajdą się usługi doradztwa, to ze swojej strony podejmie stosowne kroki, najczęściej jest to wezwanie do wyjaśnień. Jednak nie oznacza to, że w każdym przypadku przedsiębiorca postąpił w sposób nieprawidłowy. Na tym etapie urząd chce ustalić, czy opis kodu PKD jest w 100% zgodny z wykonywanymi czynnościami. Jeśli przedsiębiorca posiada w opisie kodu informację, że świadczy usługi doradztwa, ale w praktyce ich nie wykonuje, to najczęściej nie ma powodów do obaw, wystarczy złożyć stosowne wyjaśnienie na piśmie i temat uważa się za zamknięty. Dopiero gdy na późniejszym etapie prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorca zacznie świadczyć usługi doradztwa, to wówczas musi pamiętać, żeby stosownie wcześniej dokonać rejestracji do VAT.

Konsekwencje świadczenia usług doradztwa a podatek VAT

Przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej lub tacy, którzy chcą zmienić jej profil bardzo często stoją przed pytaniem, czy przypadkiem taka zmiana nie będzie miała wpływu na ich rozliczenia podatkowe, a w szczególności chodzi o podatek VAT. Ustawa o podatku VAT została tak skonstruowana, że nie każdy przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego do limitu sprzedaży w wysokości 200.000 zł. W przepisach zostało enumerytawnie wymienione kto i kiedy nie skorzysta z tego zwolnienia.

Co ta informacja oznacza dla przedsiębiorców? Otóż jeśli na etapie rejestracji działalności gospodarczej lub późniejszej zmianie kodów PKD w opisie pojawia się określenie “doradztwo” ta informacja powinna być zweryfikowana na gruncie podatku VAT, czy przedsiębiorca nie ma obowiązku rejestracji do podatku VAT. Jak się okazuje w praktyce wielu takich przedsiębiorców nie będzie musiało dokonywać zgłoszenia do VAT, pomimo świadczenia usług z opisem doradztwo, zobaczmy gdzie tkwi “haczyk”.

Usługi doradcze a VAT

W rozważaniach na ten temat podkreśla się, że sam opis kodu PKD bardzo często nie odzwierciedla faktycznego zakresu wykonywanych czynności w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Opisy do kodów PKD są przestarzałe, ale jak na razie nie ma mowy o tym, żeby miały być zmieniane. Przedsiębiorcy mają dość często dylematy z prawidłowym przypisaniem profilu prowadzonej działalności gospodarczej do kodu PKD, a jak się okazuje może to być kluczowe do ustalenia czy dana usługa musi być w VAT czy też nie. Nie byłoby to takie oczywiste, gdyby nie było stosunkowo bogatej linii interpretacyjnej w tym temacie, gdzie organy podatkowe najczęściej zajmują przychylne przedsiębiorcom stanowisko, poniżej prezentujemy niektóre z nich.

Usługi doradztwa a VAT – interpretacje podatkowe

W jednej z niedawno wydanej interpretacji podatkowej z dnia 18.08.2023 r. nr 0111-KDIB3-1.4012.467.2023.3.ICZ przedsiębiorca zadał pytanie odnośnie prawa do zwolnienia podmiotowego w VAT. W jednym z kodów PKD 71.12. Z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej znalazła się informacja o działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne. Firma uzasadniła, iż pomimo to w praktyce nie wykonuje żadnych usług doradczych, tym samym stoi na stanowisku, że może korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT (art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT). Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) przyznał rację przedsiębiorcy. W uzasadnieniu napisał m.in., że skoro firma nie wykonuje usług w zakresie doradztwa, to może korzystać ze zwolnienia w VAT do kwoty 200.000 zł obrotu. Takie samo rozstrzygnięcie zapadło w innej interpretacji nr 0113-KDIPT1-1.4012.57.2022.2.WL z dnia 24.03.2022 r. W tym przypadku działalność przedsiębiorcy polega na opracowaniu projektów architektoniczno-budowlanych typowych i indywidualnych, według wymagań danego inwestora. Przy świadczeniu tych usług nie ma mowy o żadnym doradztwie, które pojawia się w opisie kodu PKD 71.11.Z i 71.12.Z. W jeszcze innej interpretacji nr 0114-KDIP1-3.4012.164.2022.2.LK z dnia 02.06.2022 r. przedsiębiorca sporządza wnioski o dofinansowanie z krajowych i zagranicznych środków, a jego działalność mieści się w kodzie PKD 70.22.Z – „Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania”. Z uwagi na brak definicji ustawowej “doradztwa” kluczowy w ocenie wydaje się charakter wykonywanych czynności. W tym konkretnych przypadku brak jest przesłanek do uznania, że przedsiębiorca świadczy usługi doradztwa.

Usługi konsultingowe a usługi doradcze

Na tle omawianej tematyki można jeszcze pochylić się nad tematem świadczenia usług konsultingowych. Jak można przeczytać na Wikipedii “konsulting” jest to dziedzina zarządzania zajmująca się szeroko pojętym doradzaniem podmiotom gospodarczym, najczęściej dużym organizacjom. Idąc tym tropem można by było pokusić się o stwierdzenie, że konsultacja to to samo co doradztwo, jednak wydaje się, że jest daleko idąca nadinterpretacja. Konsultacja kojarzy się nam najczęściej z poradą, podpowiedzią, wskazówką, wsparciem przy rozwiązaniu problemu. Doradztwo natomiast jest już pewnego rodzaju formą, która nakreśla kierunek działania, sposób postępowania w celu rozwiązania problemu. Trudno tak naprawdę doprecyzować jak powinny być definiowane usługi konsultingowe czy doradcze. Brak ustawowych definicji nie ułatwia tego zadania. Wydaje się jednak, że w potocznym odczuciu określenia “usługi konsultingowe” i “usługi doradcze” pojmowane są jako synonimy i często używa się ich zamiennie. Na szczęście w przepisach podatkowych nie pojawia się określenie “usługi konsultingowe” a to prowadzi do wniosku, że przy rozważaniach w kontekście opodatkowania w VAT należałoby jednak pozostać przy nazewnictwie “doradztwo”, które przewija się w przepisach i interpretacjach podatkowych.

Podsumowanie

Rozstrzyganie obowiązku rejestracji do podatku VAT z uwagi na świadczenie usług doradztwa przewija się od wielu lat. W dzisiejszej publikacji zastanawialiśmy się, czy sam opis w kodzie PKD wymusza na przedsiębiorcy podjęcie pewnych działań na gruncie podatkowym. Konkretnie chodzi o obowiązek rejestracji do podatku VAT i tego dalsze konsekwencje na gruncie ustawy o VAT. Mowa jest o szeroko rozumianym “doradztwie”, które nie zostało zdefiniowane w przepisach podatkowych, ale bardzo często się przez nie przewija. Wielu przedsiębiorców, co zostało poparte interpretacjami podatkowymi, nie zgadza się, żeby sam opis kodu PKD był decydujący o obowiązkach podatkowych z tym związanych. Decydujący powinien być zakres wykonywanych czynności przy świadczeniu usługi. Opisy do kodów PKD nie są doskonałe, a do tego widoczny jest na nich upływ czasu, który dość często nie przystaje do bieżących realiów gospodarczych. Dla wielu firm obowiązkowy VAT może znacznie obniżyć rentowność prowadzenia działalności gospodarczej, a wręcz stanowić dla nich być albo nie być. Dlatego tak często przedsiębiorcy, którzy znaleźli się w takich okolicznościach występują z zapytaniami do organów podatkowych, które potwierdzają prawidłowość tego typu postępowania. Pamiętajmy, że są to rozstrzygnięcia w indywidualnych sprawach, więc nie można mieć 100% pewności, że w innym stanie faktycznym organ podatkowy zajmie takie samo stanowisko.