Małgorzata Jagusiak 
Ustawa o podatku VAT zawiera szereg wyjątków od ogólnej zasady opodatkowania. Wiele przepisów, które znajdują się w polskiej ustawie wynika z obowiązku implementacji przepisów unijnych do przepisów krajowych. Oznacza to, że takie same zasady obowiązują na terenie całej Unii Europejskiej. Jedną z nich jest opodatkowanie usług budowlanych związanych z nieruchomościami. W tym miejscu powstaje pytanie, czy taka sama zasada obowiązuje usługi niezwiązane z nieruchomościami? Dlatego też w dzisiejszej publikacji zajmiemy się opodatkowaniem usług budowlanych, ale niezwiązanych z nieruchomością, które są wykonywane przez polską firmę na terenie Niemiec.
Usługi związane i niezwiązane z nieruchomościami
Tak naprawdę opracowanie katalogu usług związanych i niezwiązanych z nieruchomościami jest niemożliwe. Nikt też nie pokusił się o jego sporządzenie. Jedyną wskazówką będzie dla nas Rozporządzenie wykonawcze Rady UE ustanawiające środki wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie podatku VAT. W tym akcie prawa znajdziemy przykładowy katalog usług związanych i niezwiązanych z nieruchomością.
Opracowanie planów budynku lub jego części przeznaczonych na określoną działkę
|
Świadczenie usług nadzoru budowlanego lub ochrony na miejscu
|
Badanie i ocena ryzyka dla nieruchomości i jej stanu
|
Wynajem lub wydzierżawienie nieruchomości, z wyjątkiem usług reklamowych, łącznie z przechowywaniem towarów w wyznaczonej do tego określonej części nieruchomości przeznaczonej do wyłącznego użytku przez usługobiorcę
|
Utrzymanie, remont i naprawę budynku lub jego części, łącznie z takimi pracami jak sprzątanie, układanie płytek, tapetowanie i układanie parkietu
|
Instalację lub montaż maszyn lub sprzętu, które po zainstalowaniu lub zamontowaniu są uznane za nieruchomość
|
Pośrednictwo w sprzedaży, dzierżawie lub wynajmie nieruchomości
|
Usługi prawne związane z przeniesieniem tytułu do nieruchomości, ustanowieniem lub przeniesieniem określonych udziałów w nieruchomościach lub praw rzeczowych dotyczących nieruchomości takie jak: czynności notarialne lub sporządzanie umów kupna lub sprzedaży nieruchomości, nawet jeżeli transakcja, w wyniku której dochodzi do zmiany stanu prawnego nieruchomości, nie została przeprowadzona
|
W tym samym rozporządzeniu wymienione kategorie usług niezwiązanych z nieruchomością, które wymieniamy poniżej.
Opracowanie planów budynku lub jego części, jeżeli nie są one przeznaczone na określoną działkę
|
Przechowywanie towarów na terenie nieruchomości, jeżeli żadna część nieruchomości nie jest przeznaczona do wyłącznego użytku przez usługobiorcę
|
Świadczenie usług reklamowych, nawet jeżeli wiąże się to z wykorzystaniem nieruchomości
|
Pośrednictwo w świadczeniu usług zakwaterowania hotelowego lub sektorach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, jeżeli pośrednik działa w imieniu i na rzecz osoby trzeciej
|
Udostępnianie miejsca na stoisko podczas targów lub wystaw, łącznie z innymi powiązanymi usługami umożliwiającymi wystawcy przedstawienie towarów, takimi jak: projekt stoiska, transport i przechowywanie towarów, udostępnianie maszyn, okablowanie, ubezpieczenie i reklama
|
Instalacja lub montaż maszyn lub sprzętu, utrzymanie i naprawa oraz kontrola maszyn lub sprzętu, jak również nadzór nad maszynami lub sprzętem, które nie są lub nie stają się częścią nieruchomości
|
Usługi prawne powiązane z umowami, inne niż wymienione w usługach związanych z nieruchomością, jeżeli takie usługi nie dotyczą przeniesienia tytułu do nieruchomości
|
Opodatkowanie usług niezwiązanych z nieruchomością wykonywanych na terenie Niemiec przez polską firmę
Opodatkowanie usług w podatku VAT jest skomplikowane, ustawodawca wprowadził szereg wyjątków, których znajomość jest niezbędna, zarówno, gdy świadczymy usługi, ale również wtedy gdy je nabywamy. Zobaczmy więc na przykładach, jak powinno wyglądać opodatkowanie usług budowlanych niezwiązanych z nieruchomością wykonywanych na terenie Niemiec przez polska firmę.
Przykład 1
Firma A z Polski dokonała naprawy sprzętu budowlanego na terenie Niemiec, który nie jest częścią nieruchomości. Usługa została wykonana dla firmy B z siedzibą w Niemczech. W takim przypadku taka usługa będzie stanowiła import usług a to oznacza, że miejscem świadczenia usługi jest miejsce, w którym przedsiębiorca będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Przedsiębiorca A wystawi fakturę VAT z adnotacją “odwrotne obciążenie”, przedsiębiorca B z Niemiec opodatkuje i rozliczy usługę w niemickiej deklaracji VAT.
Przykład 2
Firma X wykonała na rzecz firmy Y plany budynków, które nie są powiązane z żadną działką, wiadoma jest tylko informacja, że powstaną one na terytorium Niemiec. Obydwie firmy są zarejestrowanymi czynnymi podatnikami VAT w Polsce. W takim przypadku taka usługa będzie opodatkowana w VAT na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania usługi, częściowego wykonania usługi lub z chwilą zapłaty jeśli nastąpi wcześniej. Taka usługa będzie opodatkowana w VAT na terenie Polski.
Przykład 3
Firma C przeprowadziła kampanię reklamową dla świadczonych usług budowlanych przez firmę D, kampania odbyła się na terenie Niemiec. Usługa została przeprowadzona na zlecenie firmy D z siedzibą w Polsce. Usługi reklamowe są opodatkowane w VAT na zasadach ogólnych a więc będą opodatkowane z chwilą wykonania usługi lub otrzymania zapłaty. W tym przypadku usługa jest opodatkowana na terenie Polski.
Przykład 4
Firma A zleciła firmie B przygotowanie opinii prawnej na temat rękojmi w zakresie wykonywanych usług budowlanych na terenie Niemiec, obydwie firmy mają siedzibę działalności gospodarczej na terenie Polski. Również w tym przypadku usługa będzie opodatkowana w VAT na zasadach ogólnych w Polsce.
Podsumowanie
W przypadku świadczenia usług budowlanych na nieruchomości, jeśli działania firmy wykraczają poza Polskę, przedsiębiorca powinien mieć świadomość, że obowiązują w tym zakresie przepisy szczególne w ustawie o VAT. Jeżeli będą to usługi związane z nieruchomością, to miejscem ich opodatkowania będzie miejsce położenia nieruchomości. A to oznacza, że jeśli są świadczone w innym kraju niż Polska, to powinny być tam opodatkowane. Przy czym należy podkreślić, że niektóre usługi budowlane nie są związane z konkretną nieruchomością. Przykładowy katalog takich usług został wymieniony w Rozporządzeniu Rady UE, nie jest to oczywiście katalog zamknięty. Usługi budowlane niezwiązane z nieruchomością będą opodatkowane w VAT na zasadach ogólnych, o ile nie występują jakieś wyjątki ustawowe. Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia przy świadczeniu usług budowlanych kluczowy wydaje się podział na usługi związane z nieruchomością i usługi niezwiązane z nieruchomością a to nie zawsze będzie łatwym zadaniem. Świadczenie i opodatkowanie usług budowlanych niesie ze sobą sporo różnego rodzaju wątpliwości. Zapisy w ustawie o VAT czy Rozporządzeniu UE nie wyczerpują tematu, można powiedzieć, że jedynie sygnalizują na co zwrócić uwagę. Przedsiębiorca, który świadczy usługi poza Polską, jeśli ma wątpliwości co do zasad opodatkowania w VAT powinien wystąpić z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej.
Adrianna Glapiak
Marta Matylda Kania
