Podmioty powiązane – obowiązek wykazywania w nowym JPK

Podmioty powiązane zostały zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powiązania mogą występować zarówno pomiędzy podmiotami krajowymi jak i podmiotami krajowymi i zagranicznymi. Najczęściej występujące powiązaniami dotyczą kapitału bądź osób. Przepisy podatkowe znacząco zmieniły się z początkiem 2019 roku odnośnie definiowania podmiotów powiązanych. W artykule spróbujemy odnieść się do zmian w podatku PIT i zwrócić uwagę na prawidłowe oznaczenia transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi w nowym JPK_VAT.

Podmioty powiązane w ustawie o podatku dochodowym

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych definiuje podmioty powiązane w art. 23m. Przez podmioty powiązane należy rozumieć:

1. Podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot, lub
2. Podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
   1. ten sam inny podmiot lub
   2. małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot, lub
3. Spółkę niemającą osobowości prawnej i jej wspólników, lub
4. Podatnika i jego zagraniczny zakład.

Przez wywieranie znaczącego wpływu należy rozumieć:

1. Posiadanie bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 25%:
   1. udziałów w kapitale lub
   2. praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
   3. udziałów lub praw do udziału w zyskach lub majątku lub ich ekspektatywy, w tym jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych, lub
2. Faktyczną zdolność osoby fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, lub
3. Pozostawanie w związku małżeńskim albo występowanie pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia.

Przykłady podmiotów powiązanych

Analizy istnienia powiązań pomiędzy podmiotami gospodarczymi można dokonywać przez pryzmat relacji:

• kapitałowych,
• osobowych,
• rodzinnych.

Przykład 1
Spółka cywilna osób fizycznych X posiada udziały w spółce z o.o. Y w wysokości 30%. Na gruncie ustawy o PIT będą to podmioty powiązane. Jest to przykład powiązania kapitałowego.

Przykład 2
Spółka X posiada 30% udziałów w spółce Y i 26% udziałów w spółce Z. Pomimo, że spółka Y i Z nie są ze sobą powiązane w sposób bezpośredni to z punktu widzenia podatkowego będą uważane za podmioty powiązane w sposób pośredni.

Przykład 3
Pan Jan Kowalski posiada 27% udziału w majątku firmy Pana Adama Nowaka. Tym samym w świetle przepisów te 2 podmioty należy uznać za powiązane.

Przykład 4
Pani Ania i Pan Jan są w związku małżeńskim. Każde z nich prowadzi działalność gospodarczą i dokonują pomiędzy sobą transakcji gospodarczych. Jest to przykład powiązań rodzinnych.

Przykład 5
Pani Magda przeprowadza transakcje handlowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej z Panią Kasią. Pani Kasia jest siostrą męża Pani Magdy. W tym przypadku mamy również do czynienia z powiązaniami rodzinnymi.

Przykład 6
Pan Stefan prowadzi firmę usługową i wykonuje zlecenia na rzecz swojego syna, który prowadzi działalność gospodarczą. Kolejny przykład powiązań rodzinnych.

Podmioty powiązane w nowym pliku JPK_VAT

Od 1 października zaczną obowiązywać nowe struktury JPK_VAT a w ślad za tym przedsiębiorcy w części ewidencyjnej będą zobowiązani do stosowania dodatkowych oznaczeń. Są to między innymi oznaczenia towarowo-usługowe GTU jak również pozostałe oznaczenia wśród, których znajduje się symbol TP. Będzie on stosowany w odniesieniu do podmiotów gospodarczych, które są ze sobą powiązane na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym.

Ustalanie powiązań pomiędzy podmiotami może być bardzo problematyczne, szczególnie przy powiązaniach rodzinnych i osobowych, ale trzeba pamiętać, że jest to obowiązek a błędy w JPK będą obłożone karami finansowymi.