Wycofanie z działalności i późniejsza sprzedaż środka trwałego, który był otrzymany w darowiźnie – konsekwencje dla PIT i VAT

Darowizny dokonywane w kręgu najbliższej rodziny są na porządku dziennym. Najczęściej darowizna jest dokonywana przez rodziców lub dziadków na rzecz dzieci i wnuków, ale nie jest to regułą. O ile darowizna dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej nie będzie zbyt problematyczna w rozliczeniu podatkowym, to już otrzymanie środka trwałego przez przedsiębiorcę rodzi uzasadnione obawy, co do rozliczenia na gruncie przepisów podatkowych. W dzisiejszej publikacji zajmiemy się rozliczeniem w podatku PIT i VAT środka trwałego otrzymanego w darowiźnie, który następnie został wycofany z działalności i sprzedany.

Otrzymanie w darowiźnie środka trwałego w prowadzonej działalności gospodarczej

Szczególnie na początku prowadzenia działalności gospodarczej każde wsparcie jest mile widziane. Nie wszystkich stać od razu na zakup samochodu czy komputera do firmy. Potrzeb jest wiele, a możliwości często są niewystarczające. W takich sytuacjach często można liczyć na wsparcie najbliższej rodziny. Jeżeli przedsiębiorca otrzyma środek trwały na drodze darowizny, to musi dopełnić kilku formalności.

Jeżeli chodzi o ujmowanie odpisów amortyzacyjnych do kosztów prowadzonej działalności gospodarczej wypowiedział się m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji nr 0114-KDIP2-1.4011.460.2022.1.MW z dnia 17.08.2022 r. Potwierdza on, że jest możliwa kontynuacja amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych otrzymanych w drodze darowizny.

Przykład 1

Pan Roman otrzymał w 2023 roku od swojego ojca samochód ciężarowy, który wcześniej był wykorzystywany w działalności gospodarczej ojca i były od niego dokonywane odpisy amortyzacyjne. Samochód nie został jednak w pełni zamortyzowany. Oznacza to, że pan Roman będzie mógł kontynuować amortyzację ujmując w PKPiR odpisy amortyzacyjne, które zaksięguje jako koszt podatkowy.

Przykład 2

Pani Joanna otrzymała od swojej mamy samochód osobowy w drodze darowizny, który chce wprowadzić do ewidencji środków trwałych i wykorzystywać go w prowadzonej działalności gospodarczej. Samochód wcześniej był użytkowany tylko prywatnie, a więc nie były od niego dokonywane odpisy amortyzacyjne. Dlatego też pani Joanna nie będzie mogła amortyzować samochodu w działalności.

Kiedy jeszcze odpis amortyzacyjny od środków trwałych otrzymanych w darowiźnie może być kosztem?

Począwszy od 19.07.2018 roku po zmianie przepisów ustawy o podatku dochodowym, wprowadzony został jeszcze jeden przepis, który pozwala na zaliczenie do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych (ŚT) otrzymanych w darowiźnie po spełnieniu pewnych warunków.

Przykład 3

Pani Ilona otrzymała w darowiźnie od swoich rodziców samochód, którego wartość wynosi 20.000 zł. Kwota otrzymanej darowizny mieści się w limitach zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, dlatego pani Ilona będzie mogła wprowadzić samochód do ewidencji ŚT i dokonywać od niego odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych. Takie odpisy znajdą się w kosztach uzyskania przychodów.

Wycofanie środka trwałego z działalności otrzymanego w darowiźnie

Zawsze może się tak zdarzyć, że zdecydujemy się na wycofanie z prowadzonej działalności gospodarczej środka trwałego, który wcześniej otrzymaliśmy na drodze darowizny. Zasada rozliczania na gruncie przepisów podatkowych będzie taka sama, jak w przypadku środków trwałych nabytych za wynagrodzeniem. W takim przypadku na gruncie rozliczeń podatkowych należy spojrzeć na to zagadnienie z dwóch perspektyw, podatku dochodowego i podatku VAT.

Sprzedaż środka trwałego otrzymanego w darowiźnie

Ustaliliśmy już, że wycofanie środka trwałego z działalności gospodarczej, otrzymanego w darowiźnie, w momencie wycofania nie rodzi skutków na gruncie ustawy o podatku VAT i podatku PIT. Dopiero w momencie sprzedaży należy ustalić pewne fakty, żeby sprawdzić czy nie będzie potrzeby opodatkowania.

Przykład 4

Pani Beata otrzymała od rodziców maszynę, którą wykorzystuje w działalności gospodarczej o wartości początkowej 50.000 zł. Odpisy amortyzacyjne naliczane od tej maszyny nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Maszyna została sprzedana w 2023 roku, do tego czasu suma odpisów amortyzacyjnych wyniosła 30.000 zł. Pomimo tego, że te odpisy nie stanowiły kosztów uzyskania przychodów, to będą uwzględniane przy obliczeniu kosztu sprzedaży. Zgodnie z tym co napisaliśmy wcześniej jest to wartość początkowa pomniejszona o odpisy amortyzacyjne, co w naszym przypadku daje kwotę 20.000 zł (50.000 zł – 30.000 zł). Jest to niezamortyzowana wartość środka trwałego. Maszyna została sprzedana za 25.000 zł co w tym przypadku da dochód do opodatkowania 5.000 zł (25.000 zł – 20.000 zł).

Podsumowanie

Otrzymanie środka trwałego w darowiźnie wymaga wprowadzenia do ewidencji środków trwałych w firmie. Jak się okazuje nie zawsze będzie możliwe naliczanie odpisów amortyzacyjnych i księgowanie ich do kosztów uzyskania przychodów w PKPiR. Ta opcja jest dostępna tylko w takich przypadkach, że przed darowizną środek trwały był także amortyzowany. Najczęściej będą to więc sytuacje, kiedy to środek trwały jest przekazywany z jednej firmy do drugiej. Otrzymanie środka trwałego nie pozwala na odliczenie od niego podatku VAT, co ma także swoje późniejsze konsekwencje przy wycofaniu i sprzedaży majątku firmy, ta czynność też nie będzie musiała być opodatkowana. Na gruncie podatku dochodowego istotne będzie w jakim okresie dojdzie do sprzedaży środka trwałego, mowa jest o okresie 6 lat od wycofania. Jeśli przedsiębiorca pospieszy się ze sprzedażą i nastąpi to przed upływem 6 lat będzie musiał zapłacić podatek dochodowy. Jeśli sprzedaż majątku nastąpi po likwidacji działalności gospodarczej, to w dalszym ciągu przedsiębiorca musi taką sprzedaż opodatkować na takich samych zasadach, powstały przychód jest kwalifikowany do źródła przychodów z działalności gospodarczej.