ZUS

Czyli Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nie będę omawiać przydatności tej instytucji oraz sposobu jej działania, bo to temat na wiele emocjonujących dyskusji. Wyjaśnię, jaka jest jej ogólna koncepcja i jakie obowiązki wobec ZUS ma właściciel firmy.

O „umowie społecznej” chyba słyszeli wszyscy. Jeśli nie, to skrótowo: pracownik, z racji zaawansowanego wieku, przestaje być zdolny do świadczenia pracy i otrzymywania za nią wynagrodzenia. W czasach zamierzchłych, każdy musiał sam zaoszczędzić i zgromadzić środki na godną starość. Jeśli tego nie uczynił, był skazany na łaskę rodziny, co nie zawsze kończyło się dobrze.

Wraz z rozwojem medycyny i wydłużeniem życia, problem ludzi starych, chorych i niezdolnych do pracy stał się znaczącym problemem społecznym. Wprowadzono wtedy zasadę, że pracownicy odkładają część swojego wynagrodzenia do wspólnego funduszu, który wypłaci im emeryturę za lat ileś tam. Fundusz zaczął zjadać własny ogon, skutkiem czego nasze składki idą na wypłatę emerytur naszych dziadków, a nasze wnuki będą „fundować” emeryturę nam.

System jest niewydajny (nie tylko w warunkach polskich, Europa i USA też borykają się z tym problemem), dlatego postanowiono go zreformować. Reforma wyszła kiepsko. Zasada miała być taka, że pieniądze „idą” za konkretną osobą (pracownikiem). Składka, która kiedyś szła do jednego worka i była dzielona „sprawiedliwie” (temat sprawiedliwego podziału sobie podarujemy) teraz została podzielona na określone fundusze. Wpłacana składka wg ścisłych podziałów procentowych jest dzielona na 3 podstawowe: społeczny, zdrowotny i Fundusz Pracy.

Fundusz społeczny – z tego funduszu wypłacane są emerytury, renty, zasiłki chorobowe i wypadkowe.

Fundusz zdrowotny – z tego funduszu pokrywane jest leczenie w państwowej służbie zdrowia, dystrybucją środków zajmuje się NFZ (nie klnij, książkę czytasz).

Fundusz pracy – z tych pieniędzy wypłacane są zasiłki bezrobotnym.

Osoby urodzone przed 1948 rokiem pozostają na „starych” zasadach. Urodzone między 1948-1968 miały prawo wyboru, na jakich zasadach będą im wypłacane świadczenia. Urodzeni po 1968 prawa wyboru nie mają. Dotychczas musieli wybrać prywatny fundusz emerytalny, ich składki na ubezpieczenia emerytalne były dzielone, część zostawała w ZUS, a część była przekazywana do wybranego przez nas funduszu. Od 01.04.2014 ubezpieczony może zdecydować, czy pozostaje w ZUS czy przenosi swoje składki do Otwartego Funduszu Emerytalnego.

Za osoby pozostające w stosunku pracy (czyli za pracowników) składki oblicza oraz potrąca z wynagrodzenia pracodawca. On też składa deklaracje. Osoba prowadząca DG robi to samodzielnie. Sama też ustala, od jakiej kwoty chce płacić. Nie może być ona jednak mniejsza niż minimalna podstawa wyznaczana przez ZUS. Rzadko kto płaci więcej.

Osoby zakładające działalność po raz pierwszy mogą skorzystać z preferencyjnych stawek, płacą ponad połowę mniej. Zwolnienie dotyczy 2 pierwszych lat działalności. Konsekwencje korzystania z nich są następujące: po zlikwidowaniu nie można otrzymać zasiłku dla bezrobotnych, obniżają przyszłą emeryturę.