Czym jest utrwalona praktyka interpretacyjna?

Jedną z nich jest powołanie się na tzw. utrwaloną praktykę interpretacyjną. Czym ona jest?

Utrwalona praktyka interpretacyjna to instytucja ochronna wprowadzona w 2017 roku przez ustawę Prawo przedsiębiorców. Jej celem jest ochrona podatnika w sporze z fiskusem co do właściwego stosowania przepisów podatkowych, czy z zakresu ZUS-u.

Czym jest utrwalona praktyka interpretacyjna?

Jak wskazuje art. 35 ustawy Prawo Przedsiębiorców, “przez utrwaloną praktykę interpretacyjną, należy rozumieć wyjaśnienia co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, dominujące w wydawanych w takich samych stanach faktycznych oraz takim samym stanie prawnym – w trakcie danego okresu rozliczeniowego oraz w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego – interpretacjach indywidualnych”.

Powyższe oznacza, że przedsiębiorca przed danym organem (np. urzędem skarbowym, ZUS) może powołać się na tzw. utrwaloną praktykę interpretacyjną, czyli dominujące stanowisko fiskusa, czy ZUS w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych dla innych osób, ale w tożsamych sprawach.

Przykład 1

Pani Joanna rozlicza PIT za 2022 rok. Nie wie, jak rozliczyć ulgę prorodzinną jako osoba po rozwodzie. Aby się uchronić przed ewentualnymi karami ze strony urzędu, pani Joanna może skorzystać z utrwalonej praktyki interpretacyjnej, czyli postąpić wg dominującego stanowiska skarbówki wyrażonego w interpretacjach indywidualnych z 2022 i 2021 roku (wydane interpretacje z danego okresu rozliczeniowego oraz 12 miesięcy go poprzedzających). Wskazane interpretacje muszą dotyczyć takiego samego stanu faktycznego, jaki występuje u p. Joanny.,/p>

Przykład 2.

Ministerstwo Finansów wydało objaśnienia podatkowe w 2021 roku w sprawie rozliczania ulgi prorodzinnej przez rozwodników. Rozliczając PIT za 2022 rok jako utrwaloną praktykę interpretacyjną należy już rozumieć te objaśnienia.

Ochrona wynikająca z zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej

• nie mogą na niego zostać nałożone dodatkowe kary w razie zmiany stanowiska fiskusa w późniejszych interpretacjach,
• nie może zostać przeciwko niemu wszczęte postępowanie karno-skarbowe ani nałożony obowiązek zapłaty podatku

Jednym zdaniem, zastosowanie się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej nie może zaszkodzić temu, kto się do niej zastosował (art. 14n ust. 4 Ordynacji Podatkowej).

Przy czym to na podatniku spoczywa obowiązek zebrania wydanych interpretacji, przeanalizowania ich i wykazania, że dane podejście organów jest w konkretnym okresie dominujące. Niestety nie zostało w ustawach zdefiniowane, kiedy można mówić, że dane stanowisko jest dominujące, czy np. wystarczy, że 51% interpretacji w ramach takiego samego zagadnienia, czy np. 75% musi się opowiadać za danym stanowiskiem.

Gdy urząd nie zgadza się z utrwaloną praktyką interpretacyjną

Może się zdarzyć, że dany organ, np. urząd skarbowy rozstrzygnie sprawę inaczej, pomimo że podatnik skorzystał z utrwalonej praktyki interpretacyjnej, czyli zastosował się do dominującego stanowiska skarbówki w wydawanych interpretacjach indywidualnych.

W powyższej sytuacji, na ratunek przychodzi art. 14 ustawy Prawo Przedsiębiorców, który mówi, że “Organ bez uzasadnionej przyczyny nie odstępuje od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym.”

Pomocny będzie także art. 121 Ordynacji Podatkowej, który w § 1 stanowi, że “postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych”. Zaś § 2 wskazuje, że “organy podatkowe w postępowaniu podatkowym obowiązane są udzielać niezbędnych informacji i wyjaśnień o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania”.

W praktyce powyższa oznacza, że organ skarbowy, który kwestionuje poprawność zastosowania się przedsiębiorcy (podatnika, ubezpieczonego) na podstawie utrwalonej praktyki interpretacyjnej powinien wskazać, że albo stany faktyczne takich interpretacji różnią się istotnie, albo wyjaśnić, dlaczego zmienia teraz to stanowisko pomimo tożsamości tychże stanów (zdarzeń). “Takie zachowanie organu powinno wynikać nie tylko z wykorzystania utrwalonej praktyki, ale również w związku z zasadą prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych” – przytaczając za wyrokiem WSA, sygn. akt I SA/Gl 1588/19).