W naszym prawie podatkowym dostępnych jest parę narzędzi, dzięki którym firma może uzyskać gwarancję, że właściwie stosuje przepisy, zyskać ochronę przed negacją ze strony fiskusa, lub uchronić się przed nałożeniem kary podatkowej. Zebraliśmy większość z nich, pokrótce je omawiając w poniższym zestawieniu. Natomiast szersze informacje na temat każdego z rozwiązań znajdziesz w osobno dedykowanym artykule, do którego wiedzie link odsyłający pod każdym zagadnieniem.
Objaśnienia podatkowe
Objaśnienia podatkowe są wydawane z urzędu, czyli z inicjatywy Ministerstwa Finansów. Wskazują one na praktycznych przykładach, jak w myśl przepisów należy postąpić w danej sytuacji podatkowej. Choć nie mają one mocy wiążącej, nie są źródłem prawa, to zachowanie się w sposób opisany w objaśnieniach chroni podatnika przed sporem z fiskusem, a zatem nie mogą zaszkodzić temu, kto się do nich zastosował.
Szersze informacje na temat objaśnień znajdziesz w artykule: Objaśnienia podatkowe wydawane przez Ministra Finansów.
Interpretacja indywidualna
Interpretacja indywidualna jest wydawana dla konkretnej osoby na jej wniosek. Przedstawia ona stanowisko Dyrektora KIS w odniesieniu do wskazanej we wniosku sytuacji podatkowej. Tutaj także, zastosowanie się do interpretacji spełnia funkcję ochronną, czyli nie może zaszkodzić temu kto się do niej zastosował.
Więcej informacji na temat interpretacji podatkowej znajdziesz w artykule: Konsekwencje (nie)zastosowania się do indywidualnej interpretacji podatkowej.
Planowany jest wzrost opłaty za wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Projekt zmian w ordynacji podatkowej 2024 zakłada, że opłata nie będzie mogła przekroczyć 100% minimalnego wynagrodzenia krajowego – jeśli chodzi o przedsiębiorców, a dla podmiotów indywidualnych (nieprowadzących działalności gospodarczej) – 1 % minimalnej pensji krajowej.
Wysokość opłaty ma być określona w Rozporządzeniu i ma być zróżnicowana w zależności od podmiotu występującego o interpretacje. I tak dla dużych firm proponuje się opłatę za wydanie interpretacji indywidualnej w kwocie 2800 zł, dla średnich – 1400 zł , dla małych – 400 zł, a dla osób prywatnych – 40 zł. Ponadto, interpretacja indywidualna oraz jej zmiana mają być ważne przez okres 5 lat od dnia ich wydania.
Nowe regulacje są na etapie prekonsultacji podatkowych więc ostateczny kształt jeszcze może się różnić się od założeń.
Interpretacja ogólna
Interpretacja ogólna, to wyjaśnienie podatkowe, którego celem jest rozwianie wątpliwości podatkowych, a także eliminacja rozbieżności w indywidualnych interpretacjach podatkowych wydanych na podstawie tych samych przepisów przez różne organy podatkowe.
Interpretacja ogólna może być wydana z inicjatywy Ministra Finansów lub na wniosek podatnika. W tym drugim przypadku, trzeba za nią zapłacić 40 zł. Ale jeśli Minister Finansów wyda interpretację ogólną na wniosek, osoba składająca wniosek dostanie zwrot pieniędzy.
Zastosowanie się do wyjaśnień zawartych interpretacji ogólnej nie może szkodzić temu, kto się do niej zastosował.
Szczegółowe informacje w tym temacie znajdziesz w artykule: Interpretacja ogólna Ministerstwa Finansów.
Opinia zabezpieczająca
Opinia zabezpieczająca, wydawana na wniosek przedsiębiorcy, to kolejny instrument ochronny. Firmy posiadające opinię zabezpieczającą są chronione przed karami podatkowymi oraz postawieniem zarzutów o unikanie opodatkowania. Ze względu na to, że wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej kosztuje 20 000 zł nie jest on przystępny dla małych jednoosobowych firm, a bardziej jest to rozwiązanie dla dużych podmiotów.
Na czym polega dokładnie ta instytucja przeczytasz w publikacji: Ochronna opinia zabezpieczająca.
Wiążąca Informacja Stawkowa
Wiążąca Informacja Stawkowa (WIS) to decyzja wydawana na wniosek podatnika, która rozstrzyga, jaką stawkę VAT należy zastosować do danego, czyli będącego przedmiotem wniosku, towaru lub usługi. WIS jest ważna przez 5 lat.
Przedsiębiorca, który uzyskał decyzję w ramach WIS jest chroniony podczas kontroli fiskusa przed nałożeniem na niego sankcji podatkowych.
Dokładne informacje na temat WIS przedstawione zostały w artykule: Wiążąca informacja stawkowa – jak można złożyć wniosek o wydanie WIS.
UWAGA
Z dniem 1.07.2023, w ramach pakietu SLIM VAT 3 została zlikwidowana opłata w wysokości 40 zł za wydanie wniosku WIS. Został natomiast utrzymany przepis, mówiący, że opłaty będą pobierane, jeśli rozpatrzenie wniosku wymaga przeprowadzenia analizy lub badania, a jej wysokość będzie określana przez organ wydający WIS (art. 42e ustawy o VAT).
Czynny żal
Czynny żal jest formą, którą można (żartobliwie?) nazwać samodonosem. Poprzez czynny żal podatnik przyznaje się, że popełnił przestępstwo lub wykroczenie skarbowe. Złożenie czynnego żalu wraz z realizacją obowiązku, którego się nie dopełniło uchroni przed karą nakładaną przez skarbówkę.
Więcej na temat tego rozwiązania przeczytasz w artykule: Czynny żal sposobem na uniknięcie kary.
Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności
Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności (MPP, split payment) jest jedną z przesłanek domniemania dochowania tzw. należytej staranności – gdy przykładowo, fiskus będzie kwestionował prawo do odliczenia VAT. Ponadto, zapłata w split payment to:
- brak sankcji PIT za przelew na rachunek bankowy kontrahenta nie ujęty w Wykazie Podatników VAT (na białej liście)
- brak karnych odsetek za zwłokę
- zwrot podatku VAT w terminie 25 dni
- brak sankcji w VAT
- obniżenie kwoty zobowiązania podatkowego (skonto)
W niektórych transakcjach zastosowanie split payment jest obowiązkowe, o czym szczegółowo przeczytasz w artykule: Split payment – Mechanizm podzielonej płatności – kompendium wiedzy.
Wpłata na rachunek znajdujący się na białej liście VAT
Zgodnie z przepisami, przy transakcjach powyżej 15 000 zł należy dokonywać płatności przelewem na rachunek wskazany w wykazie podatników VAT, czyli na tzw. białej liście podatników VAT. Takie działanie pozwoli uniknąć negatywnych konsekwencji podatkowych – jeśli zapłata nie nastąpiła w systemie mechanizmu podzielonej płatności (o którym wzmianka znajduje się w poprzednim akapicie).
Tematyka została szerzej omówiona w artykule: Poprawione przepisy o białej liście – czego dotyczą?.
Umowa o współdziałaniu (porozumienie podatkowe)
Umowa o współdziałaniu to rozwiązanie dla dużych podmiotów gospodarczych, a konkretnie dla osób prawnych, których ubiegłoroczne przychody przekroczyły 50 mln euro. Przystąpienie do współpracy z administracją podatkową ma dać gwarancję właściwego stosowania przepisów podatkowych.
Instytucja ta została szczegółowo przedstawiona w artykule: Program współdziałania na linii przedsiębiorca – skarbówka.
Zaświadczenia
Zaświadczenie jest dowodem potwierdzającym aktualną sytuację podatkową osoby wnioskującej. Aby je uzyskać należy złożyć wniosek do urzędu skarbowego. Przykładowe zaświadczenia to: o niezaleganiu w podatkach, o dochodach i składkach, o prowadzonej działalności gospodarczej.
Więcej o tym rodzaju dokumentu przeczytasz w artykule: Zaświadczenie a oświadczenie o dochodach.
Certyfikat rezydencji
Certyfikat rezydencji potwierdza podleganie pod podatki danego kraju (miejsce zamieszkania dla celów podatkowych). Jego celem jest przeciwdziałanie nadużywaniu przepisów umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Posiadając certyfikat rezydencji od kontrahenta zagranicznego (dużej firmy), polski przedsiębiorca jest zwolniony z zapłaty tzw. podatku u źródła.
Czym dokładnie jest ten dokument dowiesz się z artykułu: Certyfikat rezydencji podatkowej – definicja i przykłady.
Utrwalona praktyka interpretacyjna
Utrwalona praktyka interpretacyjna to instytucja ochronna, której celem jest ochrona przedsiębiorcy w sporze z fiskusem co do właściwego stosowania przepisów podatkowych. Powołując się na dominujące stanowisko figurujące w wydanych interpretacjach indywidualnych można ustrzec się przed nałożeniem ewentualnych kar podatkowych.
Szerokie informacje w tym zakresie uzyskasz z artykułu:Czym jest utrwalona praktyka interpretacyjna?
Podatkowe broszury informacyjne mogą stanowić pomocny materiał w realizacji obowiązków podatkowych. Wiele osób korzysta z informacji w nich zawartych szczególnie przy rozliczeniu rocznym PIT. Należy jednak pamiętać, że nie mają one mocy wiążącej ani nie są źródłem prawa.
Skutki powołania się na broszurę podatkową zostały opisane w publikacji: Broszury informacyjne wydawane przez Ministerstwo Finansów.
Dorota Łesak 
Umowy o dzieło pod lupą ZUS. Raport 2021-2023
Czym jest interpretacja indywidualna?
Adrianna Glapiak
Odprawa dla pracownika za zwolnienie z pracy
Automatyzacja czy augmentacja? Dwa podejścia do AI w firmie
Marta Matylda Kania
