Koncesja na alkohol

Kwestię tą reguluje ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 ze zm.) oraz przepisy gminne. Te ostatnie ustalają liczbę punktów sprzedaży alkoholu na terenie gminy, a więc i limity zezwoleń oraz zasady usytuowania stałych miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych.

Kto wydaje zezwolenie na sprzedaż detaliczną

Na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych zezwolenie wydaje właściwy ze względu na lokalizację punktu sprzedaży wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

Wniosek o wydanie zezwolenia powinien zawierać:

1. oznaczenie rodzaju zezwolenia
2. oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres, w przypadku ustanowienia pełnomocników ich imiona, nazwiska i adres zamieszkania,
3. numer w rejestrze przedsiębiorców lub ewidencji działalności gospodarczej,
4. przedmiot działalności gospodarczej,
5. adres punktu sprzedaży,
6. adres punktu składowania napojów alkoholowych (magazynu dystrybucyjnego).

Wymagane dokumenty

Do wniosku trzeba dołączyć następujące załączniki:

• kserokopię zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub odpis z KRS (z zaświadczenia musi wynikać, że przedsiębiorca w swoim przedmiocie działalności ma sprzedaż alkoholu);
• kserokopia dokumentu potwierdzającego tytuł prawny wnioskodawcy (np. umowa najmu, umowa użyczenia, umowa dzierżawy, akt własności) do lokalu, w którym ma być prowadzona sprzedaż napojów alkoholowych;
• pisemna zgoda właściciela, użytkownika, zarządcy lub administratora budynku – jeżeli punkt sprzedaży będzie zlokalizowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym;
• oryginał decyzji właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, potwierdzającej spełnienie warunków sanitarnych przez punkt sprzedaży.

Rodzaje zezwoleń i koszty

• Zezwolenie „A” – zezwolenie na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych zawierających do 4,5% alkoholu oraz na piwo;
• Zezwolenie „B” – zezwolenie na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych zawierających od 4,5% do 18% alkoholu (z wyjątkiem piwa);
• Zezwolenie „C” – zezwolenie na sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych zawierających powyżej 18% alkoholu;

Roczne opłaty za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych należy wpłacić do urzędu miasta lub gminy, do którego składamy wniosek (numer konta można sprawdzić na stronie urzędu). Opłaty zostały ustalone w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Przedsiębiorca, chcąc rozpocząć sprzedaż alkoholu, przed wydaniem zezwolenia musi wnieść opłatę na rachunek gminy. Wysokość opłat uzależniona jest od rodzaju sprzedawanego alkoholu. Przedsiębiorca, prowadzący sprzedaż napojów alkoholowych w roku poprzednim, jest obowiązany do złożenia (do 31 stycznia), pisemnego oświadczenia o wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych w punkcie sprzedaży w roku poprzednim. W przypadku takich przedsiębiorców opłatę za korzystanie z zezwolenie ustala się bowiem procentowo w zależności od wartości sprzedaży z poprzedniego roku.

1. napoje alkoholowe do 4,5% alkoholu oraz piwo i napoje od 4,5% do 18% alkoholu (bez piwa):

• 525 zł – przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają sprzedaż napojów alkoholowych w danym punkcie sprzedaży (pierwsze zezwolenie) oraz przedsiębiorcy, których wartość sprzedaży w ubiegłym roku była mniejsza od 37.500 zł.
• 1,4 % wartości sprzedaży w poprzednim roku – przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku uzyskali wartość sprzedaży wyższą niż 37.500 zł.

2. napoje alkoholowe powyżej 18% alkoholu:

• 2.100,00 zł – przedsiębiorcy, którzy rozpoczynają sprzedaż napojów alkoholowych w danym punkcie sprzedaży (pierwsze zezwolenie) oraz przedsiębiorcy, których wartość sprzedaży w ubiegłym roku była mniejsza od 77.000 zł.
• 2,7% wartości sprzedaży w poprzednim roku – przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku uzyskali wartość sprzedaży wyższą niż 77.000 zł.

Wartość sprzedaży należy obliczać oddzielnie dla każdego rodzaju napojów alkoholowych. Przedsiębiorcy, których roczna wartość sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych nie przekroczyła ww. wartości wnoszą opłatę w wysokości określonej dla przedsiębiorców rozpoczynających sprzedaż. Zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych zostaje z mocy ustawy wygaszone w przypadku spóźnienia z opłatą za zezwolenie (opłaty rocznej lub raty). Spóźnienie może być 1-dniowe. Zezwolenie wygasa zatem z dnia na dzień i przez 6 miesięcy nie można wystąpić o nie ponownie.

Jeśli przedsiębiorca ma w swoim posiadaniu więcej punktów sprzedaży alkoholu, dla każdego obrót liczy się oddzielnie.

Sposób załatwienia sprawy

1. Po złożeniu wniosku wraz ze wszystkimi niezbędnymi zaświadczeniami i dokumentami należy czekać na decyzję radnych. Radni, w drodze uchwały, ustalają liczbę punktów sprzedaży zlokalizowanych na terenie gminy/miasta. Liczba ta określona jest zwykle w gminnym programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.
2. Rada gminy/miasta decyduje również o usytuowaniu miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. Warto więc dobrze zastanowić się nad miejscem, w którym chcemy otworzyć sklep lub lokal gastronomiczny serwujący alkoholowe trunki. Radni mogą bowiem odmówić udzielenia zezwolenia na sprzedaż alkoholu, gdy lokal znajduje się w pobliżu szkoły, kościoła lub jednostki wojskowej.
3. Tak więc wiele zależy od decyzji radnych. To oni decydują w drodze uchwały o:

• liczbie punktów sprzedaży zlokalizowanych na terenie gminy/miasta,
• usytuowaniu miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych.

Po złożeniu wniosku i wniesieniu opłaty na odpowiedź czeka się zwykle około miesiąca (termin może się wydłużyć do 2 miesięcy – zostaniesz o tym poinformowany). Jeśli otrzymamy decyzję odmowną, mamy możliwość zaskarżenia decyzji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do samorządowego kolegium odwoławczego — w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji. Gdy kolejna decyzja będzie negatywna, pozostaje już tylko wniesienie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Składa się ją za pośrednictwem organu, który odmówił nam wydania zezwolenia. W postępowaniu sądowym jedyną instancją odwoławczą jest Naczelny Sąd Administracyjny.

Opłaty za sprzedaż detaliczną

Oprócz ceny za wydanie pozwolenia, rokrocznie musimy płacić za sprzedaż detaliczną alkoholu. Opłata ta jest rozbita na trzy części. Pierwszą wpłaca się do 31 stycznia, drugą do 31 maja, a trzecią do 30 września danego roku. Jeśli rozpoczynamy działalność gospodarczą w trakcie roku kalendarzowego, opłata za pierwszy rok będzie odpowiednio mniejsza.

Sprzedaż alkoholu hurtowo

Ustawa sprzedaż hurtową definiuje jako zakup napojów alkoholowych w celu dalszej ich odsprzedaży przedsiębiorcom posiadającym właściwe zezwolenia. Tutaj również zezwolenie wydaje się na wniosek, ale trzeba skorzystać z urzędowego formularza. Szczegółowe informacje co do takiego pisma zawarte są w rozporządzeniu ministra gospodarki ws. rodzaju dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymi, wzorów wniosków oraz wzorów informacji o sprzedaży napojów alkoholowych (DzU z 2001 r. nr 60, poz. 614).

Jeśli planujemy zająć się hurtową sprzedażą alkoholu, opłata za wydanie pozwolenia wynosi tutaj 4.000 zł. Musimy ją wpłacić na konto organu wydającego zezwolenie jeszcze przed jego wydaniem. Za ponowne wydanie zezwolenia, po wygaśnięciu ważności poprzedniego, również płacimy stawkę 4.000 zł. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wartość sprzedaży samego alkoholu u przedsiębiorcy w roku poprzedzającym wygaśnięcie zezwolenia przekroczyła milion złotych. Wtedy opłata za wydanie kolejnego zezwolenia wyniesie 0,4 % wartości sprzedaży.

W przypadku prowadzenia hurtowej sprzedaży obowiązują różne odstępstwa. Np. zezwolenie na hurtowy obrót napojami o zawartości alkoholu powyżej 18 proc. kosztuje 45 tys. zł. za 500 tys. litrów 100-proc. alkoholu. A to już bardzo wysoka suma, dlatego – żeby sprawdzić liczne wyjątki odstępstwa – każdy przedsiębiorca powinien przed przystąpieniem do działalności zapoznać się z ustawą o wychowaniu w trzeźwości. W rozumieniu ustawy obrót hurtowy to tylko kupno, stąd na sprzedaż musimy uzyskać oddzielne zezwolenie. Dlatego hurtownikowi zapewne potrzebne jest nie tylko zezwolenie ministra albo marszałka województwa, ale i zezwolenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta w tej gminie, w której będzie chciał sprzedawać alkohol.

Sami wyliczamy ilość sprzedaży

Wszystkie firmy zajmujące się sprzedażą alkoholi muszą do 31 stycznia roku następnego złożyć pisemne oświadczenie o wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych u nich w roku poprzednim. Na tej podstawie urzędnicy wiedzą, ile alkoholu sprzedaliśmy.

Terminy zezwoleń

Zezwolenia wydaje się na czas określony.

W przypadku handlu detalicznego na czas:

• nie krótszy niż 4 lata — w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży (gastronomia),
• nie krótszy niż 2 lata — w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży (detal).

W przypadku handlu hurtowego na:

• nie krócej niż na 2 lata – na handel hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości alkoholu nie wyższej niż 18 proc.,
• nie krócej niż na 1 rok – na pozostałe trunki.

Aby na czas uzyskać przedłużenie pozwolenia na sprzedaż alkoholu, powinniśmy odpowiednio wcześnie o nie wystąpić. Detaliści mogą starać się, by dostawać zezwolenia na najdłuższy czas przewidziany prawem.

Zezwolenia jednorazowe

Jeśli chcemy sprzedawać alkohol na imprezie organizowanej na otwartym powietrzu, możemy starać się o uzyskanie jednorazowego pozwolenia. Trzeba to zrobić odpowiednio wcześniej, gdyż na decyzję wójta/burmistrza/prezydenta miasta czeka się około miesiąca.

Oto dokumenty, jakie musimy złożyć do wniosku o jednorazowe zezwolenie:

• zezwolenia na samą sprzedaż bądź sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych w innym stałym punkcie wraz z zaświadczeniem o opłacie za zezwolenia,
• zgoda właściwego organu lub instytucji na organizację imprezy na danym terenie,
• szczegółowy program imprezy,
• w przypadku działania pełnomocnika – jego pisemne pełnomocnictwo.

Jednorazowe zezwolenie do dwóch dni to następujące koszty dla napojów zawierających:

• do 4,5 proc. alkoholu oraz piwa: 43,75 zł,
• powyżej 4,5 proc. do 18 proc. alkoholu: 43,75 zł (z wyjątkiem piwa),
• powyżej 18 proc. alkoholu: 175 zł.

Cofnięcie zezwolenia

Zezwolenie na sprzedaż alkoholu może zostać cofnięte w m.in. przypadku:

• nieprzestrzegania określonych w ustawie zasad sprzedaży napojów alkoholowych, w szczególności sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nieletnim, nietrzeźwym, na kredyt lub pod zastaw,
• nieprzestrzegania określonych w ustawie warunków sprzedaży napojów alkoholowych,
• powtarzającego się zakłócania porządku publicznego w związku ze sprzedażą napojów alkoholowych przez dany punkt sprzedaży,
• wprowadzenia do sprzedaży napojów alkoholowych pochodzących z nielegalnych źródeł,
• przedstawienia fałszywych danych w oświadczeniu o wartości sprzedaży alkoholu w roku poprzednim,
• popełnienia przestępstwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez osobę odpowiedzialną za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie,
• orzeczenia, wobec przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną albo wobec osoby odpowiedzialnej za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie, zakazu prowadzenia działalności gospodarczej objętej zezwoleniem.

Wygaśnięcie zezwolenia

Zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych wygasa m.in. w przypadku:

• likwidacji punktu sprzedaży,
• upływu terminu ważności zezwolenia,
• zmiany rodzaju działalności punktu sprzedaży,
• zmiany składu osobowego wspólników spółki cywilnej,
• niezłożenia oświadczenia o wartości sprzedaży alkoholu w roku poprzednim lub niedokonania stosownej opłaty w ustawowych terminach (przedsiębiorca może wystąpić z wnioskiem o wydanie nowego zezwolenia nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia wydania decyzji o wygaśnięciu zezwolenia).

Na wniosek przedsiębiorcy, którego zezwolenie wygasło z ww. przyczyn, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może wydać zezwolenie z określeniem terminu na wyprzedaż posiadanych, zinwentaryzowanych zapasów napojów alkoholowych. Termin ten nie może być dłuższy niż 6 miesięcy od dnia wygaśnięcia zezwolenia.

Opłata za wydanie zezwolenia na wyprzedaż zapasów napojów alkoholowych, wnoszona na rachunek gminy/miasta, wynosi:

• 1,4 proc. wartości sprzedaży zinwentaryzowanych napojów zawierających do 4,5 proc. alkoholu oraz piwa,
• 1,4 proc. wartości sprzedaży zinwentaryzowanych napojów zawierających powyżej 4,5 proc. do 18 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa),
• 2,7 proc. wartości sprzedaży zinwentaryzowanych napojów zawierających powyżej 18 proc. alkoholu.

Dokumenty, jakie należy złożyć w urzędzie gminy/miasta:

• wniosek o wydanie zezwolenia na wyprzedaż napojów alkoholowych
• protokół inwentaryzacyjny (ilościowo-wartościowy według cen sprzedaży dla poszczególnych kategorii) posiadanych zapasów napojów alkoholowych
• pełnomocnictwo — w przypadku ustanowienia pełnomocnika wraz z potwierdzeniem wniesienia opłaty skarbowej

Ważne!

Przedsiębiorca, który otrzymał zezwolenie na wyprzedaż zapasów napojów alkoholowych, może wystąpić z wnioskiem o wydanie nowego zezwolenia na sprzedaż alkoholu nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od dnia upływu terminu ważności zezwolenia na wyprzedaż.

Przepisy karne

Sprzedając alkohol bez zezwolenia popełniamy przestępstwo, które – według Kodeksu Karnego – jest zagrożone grzywną. Sąd wymierza grzywnę w stawkach dziennych. W przypadku hurtowników grzywny są jeszcze wyższe. W razie złamania przepisów sąd może orzec także o przepadku napojów alkoholowych oraz o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży lub podawaniu napojów alkoholowych. Jeśli firma nie przestrzega przepisów, może jej zostać cofnięte zezwolenie.

Według artykułu 43 ww. ustawy sprzedawanie lub podawanie napojów alkoholowych w wypadkach, kiedy jest to zabronione, albo bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom, podlega grzywnie. Grzywną może też zostać ukarany kierownik zakładu handlowego lub gastronomicznego, który nie dopełnia obowiązku nadzoru i przez to dopuszcza do popełnienia w tym zakładzie przestępstwa.

W razie złamania przepisów można orzec:

• przepadek napojów alkoholowych,
• zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży lub podawaniu napojów alkoholowych.

O czym jeszcze warto pamiętać

1. W miejscach sprzedaży i podawania napojów alkoholowych powinna być uwidoczniona informacja o szkodliwości spożywania alkoholu.
2. W myśl artykułu 14 ww. ustawy zabrania się spożywania napojów alkoholowych na ulicach, placach i w parkach, z wyjątkiem miejsc przeznaczonych do ich spożycia na miejscu, w punktach sprzedaży tych napojów.
3. Zabrania się sprzedaży, podawania i spożywania napojów zawierających więcej niż 18 proc. alkoholu w ośrodkach szkoleniowych i w domach wypoczynkowych.
4. Sprzedaż, podawanie i spożywanie napojów zawierających więcej niż 4,5 proc. alkoholu może się odbywać na imprezach na otwartym powietrzu tylko za zezwoleniem i tylko w miejscach do tego wyznaczonych.

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (tekst jednolity: Dz. U. Nr 101, poz. 1178, z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635, z późn. zm.),
• Stosowne uchwały i zarządzenia rady gminy/miasta.